İnşaatı tahrik etmek!

Cumhurbaşkanı muhtarlara yaptığı son konuşmasında inşaatın önemini vurgulayarak “inşaatı tahrik etmek gerek” dedi. Cumhurbaşkanı’nın tahriki,yola çıkartma, hareket ettirme, kımıldatma, anlamında kullandığı kesin. Ama inşaat sektörü zaten o kadar tahrik edilmiş durumda ki her sokakta birkaç inşaat, büyük projeler, kentsel dönüşümler, TOKİ projelerinden özellikle İstanbul’da santimetrekare yer kalmamış durumda. Doğa katledilmiş ve her taraf binalarla dolmuş. Bunun yanında parası olan tekstilci, gıdacı gibi ilgili ilgisiz herkes müteahhitliğe soyunmuş. Bütün buna rağmen inşaatı tahrik etmek daha nasıl olacak, bilemiyoruz.. 

GAYRİMENKUL RANTI 

Gayrimenkul pazarında yıllardır büyük rant yaratıldı.Bu rant sınırlı sayıda kişiyi zengin etti. Çünkü bu pazar büyük rant yaratma olanağı sağlıyor. Bakın nasıl: 

1-Arazinizi arsaya çevirerek daha değerli hale getirmek 

Arazi şeklinde olan arsa inşaat yapılabilir hale getirilip iyi bir inşaat alanı sağlarsanız; yani iyi bir emsal alırsanız, arazinin değerlenir. Arazi olarak satsaydınız elde edeceğiniz bedelle arsaya dönüşümünden elde edeceğiniz bedel arasındaki fark “rant kazancıdır” 

2-Mevcut arsanızın emsalini artırmak 

Diyelim ki arsanız 10 dönüm. Emsaliniz 1 ise siz yaklaşık 10 bin m2 inşaat yapabilirsiniz. Eğer emsalinizi 2’ye veya orda buradan mimari oyunlarla ve mevzuat boşlukları ile artırırsanız,iyi bir rant kazancı elde edersiniz. 

3-Arsanızın genel imar planları ile değerinin artması 

Mevcut arsanızın bulunduğu bölgede genel imar değişiklikleri sizin arsanızı birden bire aranılan arsa haline getirebilir. Burada şans ayağınıza gelmiş veya yaptığınız nitelikli iş takipleri ile şansı kendiniz yaratmış olabilirsiniz. İşte size rant. 

İNŞAATIN BÜYÜMEYE KATKISI VAR 

İnşaatın milli gelirin artmasına katkısı elbette vardır. Çünkü boş arsa bir yapıya dönüşürken kullanılacak malzemeler ve işçilik hem malzeme üretici ve satıcıları için talep hem de istihdam talebi yaratmaktadır. 

Ama son birkaç yıldır inşaat malzemeleri sanayisinin durumu yavaşlamış gözüküyor. İnşaat malzemeleri ihracatı 2014’de 21.21 milyar dolar ki bu 2013’e göre yüzde 0.2 oranında düşüşe tekabül ediyor. 2014 ithalatı ise yüzde 10.4 gerileyerek 9.3 milyar dolar olarak gerçekleşmiş durumda. Burada cari fazla vererek olumlu katkı yaptığı söylenebilir. İnşaat malzemeleri iç pazarı ise 2014’de yüzde 14.4 büyüyerek 113,6 milyar dolar oldu. 

İnşaat malzemeleri sanayi 2014’de yüzde 4.7 büyümüşken 2014’de ancak binde 7 büyüdü. Bu oldukça büyük bir yavaşlamayı gösteriyor. 

AMA SEKTÖRKATMA DEĞER YARATMIYOR 

İç pazar ve ihracat toplamı yaklaşık 135 milyar dolar. Ama bu sanayi yaklaşık yüzde 85’i iç pazara hizmet ediyor.120 milyar dolar ciro yapan inşaat malzemeleri sanayisi bu para ile katma değer yaratıcı alanlara yönelmiyor veya yönelemiyor. Ülke içinde bu para elden ele geçiyor. Bu ekonomide bir canlılık yaratsa da katma değer yaratmadığı için ali-veli-veli-ali hesabı oluyor. 

Patinaj yapan ihracatınız 151-157 milyar mertebesinde gezinirken inşaat malzemeleri ihracatı ancak 21 milyar dolar. Bu ihracatın büyük kısmı da ülke dışında inşaat yatırımları yapan Türk müteahhit firmalarına giden malzemeler. 

TAHRİK ET AMA VERGİ ALMA 

Tamam inşaatı tahrik edelim ama rant kazançlarından da vergi alıp bu kazançları halka dağıtalım. Bunun için AKP paketlerine “rant vergisi” koydu. Fakat bu sulandırılmış bir vergileme. Bir arsa sahibi emsali 2’ye çıkarıyorsa, konut alanında iş yerleri, mağazalar yapma olanağı bulup da gelirini artırabiliyorsa bunun vergisini mutlaka ödemeli.