FORTUNE 500 BÜYÜK ŞİRKET (FBBŞ)

FBBŞ çalışmasına kısaca bakalım. Meraklısı Temmuz 2023 sayısından ayrıntılı bakabilir.

FBBŞ’YE GENEL BAKIŞ

2022 verileriyle büyük şirketler satış tutarlarına göre belirleniyor. İlk kez hazırlanırken projenin akademik koordinatörü olarak bu sıralamanın katma değere göre yapılması önerimi ABD Fortune yönetimi kabul etmemişti! FBBŞ’in toplam net satışları yüzde 148,7 artarak 8 trilyon liraya yükselmiş. Bir parekendeci Walmart’ın net satışlar tutarı bile 611,3 milyar dolar! Onu bile yakalayamamışsınız, peh bre pehlivanlar! Bu artış oranı enflasyonla indirgenince yüzde 25,76 olmuş. Ortalama dolar kuru dikkate alındığında ise yüzde 33,4 oranında artış olmuş. Ya kârlar? FBBŞ’in toplam net kârı yüzde 245,5 oranında artarak 545,1 milyar TL olmuş. Gel gör ki, kaliteli kazanç olan esas faaliyet kâr oranı 1,10 puan azalmış iyi mi! Finansman gideri 3,91 puan azalırken, vergi marjı da 1,14 puan azalınca net kâr marjı da yüzde 4,91’den yüzde 6,83’e çıkmış. Bu oran son 10 yılın en büyük oranı! FBBŞ’in ihracatı dolar bazında yüzde 27,6 artarak 128,6 milyar dolar olmuş. Çizelgeye 82 yeni şirket girmiş.

İLK 10 ŞİRKET

Sırayla EPİAŞ ENERJİ PİYASALARI İŞLETME A.Ş./ TÜPRAŞ TÜRKİYE PETROL RAFİNELERİ A.Ş./ THY/ PETROL OFİSİ/ STAR RAFİNERİ/ OPET/ SOCAR TURKEY PETROL TİCARET/ FORD OTOMOTİV SANAYİ/ AHLATCI KUYUMCULUK / BİM.
Sektör ağırlığına bakıldığında petrol ve enerji sektöründe etkinlik gösteren şirketler çoğunlukta gözüküyor.

PERFORMANS ŞAMPİYONLARI

Satış tutarını en çok arttıran şirket TEAM AGRO GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. (yüzde 2088,1) olmuş.
Dışsatımını en çok artıran şirket STAR RAFİNERİ A.Ş. (yüzde 744,4). Dışsatımını en çok artıran acaba yerli ve milli mi? Ufak atsaydım civcivler de yer miydi? Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi SOCAR’ın şirketi!
FVÖK (Faiz ve vergi öncesi kâr)’ünü en çok artıran (yüzde 111.948 –yanlış okumadınız!) şirket GAP İNŞAAT YATIRIM VE DIŞ TİCARET A.Ş.! Bu şirket de Çalık Holding’in! Hani şu Turgut Özal’ın (TÖ) himayelerinde pek uygun kredilerle roketlenen şirket! Bağımsız denetim sektöründe çalışırken yakından tanımıştım Çalık’ları.
Çalışanlara kâr payı (temettü) dağıttığı bilgisini faaliyet raporlarında gör(e)medim!
Çalık Holding’in sahibi Ahmet Çalık da 1,5 milyar dolarcık servetiyle Forbes dergisi milyarderler çizelgesinde! Allah daha çok versin, daha çok zekat dağıtsınlar, kenz meraklısı kenzo değiller ya!
En çok ihracat yapan şirketler ise THY ve Ford! Eh, otomobil uçar gider!
En yüksek istihdam sayısı da helalinden BİM’e ait (79.809 kişi).
Kârlılığa da bakalım. Satış kârlılığı en yüksek şirket ETİBAKIR A.Ş. (yüzde 82,3). Özkaynak kârlılığı en yüksek şirket ise AKSA ELEKTRİK A.Ş. (yüzde 330,8).
Verimliliğe de bakalım. Toplam varlıklar verimliliği (Aktif Devir Hızı) en yüksek şirket Altınbaş Kıymetli Madenler Borsası A.Ş. (yüzde 553,8) iken; çalışan başına satış tutarı ile işçi verimliliğinde ise şampiyon Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (3.318,1 milyon TL / kişi). Bu yıl çizelgede 126 borsa şirketi yer almış. Bu 126 şirket içinde piyasa değeri en yüksek şirket de 347 milyar 150 milyon 165 bin TL ile SASA POLYESTER SANAYİ A.Ş. olmuş maşallah! Erdemoğlu Holding, bu şirketi 2015’de Sabancı’dan aldıktan sonra uçurdu.

KENTLER

İstanbul 241 şirket ile birinci (yüzde 48,2) , ardından Ankara (63 şirket), İzmir (30 şirket) vd. geliyor. Siirt ve Van gibi doğu ve güneydoğu illerimizden çizelgeye sadece 1 şirketle girebilen iller var. Bölgesel kalkınma mı, geçiniz! Şirketlerin yarısına yakını Marmara bölgesinde! Ya deprem olursa? Risk değil mi bu? Boşverin ya da koyverin yahu, bize bişi olmaz!

SEKTÖRLER

Öne çıkan sektörler toptan ve gıda hizmetleri, taşımacılık, endüstriyel gıda imalatı ve metal döküm işleme olmuş. Tarım sektörü yüzde 0,6 oranında minik bir büyüme kazanmış!

SONUÇ

Durmadan yiyip içiyoruz galiba? Ha bir de rızkın onda dokuzu ticarette miydi ne? Acaba Fortune dergisine projenin ilk akademik koordinatörü olarak tavsiye etsem bir de (örnekse Menzil vd.) cemaatlere göre sıralama yapsa? İlginç olmaz mı?