Gençlik grupları

Madde kullanım yaygınlığının artması ile birlikte bunun nasıl başladığı ve geliştiğinin anlaşılması için birçok araştırma yapılmaktadır. Madde kullanımı için risk oluşturan pek çok etmen bulunmaktadır. Risk etmenleri kişinin madde kullanma olasılığını artırırken, koruyucu etmenler riski azaltabilmektedir.
Risk etmenleri ve koruyucu etmenler yaşamın değişik evrelerinde kişileri etkileyebilmektedir. Risk etmenleri önleyici müdahalelerle değiştirilebilir. Örneğin saldırgan davranışlar gibi erken çocukluk dönemine ilişkin risk barındıran bir çocuğa, ailede, okulda bazı müdahalelerde bulunarak uygun ve olumlu davranışlar geliştirmesi sağlanabilir. Eğer bu müdahale yapılmazsa, saldırgan davranış okul başarısızlığı ve ilişkilerde sorunlar ortaya çıkarır. Bu da madde kullanımı için riskin artmasına neden olur. Sorunlu bir davranış gözlendiğinde, bu davranışa erken müdahale hayati bir önem taşımaktadır. Hedef risk etmenlerini azaltıp koruyucu etmenleri kuvvetlendirmektir.
Örneğin anne-baba denetiminin yetersiz olması bir risk etmeni iken, anne-baba eğitimi ile doğru bir denetim koruyucu etmen haline gelebilmektedir.
Bir genç ne kadar çok risk etmenine maruz kalırsa, madde kullanma olasılığı o kadar artacaktır. Bazı risk etmenleri belli dönemlerde diğerlerinden daha güçlü olabilmektedir. Örneğin akran baskısı ergenlik döneminde riski artırmaktadır. Özellikle bu dönemde arkadaş grupları çok daha etkili olmaktadır. Madde kullanımının olağan görüldüğü akran gruplarında madde kullanım olasılığı artmaktadır. Bunun aksine madde kullanımının onaylanmadığı, umut, mücadele, fedakarlık gibi değerlerin önemli olduğu akran grubu koruyucu bir etki gösterecektir.
Bir lise öğrencisi düşünün. Bu genç amacı olmadan, gelecekle ilgili bir hedefi, hayali olmadan, bilgisayar başında hiçlik duygusu içinde tüm vaktini oyun oynayarak geçirirse madde kullanımı açısından nasıl bir risk altında olur? Ya da aynı genç Türkiye Liseliler Birliği (TLB) ile birlikte bunların oyun değil, virüs olduğu bilinci ile hareket ederse TLB’nin madde kullanımı da dahil koruyucu etkisi altında olmaz mı?
Ya da bir üniversite öğrencisi umutsuzluk, boşluk, savrulma duygusu içindeyken ayakları yere sağlam basabilir mi? Üstelik böyle bir genç beynini uyuşturan, sürekli olumsuz algıları kışkırtan bombardıman altında madde kullanımı da dahil yıkıcı birçok davranışa açık olmaz mı? Aynı genç Türkiye Gençlik Birliğinde 19 Mayıs’ın 100’üncü yıl kutlamalarına hazırlanırken kararlılık, direnç, mücadele azmi ile yapıcı ve koruyucu bir ortamda olmaz mı?
Geçen akşam Öncü Gençliğin 25’inci yıl buluşmasındaydım. Yüzlerce genç bir ağızdan umutla, coşkuyla, geleceği, kendi geleceklerini kurma gücüne inançlarını haykırıyorlardı. Yokluğa, hiçliğe, umutsuzluğa yer yoktu. Geleceği inşa etme inancı ve kararlılığı ancak yaşama bağlılıkla mümkün olabilir. Verirken en önde, alırken en arkada olmanın yüceltildiği bir ortamda bu gençlerin gözlerinden fışkıran yaşam enerjisini görmemek mümkün değildi. Böyle bir ortamda bir gencin kendini uyuşturması, bilişsel işlevlerini askıya alması düşünülemez dahi.
Evet gençlik döneminde akran grupları çok önemlidir. Madde kullanımı açısından riskin artmasını da sağlayabilir, koruyucu bir etkisi de olabilir. Önemli olan gencin hangi akran grubu içinde olduğudur. Ergenlik dönemi ile birlikte anne-babaların çocukları üzerindeki etkisinin azaldığı doğrudur. Ancak çocuklarının olumlu davranışlarını pekiştirme güçleri hala bulunmaktadır. Çocuklarınızın arkadaşlarını tanıyın. Olumlu davranışların benimsendiği arkadaş gruplarını desteklemeniz, koruyucu etmenlerin gelişmesine katkıda bulunacaktır.

BİR BİRİM ALKOL NE DEMEK?
Dünya Sağlık Örgütü kadınlar için bir günde üç birimden fazla, erkekler için dört birimden fazla alkol kullanılmamasını öneriyor. Bir haftada kadınlar yedi birim, erkekler 14 birimden fazla alkol tüketirlerse tehlikeli alkol kullanımında söz ediliyor. Daha önce birçok kez bir birim alkolün ne demek olduğunu yazdığım için, geçen haftaki yazımda tekrarlayarak okuyucuları sıkmak istememiştim. Ancak dikkatli okuyucularımız bir birim alkole açıklık getirmemin önemi konusunda beni uyardılar. Bu haklı uyarıyı dikkate alarak bir kez daha açıklama ihtiyacı hissettim. Bir birim alkol aşağı yukarı bir küçük kutu bira, bir kadeh şarap veya bir tek rakı, viski, votkaya denk gelmektedir.