Gözden ırak olan gönüle yakın olur mu?

Her eve bir adet mutlaka gerekli. Hem de salonunuzun en büyük duvarının tam da ortasında olmalı. Önünde de, ayakta durup yakından inceleyebileceğiniz kadar bir boş yer de olmalı. Öyle koltuklarla, gereksiz büyüklükleriyle evlerimizi işgal etmiş olan yemek masalarıyla filan da kapatılmamalı.

Neden mi bahsetmekteyiz? Bir dünya haritasından! Evet hem de dünyanın “siyasi” bir haritasından. Dağları taşları, ovaları, nehirleri filan göstermesi gerekmiyor. Bildiğimiz siyasi bir harita olmalı ki, hemen her sabah kalktığımızda duyduğumuz ilk haberlere, bilinçli bir göz atma imkanı sağlasın bu harita.

Öyle ya, daha geçen haftalarda, Nijer’de darbeye benzeyen, ama halkın tam desteğini aldığı için “devrim” de diyebileceğimiz bir hareketlenme oldu. Arkasından Fransa tehdit etti. ABD’nin Ukrayna’dan dolayı meşhur olan Dışişleri bakan yardımcısı Victoria Nolan, hemen başkente uçtu. ECOWAS denilen, Batı’ya daha yakın Afrika ülkelerinin örgütü, tehditkar şekilde Nijer’e bir hafta verdi, devrimden vazgeçmesi için. Ve canlı film hala devam etmekte. Yani, sadece Nijer için değil, sadece Afrika için değil, tüm dünya için tarih cayır cayır yazılıyor şu anda. Ve çoğumuz, Nijer’in nerede olduğunu bilmediğimiz gibi, Nijerya ile de hemen karıştırıveriyoruz.

Dolayısı ile, bugün ilk işimiz bir kırtasiyeye gidip, en ucuzundan bile olsa bir “siyasi dünya haritası”bulup, eve getirmek olmalı. Onu bir de en güzel duvarın en uygun yerine astınız mı, artık günlük gelişen haberler karşısında kayıpları oynamak zorunda kalmazsınız.

TÜRKİYE’NİN BİTMEYEN PROBLEMLERİ DE HARİTADA

Aslında böyle bir dünya haritanız varsa, Türkiye’nin başındaki bitmek tükenmek bilmeyen dertleri açıklamak için de bir sürü ipucu bulabilirsiniz. Öyle ya, neden mesela Bulgaristan’ın, Romanya’nın ya da Tayland’ın, Yeni Zelanda’nın başına gelmiyor bizlerin başımızı parçalayan binbir problem? Bunları, sadece başımızdaki iktidarların ülkemizi çok fena yönettikleri gibi bir açıklama ile yorumlamak mümkün müdür? Tamam, Türkiye’nin iktidarları geleneksel olarak çok da iyi değillerdir ama, Bulgaristan, ya da Romanya’nın iktidarları o kadar ahım şahım mıdırlar sanki? Ya da Tayland’ı yöneten sayın kral ekonomiyi, siyaseti bizimkilerden kat kat üstün bildiği için mi Tayland’da bizde olanlara benzer felâket siyasi olaylar olmuyor. Mesela, neden oluyor da 40 seneden fazladır bir PKK derdi ile uğraştırılıyor Türkiye? Ya da Tayland’da bir FETO türünden rahip çıkıp da, örgüt kurarak iktidar savaşına girmiyor? Örnekleri milyonlara kadar çıkarabilirsiniz.

Bunların cevabını doğru dürüst anlamak için de, işte o ‘siyasi dünya haritasına” ihtiyacınız olacaktır. Ne de olsa, Türk milleti “görsel” eğilimi olan bir millettir. Yani görsel araçlarla bir şeyi anlattığınız zaman, ne denli karışık olursa olsun, anlamaları kolaylaşmaktadır. Milli duyguları sapasağlam kalan 1960-70-80’lerin Türk evlatlarının, bu karakterinin oluşmasında, ilkokuldan başlayarak hemen her fırsatta katıldığımız milli törenlerin, her sabah okuduğumuz andımızın yarattığı toplu heyecanın, “Ateşten Gömlek” veya “Vurun Kahpeye” türü milli değer aşılayan filmlerin ne kadar katkısı olduğunu, 1980’lerden bu yana “Yasak Elma”, “Aşk-i Memnu” tarzı filmlerle büyüyen yeni nesile bakarak, kolaylıkla anlayabilirsiniz. Yani, görsel malzemeler milli bilincin ve karakterin yaratılması ve beslenmesinde en önemli araçlardandır. O nedenle de, sürekli bir “dünya haritası” fikrinden bahsediyoruz burada.

