Fındıktaki matematiği anlayabilen beri gelsin!

Marmara Bölgesi'nin kuzey doğu sınırlarının bitip, Batı Karadeniz'in gür yeşilliklerinin başladığı Sakarya'nın Kocaali ilçesinde, bir zamanlar bölgenin merkezi olan ancak Melen Projesi nedeniyle dümdüz edilen Ortaköy'e tepeden bakan dede evinden yazıyorum. Bayram nedeniyle büyükleri ziyarete geldik. Geldik ama bayramlık bir durum göremedik. Fındık üreticisi sonbahar yağmurları bastırmadan ürününü bahçeden almanın çabası içinde. Kimisi de yıl boyunca tüccara borçlandığından, bankaya kredi ödemesi geldiğinden veya çocuğunu evlendireceğinden, hasadı bitirip ödemelerini bir an önce yapmanın derinde. O nedenle yok fiyata fındığını toplayıp satıyor. Sözün özü; fındık üreticisi bu sene bayram yüzü görmedi.

BAKANLARIN SÖZÜ FINDIK KABUĞUNU DOLDURMADI

Hükümetteki Karadenizli bakanların verdikleri sözlere rağmen Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) alımları piyasası düzenlemeye yetmedi. İki yıl önce ürün azlığı nedeniyle fahiş oranlarda yükselerek 20 TL'ye ulaşan fındığın kilogram fiyatı, bu yıl sezonun başladığı şu günlerde 9-9.50 TL hatta borçlu üreticiler eli mahkum ürünlerini 9 TL'nin de altından tüccara satmak zorunda kalıyor. Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Edip Sevinç, bu yıl 275-300 bin ton iç fındık ihracatı beklediklerini açıkladı. Sevinç'in verdiği bilgilere göre, bu en az 600 bin ton kabuklu fındık demek. 150 bin ton da iç piyasa tüketimi ile bu yıl 750 bin ton fındık tüketimi söz konusu olacak. Resmi rekolte ise nedense Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından henüz açıklanmadı. Ancak geçen günlerde Bakan Fakıbaba, 650 bin tonluk bir rekolteden söz etti. İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören ile görüştüğümüzde Bakan Fakıbaba'nın açıkladığı rekolteye benzer bir tahmin yaptıklarını söyledi.

HEM TEKELİZ HEM İHRAÇ MALI AMA FİYATI DÜŞÜYOR!

Geçen yıl 13-14 TL'den satılan 54-56 randıman kabuklu fındığın fiyatı bu yıl 10 TL'yi bulmuyor. Oysa üretilen fındığın yüzde 75-80'i ihraç ediliyor. İhracat da dolarla yapılıyor. Geçen yıl bu zamanlar 2.94 TL olan dolar kuru, bu yıl 3.42 TL düzeyinde. Yani dolar yüzde 16 yukarıda olmasına karşın, fındık fiyatı yüzde 30 aşağıda. Bakan Fakıbaba, fındığın 9 TL'nin altına düşecek kadar bir rekolte artışı olmadığını, hatta soruşturma başlattıklarını bildirdi. Oysa Bakanlık, tüccarların da ifade ettiği üzere hatayı en başta yaptı. Fiyatlar gerilerken, referandumun da etkisiyle, geçen sezondan kaldığı ifade edilen 100 bin tonluk fındığı almak için TMO devreye sokuldu. Fakat fiyat 10 TL olarak ilan edildi. Sezon açılınca TMO'nun açıkladığı fiyat taban değil tavan fiyat oldu. İhraç malı olan ve dünyada tekel olduğumuz fındığın fiyatı rekolte bahane edilerek yine dibe vurdu. Edip Sevinç, 750 bin ton tüketimden söz ediyor. Bakan 650 bin ton rekolte diyor. Hadi geçen yıldan 100 bin ton var. Bu yıl rekolte ve geçen yıl fındığı ancak talebe yetecek. Yani fındık fazlalığı yok. Diğer üretici ülkelerde de bu yıl rekolteler öyle aman aman değil. O halde bu düşüş niye? Serbest piyasada fiyatları arz talep belirler. Ancak her ne kadar fındıkta serbest piyasaya geçtik dense de, öyle serbest piyasa filan söz konusu değil. Birileri fındık üzerinden siyaset yaparken, sonradan aldıkları hatalı kararlarla üreticinin ayağına kurşun sıkıyorlar. Anne tarafı ezelden fındıkçı olan bir aileden geldiğim halde bu fındığın matematiğini çözebilmiş değilim. Çözebilen de beri gelsin!

ÇİFTÇİ 'ÜRÜN' DERDİNDE, ANKARA MAKAM!

Bu satırları yazmadan önce tüm günümü Melen Çayı vadisinde fındık işçileriyle geçirdim. 80 TL'lik günlük yevmiye için her yıl olduğu gibi Mardin'den Sakarya'ya gelmişler. Artık üretici, işçi ücretleri arttığından, süpürme makinası kullanarak fındığı bir yere topluyor, daha sonra çuvallıyor. Böylece işçiden tasarruf sağlanıyor. Teknoloji ilerledikçe tarımda da işgücü saf dışı kalıyor. Kocaali'de değil ama kendi köyümün bulunduğu Ferizli ve civarında ise hırsızlık almış yürümüş durumda. Üretici fındığı ağaç altına dökülsün diye veya işçi sırası beklerken, hırsızlar bahçeleri dolaşıp çuval çuval fındık çalıyor. Bu vesileyle iletmiş olayım; ilde göreve yeni başlayan Valimiz İrfan Balkanlıoğlu belki bu işe el atar diye üretici bekliyor. Ferizli Belediye Başkanı hakkındaki yolsuzluk iddiaları nedeniyle ise AKP İlçe teşkilatı karışmış. Belediyeden istifa eden üyeler olmuş. Birinci ağızlardan bunları duyunca, Cumhurbaşkanımız ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan'ın teşkilata yönelik metal yorgunluğu çıkışı daha bir somuşlaştı, gözümde. Bayram sonrası halkın asıl meselesi ise ne başkanlık seçimleri ne ekonomi.. Halkın kahvehanelerde konuştuğu konu; fındık fiyatı ne olur, mısır ucuza gidiyor, süte yapılan zam yeme gelen zamma gitti... Kırsaldaki üretici rahatsız, benden söylemesi...