Geliyor gelmekte olan

Hafta başında bu köşede yazılmış olan çalışmanın sonuç paragrafı şöyle idi: “..son aylarda bazı mal ve hizmetlerde izlenen fiyat artışlarının önümüzdeki günlerde geçilecek normalleşme döneminde de devam edebileceği...önümüzdeki aylarda bazı mal ve hizmetlere zamların yapılması gündeme gelebileceği...”

Önceki yazının bilimsel dayanağı da Türkiye ekonomisi için hazırlanmış bir ekonomik modelin denkleminden çıkan sonuçlardı. Bilim yalan söylemiyor olmalı ki önceki yazının mürekkebi kurumadan zam yağmurları başladı.

***

Pandeminin normalleşme sürecine bir adım kala pandemi döneminin acısı çıkarılıyormuş gibi normalleşmenin daha ilk gününde elektrik, doğalgaz, LPG, alkollü içeceklere zamlar geldi. Bu zamlar, dolaylı etkiler dahil enflasyonu en az 1 puan arttıracaktır. Ancak, bu fiyat artışları sadece elektrik, doğalgaz ve diğerleri ile sınırlı kalmayacaktır. Diğer ürünlere de yansıyacak domino taşı etkisi ile enflasyon 2021 yılında ivmelenmeye devam edecektir.

***

Bir başka çalışmanın ekonomi modeline göre de üretici fiyatlarından (Yi-ÜFE) kaynaklanan enflasyonun henüz tam olarak tüketici fiyatlarına (TÜFE) yansımadığı saptanmıştır. Yurt dışında döviz bazında artmış olan emtia-girdi-enerji fiyatları bir kenara koyulsun ki bunların etkileri henüz sona ermemiştir özellikle, TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesinden dolayı kaynaklanan fiyat artışlarının üretici fiyatlarına tam olarak yansımadığı anlaşılmaktadır. Bunun anlamı da döviz artışı sebebiyle üretici fiyatlarından kaynaklanan fiyat artışlarının tüketici fiyatlarına yansıması daha da devam edecektir. Kısacası, enflasyon devam edecek ve birçok mal ile hizmete zamlar yapılmaya devam edecektir.

***

Üretici fiyatlarından kaynaklanan fiyat artışların tüketici fiyatlarına izdüşümü rakamsal olarak daha ne kadar olabilir sorusuna yanıt da yukarıda bahsedilen iki ayrı ekonomi modeli tarafından aşağı yukarı hesaplanıyor. Henüz bu rakamı paylaşmak için erken olsa da ekonomi modellerinin senaryolarından çıkardığı rakamın Türkiye’nin geçmiş dönemlerinin bazılarını hatırlattığını söylemek yanlış olmayacaktır...

Bunların yanına toplumda oluşmakta olan beklenti enflasyonunu da eklerseniz eğer...

Malesef geliyor gelmekte olan.

***

Öte yandan, kurumsallaşma için Türkiye’nin geçen dönemlerinde de yapmış bir yok sayma daha yapılmıştır. Tek sorumlu ve görevli TCMB iken fiyat istikrarının tesis edilmesine ve sürdürülmesine katkı sağlamak için Fiyat İstikrarı Komitesi ve Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun kurulması oldukça düşündürücüdür. Konuyu siyasi açıdan ele almak yerine kurumsallık başlığında ele alınması yerinde olacaktır. Bir kurumun görev ve yetkileri, en yüksek mercinin imza ile başka yeni kurumlar ile paylaşılması istenmektedir.

***

Kurumlar içinde alt yapısı hazırlanmış mıdır, kurumlar arası görev tanımları ve dağılımları yapılmış mıdır gibi kurumsallık adına sorulması gereken birçok sorunun yanıtı henüz bilinmiyor. Ancak, kurumsallığın zaten az uygulandığı bir ekonomide ve toplumda kurumsallığı bugünlerde sorgulatmamak daha iyi olurdu. Burada tartışılması gereken konu siyaset değildir asıl tartışılması gereken konu kurumsallıktır...