Hükûmetin kaderi bu hafta belli olacak

Avrupa, ABD Başkanı Trump’ın estirdiği sert rüzgâr ile sarsılmaya devam ediyor. Avrupa Birliği (AB) yöneticileri Trump’ın Avrupa’ya karşı başlatacağı “ticaret savaşı”na karşı alacağı tedbirler ve stratejiler üzerine kafa yorarken, üye ülkeler kendi derdine düşmüş durumda. Almanya, Scholz Hükûmeti düştükten sonra alınan erken seçim kararıyla 23 Şubat’ta yapılacak genel seçimlere kilitlenmiş. Fransa bir türlü güven oyu almış bir hükûmet kuramıyor ve 2025 bütçesini oluşturamıyor.

HÜKÛMET KRİZİ DEVAM EDİYOR

2024 yılı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron açısından bir fiyasko ve siyasi iflas yılı oldu. Avrupa Parlamentosu seçimleri, Meclis’in feshedilmesi, erken genel seçim, bölünmüş ve güven oyu alabilecek bir hükûmetin çıkarılamadığı bir Meclis.

Macron’a hükûmet dayanmıyor. Son bir yılda dört hükûmet; neredeyse her mevsime bir hükûmet düşüyor. 2023 kış aylarında Elisabeth Borne, 2024 ilkbahar-yaz aylarında Gabriel Attal ve sonbaharda gensoru ile düşürülen Michel Barnier Hükûmeti. Şimdi de 2025 kış aylarında kurulan François Bayrou Hükûmeti.

Temmuz 2024’den bu yana Fransa istifa etmiş veya güven oyu alamamış hükûmetler tarafından “yönetiliyor”. Michel Barnier Hükûmeti üç ay sürmüş ve gensoru ile düşürülmüştü. Ardından Macron’un Başbakanlığa atadığı François Bayrou’nun kurduğu hükûmetin ömrünün de uzun sürmeyeceğini yazmıştık.

FRANSA BÜTÇESİNİ YAPAMIYOR

Borç batağındaki Fransa, tarihinde az rastlanır bir şekilde devlet bütçesini oluşturamıyor. Önceki Başbakan Michel Barnier Meclis’te bütçenin sunumunu yaparken sürekli yükselen kamu borcuna ve bütçe açığına dikkat çekmiş, “Demokles'in gerçek kılıcı devasa mali borcumuzdur: 3 trilyon 228 milyar avro (milli gelirin yüzde 114’ü). Eğer dikkatli olmazsak, ülkemiz çöküşün eşiğine gelecektir. Bu yıl kamu açığımız, tüm kamu kurumlarının açığı, milli servetimizin yüzde 6'sını aşacak… Bu borcun maliyeti (yıllık faizi) 51 milyar avro. Şu anda eğitimden sonra devlet harcamalarının en büyük ikinci kalemi.” demişti.

François Bayrou da görevi devir alırken kamu borcuyla ilgili “Önümüzde Himalaya Dağları var.” ifadelerini kullanmıştı.

Bu durumda oluşturulan bütçe, kamu harcamalarının kısılması, vergilerin artırılması ve kemer sıkma politikasına dayanıyor. Özellikle halkın en alt kesimlerinin oyunu alan Ulusal Birlik Partisi böyle bir bütçenin halkın alım gücünü daha da düşüreceğini ifade ederek karşı oy veriyor. Sosyal Demokratlar ise esas olarak muhalefet anlayışıyla karşı çıkıyor. Bu nedenle Michel Barnier Hükûmeti 2025 yılı bütçesini Anayasa’dan aldığı yetkiyle 49-3 maddesine göre milletvekillerinin oyuna sunmadan geçirmek istemişti. Bu durum otomatik olarak hükûmete güven oyunu gündeme getirmiş ve muhalefetin oyları ile düşürülmüştü.

François Bayrou Hükûmeti’ni de aynı kader bekliyor. Geçen hafta milletvekili ve senatörlerden oluşan ortak komite hükûmetin bütçe metnini kabul etti. Bugün Başbakan bütçeyi Meclis’e sunacak. Bayrou da büyük olasılıkla Meclis’in oyuna sunmadan 49-3’e göre bütçeyi onaylamaya çalışacak. Böylece yeni bir gensoru oylaması gündeme gelecek. Anayasa’ya göre 48 saat sonra yani 5 Şubat Çarşamba günü oylama yapılacak.

HÜKÛMETİN KADERİ MİLLİYETÇİLERİN ELİNDE

Önceki hükûmette olduğu gibi hükûmetin gensoru ile düşürülmesi Ulusal Birlik Partisi Lideri Marine Le Pen’in elinde. Kararlarını bugün Meclis’te belli edecekler. Melanchon’un Boyun Eğmeyen Fransa Partisi, Komünistler ve Yeşiller gensoruya olumlu oy vereceklerini açıkladı. Başından bu yana hükûmetle pazarlık içinde olan Sosyalist Parti'nin tutumu ise belirsiz.

Başbakan Bayrou bütçeyi hazırlarken gensoruyu önlemek için hem Sosyalist Parti'yi hem de Ulusal Birlik Partisi'ni memnun etmeye yönelik açıklamalarda bulundu. Ama iki taraf da tam olarak istediklerini almış görünmüyor. Ama hem Sosyalistlerde hem de Ulusal Birlik Partisi'nde hükûmetin en azından Temmuz 2025’e kadar devam etmesi yönünde eğilimler var. Çünkü Temmuz ayında Macron’un Meclis’i yeniden feshetme ve ülkeyi genel seçime götürme olasılığı var.

Fransa’nın içine düştüğü bu hükûmet krizinden çıkması için üç bloklu bölünmüş Meclis aritmetiğinin değişmesi gerekiyor. Çünkü bugün, hiçbir parti ve partiler ittifakının hükûmet kurma çoğunluğu yok.