Kişisel tasarruflar nereye yöneliyor

Ekim ayı cari açık verileri açıklandı. 273 milyon dolar. “Bu açık bizi korkutur mu?” diye sorup biraz detayına inelim.

Yılbaşından bu yana cari açık 31 milyar 55 milyon dolar olmuş. Bu cari açık içinde net altın ithalatımız 17 milyar 994 milyon dolar. Enerji ithalatımıza gelince 19 milyar 791 milyon dolar net enerji ithalatımız var.

17.994 + 19.791 = 37.785

Yıl başından, ekim ayı dahil, toplam altın ve enerji ithalatımız 37 milyar 785 milyon dolarmış.

Enerjinin durumunu biliyoruz. Petrol ve doğalgaz zorunlu olarak en güçlü ithalat kalemlerimiz. Altını ve banka mevduatlarını biraz daha inceleyip, bireysel tasarrufçunun Türkiye’de yıllar itibarıyla eğilimini izleyelim.

Yukarıdaki tabloda çok ilginç bir veri dökümü var. Bu tabloda 2014 yılından 2020 yılı Ekim ayına kadar Türkiye’de yapılan net altın ithalatını görüyoruz. Net altın ithalatının anlamı, ithal ve ihraç rakamları birbirinden düşüldükten sonraki rakamı alıyoruz. Aslında ithalat rakamı daha yüksek.

Ayrıca bir tabloda bankalardaki TL ve dövizli mevduat rakamları için verip sonra bunların ne anlama geldiğini yazacağım.

Her iki tabloya da biraz dikkatli baktığımızda bir benzerlik görürüz. Benzerlik şu, altın ithalatı ve dövizli hesaplar sürekli yükseliyor.

Altın ithalatına baktığımızda özellikle bu yıl, daha 10 ay olmasına rağmen bir önceki yıl 2019’a neredeyse iki kat fark atmış.

Mevduat tablosuna baktığımızda ise; yıllar itibariyle Türk lirası mevduatın, dövizli mevduata göre azaldığı, 2019 yılından itibaren dövizli mevduatın Türk lirası mevduatı geçtiğini gözlemliyoruz.

Bu kısaca bize şunu gösteriyor. Türkiye’de sisteme olan güven azalıyor. İnsanlar tasarruflarını korumak için kendilerince güvenli buldukları altın ve döviz gibi araçlara yöneliyorlar.

Hangi sisteme güven azalıyor. Bu soru çok önemli. Neoliberal sistemin sonunun geldiğinin açık göstergelerinden biri, yukarıdaki tabloların bize anlattığı.