Fransız Ulusal Direniş Konseyi’nin 80. kuruluş yıldönümü

İkinci Dünya Savaşı sonrası Fransa’da sosyal devletin temelinin atılması, kamucu ve planlı ekonomi, özgür basın ve sendikal örgütlenmenin temelleri 27 Mayıs 1943’te işgal şartlarında kurulan “Ulusal Direniş Konseyi” (Conseil National de la Résistance-CNR) ile atılmıştır.

Bu yıl, Nazizm’e ve Alman işgaline karşı direnişin yükseldiği dönemde kurulan CNR’in 80. kuruluş yıldönümü.

İkinci Dünya Savaşı’nda Fransa’nın Nazi işgaline karşı direnişi örgütleme ve zafere ulaştırmada De Gaulle ve Komünistlerin işbirliği tayin edici olmuştur. Ana eksenini De Gaulle’cü güçlerle Fransız Komünist Partisi’nin (FKF) oluşturduğu ve daha sonra 1.Geçici Hükümetin nüvesini oluşturacak olan CNR, 27 Mayıs 1943’te kuruldu.

De Gaulle Londra’dadır. Dağınık direniş gruplarını bir çatı altında toplamak için Jean Moulin’i görevlendirir. Moulin’in önderliğinde işgal altındaki Paris’te yapılan gizli toplantıda, başta partiler olmak üzere tüm direniş grupları ve sendika temsilcilerinin katılımıyla CNR kurulur.

JEAN MOULIN’İN KATİLİ LYON KASABI KLAUS BARBİE

Jean Moulin (1899-1943) CNR’in kuruluşundan hemen sonra Lyon’da SS’ler tarafından tutuklanır. SS’lerin başı Klaus Barbie tarafından 3 gün boyunca işkence yapılır ama konuşmaz. Almanya’ya Nazi kampına götürülürken yolda yaşamını yitirir. Lyon Kasabı olarak bilinen Klaus Barbie 1983 yılında Bolivya’da yakalanarak Fransa’ya getirilir. Barbie 11 Mayıs 1987’de Lyon’da mahkeme önüne çıkarılır. İnsanlığa karşı suçlar kapsamında yargılanan Barbie’nin mahkemesi 2 ay sürer. Barbie’nin mahkemesini 2000’e Doğru dergisi adına tek Türk gazetecisi olarak takip etmiş ve Barbie’nin avukatı Jacques Vergès ile bir röportaj yapmıştım.

15 Mart 1944’te CNR’in programı hazırlanır. Program iki ana başlıktan oluşmaktadır: birincisi direnişi örgütleyecek ve başarıya ulaştıracak bir “Acil Eylem Programı” ikincisi kurtuluştan sonra kurulacak hükümetin programı.

CNR’NİN HALKÇI KAMUCU PROGRAMI

8 Mayıs 1945’te zaferden sonra Geçici Hükümetin başında olan de Gaulle, CNR’nin işgal döneminde hazırladığı programı uygulamaya başlar. Enerji kaynakları, Renault, Fransız Hava Yolları, Merkez Bankası kamulaştırılır. 21 Ekim 1945’te yapılacak olan Kurucu Meclis seçimlerinin hazırlıkları başlamıştır. Seçim öncesi 5 Ekim’de kadınlara oy kullanma hakkı tanınır.

4 Kasım’da devlete bürokrat yetiştiren “Ulusal Yöneticilik Okulu” (ENA) kurulur. Aynı gün son 30 yıldır budanmaya çalışılan Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yasalaşır. SGK tasarısı 1943’te CNR Programının hazırlık sürecinde gizlilik şartlarında FKP ve CGT tarafından hazırlanmıştır. 4 ana başlıktan oluşmaktadır: 1. Tüm sağlık hizmetleri parasız olmalıdır, 2. Sosyal sigortalar işçi, patron ve devlet temsilcileri tarafından yönetilmelidir, 3. Tüm risklerin idaresi tek bir sandık tarafından yapılmalıdır, 4. Kurumun finansmanı, çalışanların aylık gelirinden ve patronlardan prim kesintileri şeklinde yapılmalıdır. Emeklilik hakkı çalışanların lehine genişletilmiş ve haftalık çalışma da 40 saate düşürülmüştür.

KÜRESELLEŞME VE NEOLİBERALİZMİN SALDIRISI

Savaş sonrası de Gaulle ve Komünistler tarafından inşa edilen kamu iktisadi teşekküller ve sosyal kazanımlar ABD emperyalizminin neoliberal küreselleşme hareketinin saldırısına uğramış, Fransa’ya özgü planlamacılık ve ekonomide müdahalecilik sona ermiştir.

De Gaulle’ün ABD karşıtı politikaları yerini Atlantik’e göbekten bağlı politikalara bırakmıştır. 1981’de cumhurbaşkanı seçilen ünlü Sosyal Demokrat François Mitterrand ile başlayan bu süreç Sarkozy ve Hollande ile devam etmiştir.

İflas eden neoliberal sistem bir çıkmaza girmiş ve sistemi kurtarma görevi de Sarkozy-Hollande karışımı Sosyal Liberal Emanuel Macron’a verilmiştir. Batı uygarlığının çöktüğünü itiraf eden Macron daha da ağırlaşan ekonomik, sosyal ve siyasi krize Atlantik ve Avrasya arasında bocalayarak bir çıkış yolu aramaktadır.