NEDEN TAYVAN, NEDEN UKRAYNA?

Eğer böyle bir haritanız varsa, Çin Halk Cumhuriyeti’nin neden olup da kendi Mavi Vatanını kahramanca savunmaya çalıştığını, Tayvan ile Çin’in arasındaki dapdaracık Tayvan Boğazına bakarak kavrayıverirsiniz. Yirmi senelik iktidarında, oldukça halim-selim görünen Rusya Devlet Başkanı Putin’in, neden olup da Ukrayna’ya karşı özel bir operasyona kalkışmak zorunda kaldığını da, o duvarınızdaki dünya haritasına bir dakikalığına bakarak anlayabilirsiniz.

Gözünüzü, Ukrayna’dan Batı’ya doğru kaydırıp, Avrupa üzerinden geçtikten sonra, kocaman bir Atlantik Okyanusunu aşarak varacağınız yer ABD’dir. Bu ülkenin, binlerce kilometre uzakta olmasına rağmen, neden olup da, sanki Asya’da iki metre karelik bir arazisi varmış ve onu koruyormuş gibi sürekli parmaklarının Avrupa ve Asyayı karıştırdığını da hayretle görebilirsiniz. Hatta, “kardeşim sen kendi topraklarını ve denizlerini bir halletsene önce” türünden bir itiraz da aklınıza gelebilir bu durumda.

Eğer son beşyüz yılın tarihini bilmiyorsanız veya ilgilenmiyorsanız bile, bu dünya haritası size bugünün durumunu kolaylıkla hatırlatacaktır. Nasıl mı? Duvarınızdaki Dünya haritanızdan, Atlantik Okyanusu’nun en güneylerinde, Arjantin kıyılarına taş atımı uzaklıktaki Falkland Adalarını bulunuz. Bulduğunuzda, adaların adının altındaki ülke adını okuyunuz. Bu ülkenin adı Arjantin değildir, göreceksiniz. İngiltere’dir. Yani yüzlerce sene önce, onbinlerce kilometre ötelerden gelen İngiliz Krallığı bu adalara o zaman el koymuş, ama hala elinde tutmaktadır. İngiltere’ye hala bu konuda laf söylenmediğine de hayret edeceksiniz.

SÖMÜRGECİLİK BİTTİ AMA SÖMÜRGELER HALA HARİTADA!

Gözleriniz, haritada kuzeye doğru giderse, Venezuela’nın hemen yanında Fransız Guyanası diye bir devlet göreceksiniz. Guyana ama Fransız usulü! Hemen kuzeyinde Martinik, Guadeloupe adlı cennetimsi adalar da Fransa’nın! Ve Fransa, buralardan tam tamına 7500 kilometre ötelerde bir yerlerde. Atlantik’ten Pasifik Okyanusu’na bir atlayış yapınız. Bu Okyanus’un en güneyindeki Yeni Kaledonya adası da, Fransa’dan 16 bin 800 kilometre uzaklarda olmasına rağmen, haritada Fransa yazar, buranın sahibi olarak.

Haritanızda, Yeni Kaledonya’dan daha da kuzeylere doğru giderseniz, Guam adlı adalara varırsınız. Bu da ABD’ye 6500 kilometre uzaklarda, denizin ortasında bir yerdedir ama ABD yazar adanın isminin altında. Bu örnekler, haritanızın kalitesine ve ayrıntısına bağlı olarak çok artacaktır. Ve bir noktada, “bu kadar da olmaz, 2023 senesinde böyle sömürgecilik olur mu” diye isyankar duygularla, duvardaki haritanıza, bizim arada bir yaptığımız gibi, bir yumruk da indirdiğiniz olacaktır. Çünkü, daha geçen hafta Fransa’nın eski sömürgesi Nijer’de yaptıklarını tüm bu yeni-sömürge topraklarda, bu yeni ve eski sömürgeciler hala yapmaktadırlar. Bunun artık bir sonu olması gerektiği apaçık bellidir, duvarınızdaki dünya haritasından. Velhasıl kelam, hem geçmişte olmuş bitmişleri, hem kendi zamanımızda olan bitenleri, hem de gelecek zamanlarda olup bitecekleri daha açık ve kolayca anlayabilmenin belki de ilk yoludur, bir dünya haritası sahibi olmak. O zaman ne duruyorsunuz, haydi köşebaşındaki kırtasiyeci Ali Ağabey’e!