Gelir artışı azalsa da devler istihdamı artırdı

Ülkemizde istihdam 2019 yılında 658 bin kişi azalarak 28 milyon 80 bin kişi oldu. Sanayi sektöründeki istihdam da 2019 yılında 113 bin kişi azalarak 5.6 milyona geriledi. Sanayi istihdamının toplam istihdam içindeki payı yüzde 19.8 ile hemen hemen aynı kaldı. Bununla birlikte İstanbul Sanayi Odası'nın Türkiye'nin En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu Araştırmasına (İSO 500) göre, listede yer alan özel kuruluşların istihdamında yüzde 1.3'lük artış oldu. Özel kuruluşların ödedikleri maaşlar da 2019'da bir önceki yıla kıyasla yüzde 21.3 oranında arttı. Özel kuruluşların bünyesinde istihdam edilen kişi sayısı 2015'te 601 bin 696 iken 2018'de 651 bin 160'a ve 2019'da da 659 bin 463'e yükseldi.

ENFLASYONA EZDİRMEDİLER

500 sanayi devi içerisinde yer alan özel kuruluşların çalışanlarına ödedikleri maaş ve ücretlerin tutarı da 2015'te 32.4 milyar TL iken 2019'da 63.6 milyar TL'ye yükseldi. 2015-2019 döneminde tüketici enflasyonu yüzde 63.4 olarak kayıtlara geçti. Söz konusu dönemde maaş ve ücret artışlarının yüzde 96.2 olduğu görülüyor. Buna göre 500 özel sanayi devinde istihdam edilen çalışanlar enflasyonun 33 puan üzerinde bir ücret artışı elde etti.

Bununla birlikte İSO 500 Araştırmasına göre işgücü verimliliğinde artışın yavaşladığı görülüyor. İSO 500'de işgücü verimliliği üretimden satışların çalışan sayısına oranlanması ile hesaplanıyor. Araştırmaya göre İSO 500'de çalışan başına net satışlar 2017'de yüzde 30.9 artarak 968 bin TL'ye, 2018'de yüzde 31.3 artarak 1.2 milyon TL'ye yükseldi. 2019'da ise artış yüzde 15.4 olarak hesaplandı. Çalışan başına üretim değeri 1.4 milyon TL'yi aştı.

VERİMLİLİK ARTIŞI SÜRÜYOR

Araştırmada, şu tespitlere yer verildi: "2017 yılında sanayi üretiminde görülen yüksek reel artış, 2018 yılında ise enflasyon ve kurların artışı ile oluşan satış genişlemesi sonucu işgücü verimliliğinde yüksek artışlar yaşanmıştır. 2019 yılında ise; çalışan başına üretimden satışlar reel olarak yine artış göstermiş, başka bir deyişle işgücü verimliliği 2019'da da yükselmiştir. Ancak 2019'da nominal ve reel verimlilik artışları önemli ölçüde yavaşlamıştır. Bunun en önemli nedeni, iç ve dış talepteki yavaşlama sonucu satış performasının zayıflamasıdır. Alt sektörler itibarıyla çalışan başına net üretimden satışlara ilişkin büyüklükler önemli farklılıklar göstermektedir. 2019 yılında 25 alt sektörde çalışan başına net üretimden satışlar 2018 yılına göre mutlak olarak arttı. Çalışan başına net üretimden satışlar ile ölçülen işgücü verimliliği en yüksek sektörler 2019 yılı itibarıyla petrol ürünleri sanayi, mücevherat sanayi ile tütün ürünleri imalatı sanayidir."

KÜÇÜKLER HAVLU ATIYOR

Araştırmaya göre satışlardaki artış hızı gerilese 500 sanayi devi istihdam artışını sürdürdü. Yine bir başka araştırmaya göre Fortune 500 listesindeki şirketlerin sağladığı toplam istihdam sayısı da 2018'de 1 milyon 150 bin iken 2019'da 1 milyon 240 bine yükseldi. Listedeki şirketlerin Türkiye'deki toplam istihdam içindeki payı 2018'de yüzde 3.9 iken bu oran 2019'da yüzde 4.43'e çıktı. Sanayi ve hizmet sektörünün 500 devinde istihdam artarken Türkiye'nin toplam istihdamındaki 658 bin kişilik dramatik azalış bize krizin etkisiyle KOBİ'lerin işçi çıkarmak zorunda kaldığını gösteriyor. Bu gerçekten hareketle küçük ve orta boy işletmelere istihdam desteklerinin sağlanması bilhassa sanayideki nitelikli işgücünün korunması açısından kritik önemde.