İşletmelerin iklim değişikliği stratejisi

İngiltere Merkez Bankası Başkanı (2013-2020) Mark Carney şöyle demişti: “İklim konusunda hızla harekete geçmediğimiz takdirde, şirket iflasları ve sistemli ekonomik çöküş olasılığının arttığına tanık olacağız”. Bizde de İstanbul Sanayi Odası (İSO) iklim değişikliği ve sürdürülebilirlik çerçevesinde sanayiciye rehberlik etmek için “Sürdürülebilirlik ve Koordinasyon Şubesi” kurdu.

İklim değişikliğinin insanlığın ana gündem olmasına koşut olarak işletme stratejik yönetimine (planlamadan örgütlenmeye, yürütmeden denetime dek tüm süreçlerde) iklim değişikliğinin entegrasyonu kaçınılmaz hale gelmiştir. Ancak ne var ki, ESG (Çevre, Sosyal ve Yönetişim) raporlamasında G fazlaca yer alırken E ve S (Çevre ve Sosyal) fazlaca yer bulamamaktadır.

Bu bağlamda işletmelerde stratejik yönetime ESG ışığında iklim değişikliğinin nasıl entegre edileceğine ilişkin bir yanıt olarak bir model arayışı içine girilmelidir. Böyle bir modelin işletmelerde kurulabilmesi için işletmede en tepe yöneticiden en alttaki çalışana dek tüm işgörenler, iklim değişikliğinin ne, nasıl ve ne zaman olduğu; nedenleri, sonuçları ve etkileri; kısa ve uzun erimde neler yapılabileceği hakkında farkındalık kazanmalıdır.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLE İLGİLİ STRATEJİDE KRİTİK SORULAR

Bu bağlamda işletme yönetimleri şu 5 kritik soruya yanıt aramalıdır:

a) Organizasyonumuzun yatırım ve işletme stratejileri iklim değişikliği ile aynı hizaya nasıl getirilebilir?

b) Organizasyonumuz sıfır karbonlu bir geleceğe hazır mı? Yanı sıra bu konuda sosyal paydaşlardan (ortaklar, çalışanlar, müşteriler vd.) gelen ve gelecek baskılara direnmeye hazır mıyız?

c) Hangi yeni işletme modelleri veya yenilikçi ürünler, organizasyonumuzu emisyon azaltımına, kullanılan  malzeme tüketiminde azaltıma ve büyümemeye (degrowth) odaklı katkıda bulunmaya yöneltebilir?

d) İklim değişikliği kıyametine karşı organizasyonumuz çalışanları, toplumu, tedarik zincirlerini ve diğer varlıkları nasıl koruyacaktır?

e) Organizasyon olarak hangi politikaların arkasında durup savunacağız? Bu konularda kiminle kamusal işbirliğine girebiliriz?

Bu sorulara yanıtlar çerçevesinde gerek genel stratejiye, gerekse fonksiyonel (tedarik, üretim, pazarlama-satış, finans-muhasebe, insan varlıkları, ARGE vd.) stratejilere iklim değişikliği entegre edilmelidir.

ÜÇ BÜYÜK FAALİYET

Öncelikle organizasyonun lideri ya da yönetim ekibi, dayanıklılık, denge ve gerçek sosyal paydaşlar ekonomisini bir yaşam tarzı olarak benimsemelidirler. Bu bağlamda her şirket, üç büyük faaliyeti yürütmelidir:

a) İklim değişikliği için siyasal bir etkile(n)me kullanılmalı,

b) Tüm sosyal paydaşların ilişkilerinde iklim değişikliği ana kaldıraç olmalı,

c) Organizasyonumuzun yaptığı işi iklim değişikliği perspektifiyle yeniden ele alıp, iklim değişikliği stratejisini genel ve fonksiyonel stratejiler için şemsiye olarak kabul etmeli.

İLLE DE STANDARTLAR VE SKA 13

İşletme, genel stratejisinde “yeşil yönetim” yaklaşımını benimsemelidir. Bu amaçla üç ISO standardını entegre benimsemeli ve uygulamaya geçirmelidir: ISO 31000 (Risk), ISO 14000 (Çevre) , ISO 22316 (Dayanıklılık) !

İşletme, fonksiyonel stratejilerinde ise yeşil üretim, yeşil pazarlama, yeşil İK, yeşil finans-muhasebe vb. yaklaşımları benimsemeli, rehber olarak da 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na, özelde de SKA 13 İklim Eylemi’ne kilitlenmelidir.

Stratejik performans ölçümü olarak da işletme, genelde ESG performansı ölçümünü benimsemelidir. Bu bağlamda 17 SKA’nın ve özellikle SKA 13’ün hedef ve göstergelere ilişkin ölçümler yapılmalı ve raporlanmalıdır. Sözgelimi “Kişi başına karbondioksit komisyonu” vb.

ÖNERİLER VE SONSÖZ

İşletmeler iklim değişikliği konusunda “İklimle İlgili Finansal Beyanlar Görev Gücü (TCFD)” gibi kuruluşlarla işbirliği yaparak saydamlığa öncelik vermelidirler. Bu işe aynı Koç Holding, Sabancı Holding, Anadolu Grubu, Yıldız Holding, Türkiye İş Bankası örneklerinde olduğu gibi bir sürdürülebilirlik direktörlüğü kurarak başlayabilirsiniz belki de!