Kısa vadeli dış borç stokumuz azalmış!

Merkez Bankası Kasım 2015 itibarıyla kısa vadeli dış borç stokunun 116.1 milyar dolar olarak gerçekleştiğini açıkladı.Bilindiği gibi kısa vadeli dış borç stoku, herhangi bir tarih itibariyle kullanımı geçekleştirilmiş olan Türkiye’de yerleşik kişilerin (Türkiye’de bir yıldan fazla süre ile devamlı ve düzenli ikamet edenler ile Türkiye ekonomisinde faaliyette bulunan kurum,kuruluş ve kişiler Türkiye’de yerleşik sayılır) Türkiye’de yerleşik olmayanlara borçlu olduğu; kullanım tarihinden itibaren 1 yıl içinde anapara ve/veya faiz ödemeleri yapılmasını gerektiren cari ve şarta bağlı olmayan borçların bakiyesidir.
KVDB STOKU AZALMIŞ2014 sonuna göre yüzde 12.6 azalarak KVDB stoku 116.1 milyar ABD doları oldu. Bankaların KVDB stoku yüzde 17.3 azaldı ve 79.3 milyar dolar oldu. Diğer sektörlerin KVDB stoku ise binde bir arttı ve 36.7 milyar dolar olarak gerçekleşti.Yurt dışında yerleşik olanların döviz hesapları bakiyesi de 15 milyar dolar, TL mevduatları ise 15.5 milyar dolar oldu. İthalat borçları arttı. Yüzde 1.6 oranında artarak 28.2 milyar dolar olarak gerçekleşti.Kamu bankalarının yani kamunun KVDB Stoku 15.1 milyar dolar, özel sektörün ise 100.8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
1 YILA KADAR OLANLAR2015 Kasım sonu itibarıyla orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku ise 170.3 milyar dolar. Bunun 32.5 milyar dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik olmayan bankaların ve özel sektörün, yurt dışı şubeleri ile iştiraklerinden oluşmaktadır.Bu durumda 1 yıla kadar olan sürede ödememiz gereken kısa vadeli borç tutarı 170.3 milyar dolar olmaktadır.Buna uzun vadeli dış borç taksitleri ve faizlerini eklemek; daha sonra da cari açığı bu tutara ilave etmek gerekir. Bu da bize 1 yıla kadar vadeye göre dışarıya ödememiz gereken dış borç tutarını yani döviz ihtiyacı tutarının yaklaşık 250 milyar dolar seviyesinde olduğunu gösterir. Aslında bu borç bileşimi ile cari açık düşse de Türkiye her zaman 1 yıl vadede yaklaşık 250 milyar dolar dövize ihtiyaç duymaktadır.
BORÇLARIN FİNANSMANIDış borçların 3 finansman yöntemi vardır. 1-Yeniden borç almak; Yani borcu borçla kapatmak.2-Borçları ertelemek (kısa vadeli borçları uzun vadeli hale getirmek) 3-Döviz kazancı elde etmek; yani kazançla ödemek.4-Merkez Bankası rezervleri ile ödemek (bu bir anlamda borcu borçla ödemektir. Neticede merkez bankası rezervleri de dışarıya borçtur.5-Piyasada oluşan dövizlerle ödemek. Yani piyasalarda dolaşan sıcak parayı ödünç olarak kullanmak. 6-Cari açığın azalması ile dolaylı ödeme.Döviz kazancımız var ama cari açık verdiğimiz için döviz kazancımız ithalata ve diğer döviz yükümlülüklerine gitmektedir. Bu nedenle döviz kazancının dış borçta kullanılması cirosunu kredi gibi kullanan şirkete benzer. Merkez Bankası kullanılabilir rezervleri de borçları kapatmaya veya ilaç olmaya olanak vermez.Bu dururumda sıcak para ve yeniden borçlanmak yöntemleri kalıyor ki,zaten yıllardan beri Türkiye onları yapıyor.Kazancımızla borcumuzu ödeyecek duruma gelebilecek miyiz? Bu ekonomik yapı ile zor!