Köy gözlemleri (2): Yaban domuzları

Uzun boylu, babacan tavırlı adam, traktörü akasya ağacının gölgesine yanaştırıp motoru durdurdu. Kahveye yaklaşırken canı sıkkın gözüküyordu. Selamlaşmalardan sonra açıklamaya başladı, meselenin yaban domuzları olduğu anlaşıldı. “Bu gece buğday tarlasını mahvetmişler” dedi. Herkesin ortak derdi olsa gerek, 8-10 kişi birden lafa karıştı.

ÖNERİLENLER

Birisi köpekler ısrarla havladığı zaman kalkıp tüfekle ateş edip korkutarak domuzları kaçırmayı önerdi. Diğer biri elektrikli tel çitin tek çare olduğunu söyledi. Domuzun verdiği zarardan yakınan adam, üç kat elektrikli çit olduğunu buna karşın komşu parseldeki zayıf bir noktadan sürü halinde gelerek bütün ekinleri yatırdığını söyledi. Biri arasında 18 tane moza bulunan sürüye rastladığını söyledi. Söze ben de katıldım, yaban domuzlarının bir batında 2 ila 7 yavru doğurabildiğini söyledim. Himmet adlı olanı: “Domuzlar bizim incirleri, zeytini, mısırı yedikçe semirdi. İyi bakılan mallar gibi (mal büyükbaş hayvan anlamındadır) iyi döl tutuyor domuzlar, dedi.

Mısır lafını duyan Ali, domuzun yeni ekilmiş silajlık mısır tohumunu, sıranın başından sonuna kadar burnuyla eşip çıkararak yediğini söyledi. Sürü halinde gelip birkaç gün içinde ekilmiş olan tohumları yediklerinden tarlaya yeniden ekim yapma gerektiğini söylendi. Hayli pahalı olan hibrit tohuma ve harcanacak mazota mı yanarsın, zaman kaybına mı? Zaman deyince “Kocasından sonra yataktan kalkan karıdan, gün dönümünden sonra ekilen darıdan hayır gelmez!” şeklinde halk arasında yaygın bir söz var. Gün dönümü 21 Haziran olup kuzey yarımkürede günlerin kısalmaya başladığı tarihtir.

ÇAMUR BANYOSU

Diğer biri domuzların sulanan tarlada yatıp yuvarlanarak ekilmiş olan ürünleri ezdiklerini söyledi. Hayvancıklar kötü niyetli değil aslında, vücutlarına yapışmış olan uyuzböceği, kene gibi asalaklardan kurtulmak ve serinlemek için çamura yatıyorlar. Gayet sert olan kıllarına çamurun yapışmasıyla oluşan zırh sayesinde her türlü çalıdan ve dikenli telden geçebiliyorlar. Domuzları en iyi kontrol yönteminin avlamak olduğu söylendi. Himmet, lafa karışarak domuz avına giden arkadaşlarının yaralı bir domuzun iki kulağından tutup sırtına binerek video çektiklerini söyledi. Domuzun sırtına atlayıp kulaklarını çekerek “Söle bakeen, bi da bizim ekinleri yiceen mi?” diyormuş. Yaralı hayvan 20-30 adım uzaklaşınca tekrar sırtına binip domuzun en zayıf yeri olan kulaklarından tutup benzeri lafları ediyormuş. Ne kadarının avcı palavrası ne kadarının doğru olduğunu bilemem.

İlk başta muhabbet konusunu açan adama yapacakları bir sürek avına katılması için öneride bulundular. Adam tüfeği olmadığını ve katılmak istemediğini söyleyince ısrar ettiler. Sen gelirsin traktörün üstünde bekler gözcülük yaparsın, dediler ama ikna edemediler. Avcılık konusunda ısrar edenlerden biri olan Zafer, yolda rastlayınca beni traktöre bindirip köye getirdi. Ben ava çıktıkları zaman av partisine katılmak istediğimi söyledim. Gülerek, hocam benim tüfeğim ve av merakım yok, dedi. Ben “O halde dün o uzun boylu arkadaşla kafayı mı buluyordunuz?” dedim. Gülerek başını salladı.

ESKİ DERT

Yaban domuzları her zaman sorun olmuştur. Nüfuslarının hızlı artması nedeniyle ormanda yaşamını sürdüremeyen hayvanlar, kırsal ve bazen kentsel alanlara inerek içecek su ve yiyecek aramaktadır. Tarım ürünlerine zarar vermekte ve trafik kazalarına yol açmaktadır. Geceleri beslenmek için yola çıkan domuz sürüsüne hızla dalan bir binek aracı işe yaramaz hale gelebilir. Yakınmalar arttıkça mücadele sertleşir. Bir zamanlar vurduğu domuzun kuyruğunu kesip ilgili resmi makama teslim eden avcılara belirli bir ödeme yapılıyordu.

1965 yılı sonbaharında mezun olup Denizli Teknik Ziraat Müdürlüğü’nde göreve başlamıştım. Önemli görevlerimiz arasında tarımla ilgili verileri derleyip Genel Müdürlüğe bildirmek de vardı. Bu arada mevcut ve avlanan yaban domuzu sayısı da sorulmuş. İlçe ziraat teknisyenlerinden birinin gönderdiği tahminlerde hızlı bir azalma olduğunu fark eden Genel Müdürlük bu azalmanın sebebini sorunca eski memur olan teknisyen “komşu ilçeye geçmişlerdir” yanıtı vermişti.

Şaka ile gerçeğin birbirine karıştığı yorumlar ışığında bu ciddi hayvansal zararlının önlenmesi için öncelikle bilimsel verileri ortaya koyarak çözüm arayacağız.