İşsizlik nedir? Nedenleri nelerdir?

Kaynakların en verimli şekilde kullanılması üretim etkinliğini gösterir. Kullanılmaması ise açık ve gizli her türlü işsizliğin olduğunu ifade eder. Bu durumda ekonomide daha az üretim yapılıyor ve verimsizlik var demektir. Bir toplumda işsizliğin yüksek düzeyde olmasının ekonomik maliyetinin yanında sosyal maliyeti de vardır. 

İŞSİZLİKLE İLGİLİ TANIMLAR 

Kime işsiz denir? 

Yaşı 15 veya daha fazla olup bir işi bulunmayan, fakat cari ücret düzeyinde çalışmaya hazır olan ve iş bulmak için çaba harcayan kişi işsizdir. 

İşsizlik, zamanın belli bir noktasında ölçülen bir stok kavramdır. Su dolu havuz gibi havuza giren yeni işsizler çıkanların sayısını aştığında meydana gelir. Bu akım sürekli akar gider. İşsizlik havuzunu terk edenler ya iş temin etmiştir, ya iş aramaktan vazgeçerek işgücünü terk etmiştir, ya da emekli olmuştur. 

İstihdam ve işgücü 

Çalışanlar istihdamı gösterir. İşsizler ile çalışanların toplamı, işgücünü oluşturur. 

Türkiye'de istihdam edilenlerin sayısı 2015 yılı Ocak döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 998 bin kişi artarak 25 milyon 454 bin kişi, istihdam oranı ise 1,1 puanlık artış ile %44,3 oldu. 

İşgücü 2015 yılı Ocak döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 452 bin kişi artarak 28 milyon 713 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 1,8 puan artarak %50 olarak gerçekleşti. Kayıt dışı çalışanlar bu rakamlar içinde yer almaz. 

İşsizlik oranı 

(İşsizler sayısı/İşgücü)*100 =İşsizlik oranı 

Türkiye'de işsizlikle ilgili veriler TÜİK Hane Halkı İşgücü Anketleri ile belirlenir. 

Türkiye genelinde işsiz sayısı 2015 yılı Ocak döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 454 bin kişi artarak 3 milyon 259 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 1 puanlık artış ile %11,3 seviyesinde gerçekleşti. 

Eksik İstihdam nedir? İstihdam ile ilgili oranlar? 

Eksik istihdam düzenli işleri olmayan, geçici işlerde çalışan kimseleri kapsar. 

(İşgücüne katılım oranı=İşgücü/Çalışma yaşındaki nüfus)*100 

İşgücüne katılma oranı Ocak 2014'de yüzde 48,2 iken Ocak 2015'de yüzde 50 olmuştur. Ocak 2014'de çalışma yaşında olan nüfus 56,5 milyon,2015 Ocak ayında 57,4 milyondur. 

İstihdam-nüfus oranı=Çalışanların sayısı/Çalışma yaşındaki nüfus 

İŞSİZLİK TÜRLERİ 

1-Geçici İşsizlik 

İşgücüne yeni katılıp iş-arayanları, daha iyi iş bulmak için işten ayrılmış olanları ve bazı firmaların iflas etmesi nedeniyle geçici olarak işsiz kalıp iş arayanları kapsar. Bu işsizler eninde sonunda iş bulacaklardır. 

2-Yapısal İşsizlik 

Çeşitli mal ve hizmetlere olan talepteki değişmeler, teknolojik gelişmeler ve uluslararası rekabetteki farklılaşmalar nedeniyle farklı mal ve hizmet üretilmesi sonucu emek talebi yapısındaki değişmeler sonucu doğan işsizliktir. 

Örneğin tekstil sektörü emek yoğun bir sektördür.Çin ucuz işçilik nedeniyle maliyet avantajına sahip olup rekabet üstünlüğü taşır.Bu durumda diğer bir ülke tekstil sektöründeki işçilerin işine son vererek Çin'de fason üretim yapabilir. 

Eğitilmiş ve beceri sahibi işçilere ihtiyaç duyan sektörlerde örneğin bilişim sektöründe nitelikli işçi bulmak zordur.Buna da uyumsuzluk işsizliği denir. 

3-Konjonktürel İşsizlik 

Ekonomik dalgalanmalar sonucunda ortaya çıkan işsizliktir. Yetersiz talep nedeniyle üretimde bir daralma veya durgunluk olduğunda birçok kişi işsiz kalır. Ekonomi canlanıp büyümeye başlayıncaya kadar bu kişiler işsiz kalmaya devam ederler. 

4-Doğal İşsizlik 

Bir ekonomide geçici işsizlik ile yapısal işsizlik her zaman vardır. Buna doğal işsizlik denir. 

(Doğal işsizlik oranı=(Geçici işsizler sayısı+ Yapısal işsizler sayısı)/İşgücü)*100 

Önemli olan doğal işsizlikten ziyade konjonktürel işsizliği önlemektir. Çünkü doğal işsizlik her ekonomide belli bir miktarda vardır. Tam istihdam, ekonomide konjonktürel işsizliğin bulunmadığı durumdur. 

İŞSİZLİK NASIL ÖNLENİR? 

Bu konuda birçok seçenek ortaya konulur.  

l Bunlardan birini İngiltere başbakanı Margaret Thatcher demiştir:" herkes başkalarının gönüllü olarak satın alacağı bir şeyi üretmeyi hedeflemelidir" 

l Devlet ise başkalarının gönüllü olarak satın almayacağı mal ve hizmeti üreterek işsizleri istihdam etmelidir. 

l Milli geliri yeniden dağıtıma tabi tutmak işsizliğe çaredir.