İşte size 'kumarhane kapitalizmi'!

Üretimden kopuk, finansal cambazlıklarla ve kısa vadeli kar için her şeyi mubah sayan anlayış ve yatırım sermayesinin yerine geçen spekülatif sermaye, dünyadaki birçok ekonomiyi birer “casino capitalism” denilen kumarhane kapitalizmine dönüştürmüş durumda ne yazık ki.

Bugün ABD’de yaşananların temelinde yüzde 1’lik bir kesimin, yani Wall Street’in (spekülatif sermaye ve borsa) yüzde 99’luk kesime yani Main Street’e (sokaktaki adama) karşı elde ettiği anormal üstünlük, eşitsizlik ve gelir düzeyindeki bozukluklar yatıyor bence.

***

Bugün size içinde bulunduğumuz hafta ABD’de yaşanan iki gelişmeyi aktaracak ve kumarhane kapitalizminin geldiği inanılmaz noktayı göstermeye çalışacağım.

İlki, WhatsApp’ın kullanıcı bilgilerini Facebook’la paylaşacağına (sonradan düzeltmeye çalışsa da) ve gizlilik politikasını değiştireceğine dair açıklamasının karşısında, haklı olarak yükselen tepkiler sonucunda, alternatif sosyal medya arayışlarının öne çıkması oldu.

Tesla’nın CEO’su ünlü girişimci Elon Musk ise, kendi sosyal medya hesabından, daha güvenli olduğu gerekçesi ile “Signal” isimli sosyal medya uygulamasını kullanmalarını istedi insanlardan.

***

Peki, bunun üzerine ne oldu biliyor musunuz? ABD borsasında, “Signal Advances” isimli pek fazla bilinmeyen konuyla alakasız başka bir şirketin hisseleri, sadece isim benzerliğinden dolayı 0.6 dolardan, 8 dolara yükseldi. Yani yüzde 500 arttı iyi mi?

Halbuki, Elon Musk’ın kullanılmasını istediği Signal ise, borsada kote bile değil, bağışlarla çalışıyor sadece.

İşte bu adı sanı bilinmeyen bu Signal Advance şirketinin değeri son birkaç gün içinde toplam 55 milyon dolardan, 660 milyon dolara yükseldi.

Bunun üzerine şirket Twitter hesabından biz o “signal” değiliz diyerek açıklama bile yaptı.

***

Sürü psikolojisi ile kısa sürede, kestirmeden, emeksiz, yüksek kazanç sağlamak isteyen bir güruhu oluşturan binlerce insanın anlamadan, dinlemeden, öğrenmeden yanlış şirket hisselerine hücumu, esasında hem komik, hem de trajik. Yani trajikomik!

Üretmek yerine gözünü para hırsı bürümüş kitlelerin kumarhane kapitalizmi döneminde ne hallere sürüklendiklerinin ibretlik bir örneği tüm bu yaşananlar.

***

İkinci ise, daha garip. Signal açıklaması yapan Elon Musk’ın yüzde 20 hissesine sahip olduğu Tesla ve SpaceX şirketlerinin değeri geçen pazartesi günü yüzde 8 değer kaybetti. Elon Musk’ın serveti bir günde 14 milyar dolar azalarak 176.2 milyar dolara geriledi.

Zenginin malı züğürdün çenesini yorarmış derler. Maksadımız Elon Musk’ın zenginliği değil elbette. Bir günde 14 milyar dolar düşen veya çıkan bir şirketin hisse değerlerinin nasıl ve hangi olağandışı gelişmeler sonucu gerçekleştiğini kimse bize söylemiyor, söyleyemiyor, söyleyemez de.

Çünkü tamamıyla fiktif, spekülatif, bir kumarhane kapitalizmi hüküm sürüyor piyasalarda.

Kötü bir taklit olarak Türkiye’de de borsada, aynı inanılmaz piyasa hareketliliğine tanık olmuyor muyuz zaman zaman?

***

Ekonomiler böyle iş ve aş yaratamazlar. İnsanların aşırı gelir eşitsizliğine ve yoksulluğuna çare bulamazlar, iş ve aş yaratamazlar. Sosyal barışı da sağlayamazlar.

Üretmeden, finansal cambazlıklar ve spekülatif sermaye hareketleriyle hiçbir yere varamazlar.

Böyle giderse, yani ABD bu kumarhane kapitalizmine ve vahşi kapitalizme aynen devam ederse, içeride toplumsal barışını sağlamakta zorlanacağı için umarız ki, dünya barışını tehdit edecek emperyalist saldırganlıkla ve bölgesel savaşlar yoluyla yeni bir dünya savaşını (paylaşım savaşını) tetikleyebilecek vahim adımlar atarak, kendisini de dünyayı da ateşe atmaz…