Karadeniz’de Türkiye’nin başına örülen çorap

Rusya’nın tahıl koridoru anlaşmasından çekilmesinin ardından dikkatler yeniden Karadeniz’e çevrildi. Batı basınında yer alan haberlerde hem tedirginlik hem öfke var, Rusya’ya ateş püskürülüyor. Konu, bir yandan da Karadeniz’de güvenlik durumu açısından tartışılıyor.

11-12 Temmuz’daki Vilnius Liderler Zirvesi’nde kabul edilen NATO’nun yeni “savunma planları” içindeki Doğu Akdeniz ve Karadeniz’i içeren hazırlıklarla birlikte değerlendirince, önümüzdeki dönemde Karadeniz’de Türkiye’nin menfaatlerine aykırı gelişmelerin hızlanacağı sonucu çıkarılabilir.

‘KARADENİZ’DE YENİ

AMERİKAN STRATEJİSİ’

Washington’un, NATO vasıtasıyla Karadeniz’deki askeri varlığını yoğunlaştırma çalışmaları konusunda ABD’deki çeşitli politika oluşturma kurumlarında değerlendirmeler yapılıyor. Bunlardan sonuncusu muhafazakâr kimliğiyle tanınan Miras Vakfı’nın (The Heritage Foundation) bir çalışması oldu. “Karadeniz’de yeni bir Amerikan stratejisi neden ABD’nin çıkarınadır?” başlıklı raporda, “Karadeniz ABD, Rusya ve Çin arasında jeostratejik rekabetin aktif olduğu bir bölgedir ve ABD ve NATO için yüksek bir öncelik haline gelmelidir.” deniyor. ABD Kongresi’ne sunulan “2023 Karadeniz Güvenlik Yasası” adlı tasarıya da atıf yapılan raporda, “Karadeniz'de, tüm Müttefik ve ortak askeri faaliyetlerin planlanması, hazırlığı, tatbikatları ve koordinasyonundan sorumlu ortak, çok uluslu bir karargâh kurma” ihtiyacı vurgulanıyor.

Raporda, önemli bir vurgu da şöyle: Raporun yazarları Montrö Sözleşmesi’nin 19. Maddesindeki Türkiye’nin savaşan taraf olmaması durumunda, savaşın tarafları dışındaki ülkelerin savaş gemilerinin geçiş serbestliğine atıf yapılarak, tonaj, süre ve diğer şartlara uyarak daha fazla NATO mayın tarama gemisinin Bulgaristan ve Romanya’ya destek gerekçesiyle Karadeniz’e geçmesi için Türkiye’ye basınç uygulaması gerektiğini gündeme getiriyor.

ASYA’YA SAVAŞTA

ZIPLAMA TAHTASI

Bu köşede, daha Ukrayna müdahalesinin ilk aylarında Rusya’ya karşı Karadeniz’de yeni bir cephe açılmasını talep eden NATO komutanlarının değerlendirmelerine yer vermiştik. ABD’nin eski Avrupa Kuvvetleri Komutanı ve NATO Başkomutanı Amiral James Stavridis, Bloomberg sitesinde 9 Mayıs 2022’deki yazısında, Rusya’yı “köşeye sıkıştırmak” için Ukrayna savaşında Karadeniz’de yeni bir cephe açılmasını savunmuştu. Stavridis, ayrıca “tahıl krizi”nin NATO’nun Karadeniz’e girmesi için bir vesile olarak değerlendirilmesini istemişti. (bkz. Fikret Akfırat, Aydınlık, 6 Temmuz 2022)

“Türk düşmanı” olarak tanınan Stavridis, Rusya’nın geçen hafta tahıl krizinden çekilme kararını açıklamasının ardından sosyal medya hesabından “NATO’nun Rusya’ya yanıt verme kabiliyeti”nden dem vurarak yine tehditler savurdu.

İzmir’deki NATO Kara Komutanlığı’nı yürüttükten sonra Avrupa’daki Amerikan kuvvetlerinin başına getirilen Korgeneral Ben Hodges da, Karadeniz ile ilgili olarak iki dikkat çekici niteleme yapmıştı: “Avrupa’da özgürlüğün yeni cephe hattı” ve “Batı için yalnızca Rusya’yı kontrol altına almakla kalmayıp aynı zamanda Çin’e karşı koymak ve İran’a karşı savunma oluşturmak için önemli stratejik arena” (bkz. agy.). Ben Hodges, bir süredir “Ukrayna’nın savaşı kazanmasının yolunun Kırım’dan geçtiğini” ileri sürüyor.

Toplam olarak değerlendirilince, NATO vasıtasıyla ABD, Asya’ya karşı savaşında Karadeniz’i bir zıplama tahtası olarak kullanma yönünde hazırlıklar yapmaktadır. Görünen o ki, “Karadeniz’de daha fazla NATO angajmanı” talebi her zamankinden daha fazla Türkiye’nin önüne getirilecektir. Bu ise, Türkiye’yi, Rusya, Çin ve İran ile karşı karşıya, hatta daha ötesi çatışmaya sokmak amacını taşımaktadır. Türkiye’nin çıkarı, NATO ve ABD planlarını reddetmeyi ve bu taleplere karşı, Rusya, Çin ve İran ile birlikte aktif bir şekilde mücadele etmeyi gerektirmektedir.