Katologsuz festivaller

Afişler ve kataloglar festivallerin bir çeşit dışa açılan vitrinleri ya da pencereleridir. Gelenekten öte bir gerekliliktir bir katalog basmak. Katalog ve afiş olmadan bir festivalin tanıtımı bile gereği gibi yapılamaz. Kuşkusuz kataloglar yalnızca bir festivalin tanıtımı için oluşturulmazlar, aynı zamanda bunlar bir festivalin gelecek yıllara aktarılan en önemli belgesi, kimliği, dahası belleğidir. Sinemaseverler yalnızca festival sürecinde değil, ondan sonra da bu belleğin sayfalarında nostalji değil, festivaller arasındaki analojiyi kurma amacıyla bir gezintiye çıkabilirler. Çünkü bir emek sonucu uzman kişiler tarafından kaleme alınan kataloglar sinema literatürünün en zengin, en yararlı başvuru kitaplarından biridir. Geçmiş zaman katalogları bir sinemasever için bir hazinedir. 

Öte yandan ne denli sinema bilgi ve birikimine sahip olursanız olun, elinizde bir katalog olmadan bir festival izlenmez. Çünkü kataloglar, deyim yerinde ise bir filmin röntgenini çekerler. Ve filme ilişkin her bir meraklının soracağı sorunun yanıtını içerirler, Kataloglar bir bakıma festivallerin rehberi, gereğinde sözlüğü belki de ansiklopedisidir. Yalnızca festival süresince değil, ondan sonra da işlevlerini sürdürerek yararlı olmaya devam ederler.

Sergiler yalnızca gezilip izlenirler… Festivaller de öyle…Onlardan geriye yalnızca anında izlediklerimiz değil, her zaman izleyebileceğimiz kataloglar kalır. Bundan ötürüdür ki kataloglar, sözü edilen etkinlikleri izlemiş olanlar için bir anımsatma, bir dizi ayrıntılar içinde dolaşma, izlemeyenler için ise, kaçırılmış bir fırsatın yeniden değerlendirilme fırsatlardır.

Amacım kataloglar üzerine bir güzelleme yapmak değil elbet. Bunların ne işe yaradığını bilen bilir zaten. Durup dururken bunun üzerine gitmemizin tek nedeni ise kimi film festivallerinin buna artık gerek duymayıp basmaya yanaşmamasıdır. .

Kimi büyük festivallerimizin katalog basmaya gerek duymamasının da elbette ki kendilerince birçok nedeni var. İlki; günümüzdeki baskı ve kâğıt bedellerinin bir hayli yüksek olması. Dar bir bütçeyle yapılan birçok festival, festivallerin olmazsa olmazı kataloglardan bu nedenle vazgeçmek zorunda kalıyorlar. Son iki-üç yıldır büyükler de aynı yolu izleyip katalog basmaktan vazgeçtiler. Sanırım bundan sonra diğerleri de bu yolu izleyip katalog basmamayı bir gelenek haline getirecekler.   

 İkinci neden ise oldukça pahalıya mal olan katalogların festival izleyicileri tarafından istenilen ve arzu edilen şekilde ilgi görüp, ufak bir ücret karşılığında da olsa satın alınma gereği görülmemesi. Belki de katalog basmayan festivallerin haklı oldukları tek yan. Onca filme hatırı sayılır ücret ödeyen çoğu festival izleyicisi, ne var ki filmler kadar onların bir çeşit okunmalarına /anlaşılmalarına neden olan bu kataloğa ilgi göstermemesi de bir gerçek. Bizim seyircimizin birçoğunun ne yazık ki böyle bir alışkanlığı yok.

Bir kısım festivaller katalog masrafından kaçamağı kendilerince kamufle etmek için ise kendilerince bir neden uydurmuşlar: O da çevreyi korumak.  Eğer çevre, bir festivalin tek bir kitabıyla korunacaksa ona evet. Ama ne var ki bu neden pek inandırıcı gelmiyor bizlere. .

Son bir neden ise daha da tuhaf. Birkaç yıldır Berlin, Cannes festivalleri de katalog basmaktan vazgeçmişler.  Bizimkiler de koca koca festivaller vazgeçtikten sonra biz niye basalım deyivermişler… Ve basmamaya başlamışlar…  Birçok örnek alınacak bu festivallerden yalnızca işimize gelini almak da işin bir başta tarafı.

Hem sponsorlardan katkı alacaksın hem de Bakanlıktan… Sonra da masraf oluyor diye festivallerin olmazsa olmazı olan bir katalog dahi basmayacak, daha doğrusu basamayacaksın….  Olur şey değil…

Sinemayla ilgili tüm mesleki kuruluşların bu ve buna benzer olaylar karşındaki tek suskunluğu ise, yalnızca birkaç davetiye…