Fındıktan sonra şimdi de limonda rekolte tartışması

Başlığa bakıp “Recep ülkede her şey bitti de limonun rekoltesi mi kaldı?” diye sormayın. Çünkü hadise limon rekoltesini aşan bir durum. Önceki hafta limon ülkemizde bir hayli gündem oldu. İstanbul'dan da bir grup gazeteci kalkıp Hatay Arsuz'a gitti ve dalda kalan limonları haber yaptı.

Güvenilir Ürün Platformu ile Gıda Perakendecileri Derneği, "Haydi Türkiye Şimdi Hasat Zamanı" projesi kapsamında Hatay'ın Arsuz ilçesinde üreticilerle bir araya geldi. AA'nın 20 Mart'ta bu buluşmaya dair geçtiği ve sitelerde yer alan haberden aktarıyorum:

“Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Alp Önder Özpamukçu Burada: 200 bin tonun üzerinde ürün üretiliyor, biz zincir marketlerde yıllık yaklaşık 40 bin ton limon tüketebiliyoruz. Bu rakamın da 80-100 bin tonu zaten ihracata gitmesi gerekiyor. Mutlaka buraya ihracatçıların ayrı bir ihtimam göstermesi gerekiyor.”

“Arsuz Belediye Başkanı Asaf Güven: Burada 200 bin tona yakın limon üretiliyor. Mandalina ve portakalla birlikte burada 250 bin ton ürünümüz var. Maalesef şu anda bunların büyük oranda hasadı yapılmamış durumda.”

21 Mart'ta İHA'nın geçtiği haberden aktarıyorum:

“Limon üreticisi Sabahattin Satmaz: 'Böyle devam ederse 150 bin ton limon heder olacak. Yetkililerden yardım bekliyoruz... Arsuz’da 200 bin tona yakın limon var.' ... Dağıtım ağındaki sorunun devam etmesi halinde Arsuz’daki 150 bin ton limonun dallarında çürüyeceğini söyleyen çiftçiler....”

22 Mart tarihli Ekonomi Gazetesi'nde yer alan haberden aktarıyorum:

“Arsuz İlçe Tarım Müdürlüğü’nde görevli ziraat mühendisi Nuri Saraçoğlu: Bölgenin 200 bin ton civarındaki limon rekoltesinin yüzde 20’si depremden önce ihraç edilmişti, kalanlar ise dalında duruyor.”

ÇAĞATAY DİKKAT ÇEKTİ

Bütün bu haberler üzerine gazeteci üstat Ali Çağatay 28 Mart günü şöyle bir tweet attı:

“Bir gazeteci haber yapıyor: Hatay’da 150 bin ton limon hasat edilmezse çürüyecek. Üretici 4 TL’den elinden çıkarırsa, malı çürümeyecek! Araştırdık: Hatay’daki toplam limon varlığı 20 bin ton ve üretici 4 TL’den satarsa zarar edecek. Arka planı şu: Gazeteci kabzımallarla iş tutuyor... (Dalda kalan 20 bin ton. Kaynak:Yaş Sebze-Meyve İhracatçıları Birliği).”

Bu tweet üzerine konuyu soruşturmaya karar verdim. Öncelikle bölgede yapılan toplantıda yer alan gazeteci arkadaşımı aradım ve bilgilerin doğrudan yerel yöneticiler tarafından verildiğini söyledi.

Yani bir yanlışlık varsa da onlardan kaynaklıydı.

Peki yanlışlık var mıydı?

TÜİK VERİLERİ NE DİYOR?

TÜİK'in Bitkisel Üretim İstatistikleri 2022 sonuçlarına baktığımızda ülkemizde 2021/2022 sezonunda 1 milyon 550 bin ton limon üretildi. Kullanılabilir üretim 1 milyon 523 bin ton, ihracat 663.5 bin ton. Yine TÜİK veri tabanına göre Hatay'da limon üretimi 2022 itibarıyla 132.5 bin ton. Arsuz'daki üretim de 107.6 bin ton civarında. Arsuz'da üretim 2019'da 38.7 bin tondu. Son üç yılda yüzde 178'lik artış dikkat çekiyor.

Bunun üzerine hızlıca bir arşiv taraması yaptım ve Hatay Arsuz'da limon hasadının geçen yıl ekim sonunda başladığı gördüm. Gazetemizin bölge muhabiri Hüseyin Güler'in 20 Ekim 2022 tarihli haberinde şu bilgiler vardı: “Arsuz’da erkenci limon hasadı başladı. Verim ve kalite bu yıl iyi. Girdi maliyetlerinin üretimi zorladığını belirten Arsuzlu üreticiler, bu yıl pazar sorunu yaşamıyor. ‘Rusya ile ilişkiler güzel, fiyatlar da güzel.’ diyen üreticiler, komşularla ilişkilerin daha da güçlenmesi çağrısı yaptılar.”

10 GÜNDE 140 BİN TON LİMON HASAT EDİLMİŞ!

Bunun üzerine konuyu Arsuz İlçe Tarım Müdürlüğü’nde görevli ziraat mühendisi Nuri Saraçoğlu'na sordum. Saraçoğlu, bu yıl başında 200 bin tona yakın rekolte beklediklerini bunun bir kısmının deprem öncesi dönemde hasat edildiğini kalan tutarı 160 bin ton olarak tahmin ettiklerini dile getirdi. TÜİK verilerini sorduğumuzda ise verilerin ÇKS kayıtlarına göre tutulduğunu kayıt dışı olanları kapsamadığını öne sürdü.

Ürün rekolte hesabını nasıl yaptıklarını TÜİK'e sorduğumda ise kurumdan şu bilgileri verdiler: “Bitkisel üretim verileri (ekilen alan, üretim, verim vb.) Tarım ve Orman Bakanlığı il/ilçe teşkilatları tarafından tahmin edilmekte, veriye nihai hali Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilmekte, TÜİK tarafından yayımlanmaktadır. Dolayısıyla bahse konu veriler TÜİK'in değil, bakanlığındır. Diğer yandan bu veriler ÇKS'den bağımsız olarak il/ilçelerde görevlendirilen bakanlık personelleri tarafından tahmin edilmektedir."

30 Mart günü Ekonomi gazetesinde bölge muhabirinin imzası ile şöyle bir haber yer aldı: “Arsuz İlçe Tarım Müdürlüğü’nde görevli ziraat mühendisi Nuri Saraçoğlu, 'Limondaki sorunun duyulması ile yoğun bir talep başladı. Son zamanlarda her gün yaklaşık 100 civarında kamyon Arsuz'dan limon taşıyor.' dedi. Arsuz’da 50 bin dönüm alanda limon bahçesi olduğunu, bu yıl dönüm başına 4 ton verim alındığını aktarana Saraçoğlu, “Bu da toplamda yaklaşık 200 bin ton ediyor. Ayrıca Çiftçi Kayıt Sistemi’nde olmayan ekim alanı da var ve bu rakama dahil değil. Şu anda halen dalda olan limon miktarı ise 20 bin ton civarında.”

Buna göre on günde 140 bin ton limon hasat edilmiş oluyor. Yani kasım-aralıkta 40 bin son son on günde 140 bin ton! Nihayetinde dalda kalan limon miktarının Çağatay'ın tweetinde belirttiği tutarda olduğu doğrulandı. Yorum sizin.

Genelde ülkemizde fındık sezonu geldiğinde rekolte tartışmaları yaşanırdı. Anlaşılan o ki bundan sonra limonda da bu tür tartışmalar göreceğiz.