Kriz devam ediyor: Her mevsime bir başbakan

Fransa Cumhurbaşkanı, kendi kampından yeni bir başbakan daha atadı. Bu, Macron’un son 12 ayda atadığı dördüncü başbakan. Her mevsime bir başbakan; kış aylarında Elisabeth Borne, ilkbahar-yaz aylarında Gabriel Attal ve gensoru ile düşürülen sonbahar başbakanı Michel Barnier. Şimdi de kış ayları için çiçeği burnunda François Bayrou.

Peki hükûmet krizi bitti mi? Hayır! Bayrou’nun oluşturmaya başladığı hükûmetin ömrü de uzun olmayacak. Barnier Hükûmeti üç ay sürdü, Bayrou Hükûmeti de haydi altı ay sürsün. Altı ay sonra ne var? Macron’un yeniden Meclis’i feshetme ve genel seçimlere gitme olanağı var.

BU MECLİS ARİTMETİĞİNDEN İSTİKRARLI HÜKûMET ÇIKMAZ

Temmuz 2024 genel seçimleri öyle bir Meclis aritmetiği ortaya çıkardı ki, Macron ağzıyla kuş tutsa uzun ömürlü bir hükûmet kurma olanağı yok. Çünkü hiçbir parti ve partiler ittifakı hükûmet kurma çoğunluğu elde edemedi. Bu tabloda hükûmetin anahtarı Marine Le Pen’in Milliyetçi Partisi Ulusal Birlik’in elinde. Çünkü 124 milletvekiliyle Meclis’in birinci partisi. Marine Le Pen’in “evet” demediği hiçbir hükûmetin yaşama şansı yok. Bir de Melenchon’un Boyun Eğmeyen Fransa Partisi var; Macron’a karşı en radikal tutumu alıyorlar. Le Pen ile birlikte Barnier hükûmetini düşürdüler.

MACRON CEPHESİNDE UKRAYNA DESTEKÇİSİ BİR BAŞBAKAN

Macron’un diğer çıkmazı aynı önceki başbakan gibi kendi kampından birini ataması. François Bayrou 34 milletvekiliyle partisi Demokrat Hareket (MoDem) Macron’un cephesinde ve cumhurbaşkanlığı çoğunluğunun bir parçası. Macron’un bir proje olarak iktidara getirildiği 2017 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde onunla işbirliği yapmıştı. Dış politikada özellikle de Ukrayna konusunda hep birlikte hareket ettiler.

Fransa'nın Kiev'e tedarik ettiği silahların Rusya Federasyonu topraklarını vurulmasını onaylamış ve Macron'un Batı'nın Ukrayna'ya desteği konusunda “kırmızı çizgiler çizmeye gerek olmadığı” yönündeki görüşünü desteklemişti. Ne sağcı ne solcu olduğunu söyleyen Bayrou katı bir Avrupa Birliği yanlısı ve Hristiyan değerlere sıkı sıkıya bağlı bir muhafazakardır.

MACRON’U KURTARIRSA SOSYAL DEMOKRATLAR KURTARIR

Macron’u kurtaracak ve uzun ömürlü bir hükümet kurmasını sağlayacak tek parti Sosyal Demokrat Sosyalist Parti ve yanında bocalayan Yeşiller hatta Komünistler. Macron da buna oynuyor. Sosyalistler, Komünistler, Yeşiller ve Boyun Eğmeyen Fransa partilerinden oluşan “Yeni Halk Cephesi”ni bölmek. Bu Sosyal Demokrat blok Başbakan Bayrou ve yeni kurulacak hükümet konusunda birbirine girmiş durumda. Sosyalistler yeni Başbakan'ın Yeni Halk Cephesi parlamento gruplarının başkanlarıyla “mümkün olan en kısa sürede” görüşmesini istiyor. Gensoru meraklısı olmadıklarını söylüyorlar. Bütçe dahil hiçbir kanun tasarısının Anayasa'nın 49.3 maddesini kullanarak Parlamentoya sunmadan geçirilmesene karşı çıkıyor ve bu konuda garanti verilirse gensoruya katılmayacaklarını ifade ediyorlar.

Sosyalist Parti Genel Başkanı Olivier Faur “hükümete katılmayacağını ve bu nedenle Parlamento'da muhalefette kalacağını” açıkladı ama yeni hükümete gensoru verme konusunda parti içinde kavga var. Kendi cephesinden Bayrou hükümetine gensoru vereceklerini açıklayan Melenchon’u “maceracılıkla” suçlayan Sosyal Demokrat Faur’un partisinden Macron bakan yapmak için bakalım kaç milletvekili koparacak? Veya hükümete gensoru vermeyip hükümet cephesinde yer alabilecek kaç milletvekilini ikna edebilecek?

HÜKûMETİN ANAHTARI MARİNE LE PEN’İN ELİNDE

Ulusal Birlik Grup Başkanı Marine Le Pen yeni başbakana en azından Meclis’in feshedilip yeni seçimlerin yapılma olasılığının olduğu Temmuz 2025’e kadar altı ay şans vermek istiyor. Diğer taraftan Marine Le Pen’in Bayrou’ya bir vefa borcu var: Cumhurbaşkanı adayı olmak için adayın 500 seçilmiş şahsiyettin imzasını alması gerekiyor. 2012 seçimlerinde Bayrou 500 imzayı bulmakta zorlanan Le Pen’e imza için çağırıda bulunmuş hatta kendisi de imza vermişti.

Medya bunu hatırlatıyor ama milliyetçi lider politikasını temsil ettiği seçmenlere göre belirliyor. Önce “bütçenin nasıl oluşturulduğunu görmeyi” beklediğini söylüyor. “Ben son derece ihtiyatlı davranırım… Sabah, öğle ve akşam gensoru tehdidini savurmuyorum, sadece bu araçtan vazgeçmeyeceğimi söylüyorum.” dedi. Ama “İlkelerimiz açık: “Ölene kadar vergilendirilmek istemeyen 11 milyon seçmeni temsil ediyoruz. Enerji fiyatlarının arttığını görmek istemiyoruz, geri ödemesi kaldırılmak istenen ilaçların listesini uzatmalarını istemiyoruz.” dedi. Bunun için gensoru sopası ellerinde olacak.

FRANSIZ HALKI YENİ HÜKÛMETİN BAŞARILI OLACAĞINI DÜŞÜNMÜYOR

Elabe anket kuruluşu, Bayrou’nun atanmasından hemen sonra yaptığı ankette “Fransızların yüzde 73'ü François Bayrou Hükûmeti’nin Emmanuel Macron'un önceki hükûmetlerine kıyasla üslup ya da yöntemde herhangi bir değişikliğe gitmeyeceğine inanıyor.”

Anket kuruluşunun sonuçları “Français Bayrou'nun önümüzdeki haftalarda başta bütçe olmak üzere kararlar almak ve yasalar çıkarmak için insanları bir araya getirebilecek ve çeşitli siyasi gruplarla uzlaşma sağlayabilecek bir hükümet kurmayı başaramayacağı” yönünde. Otomatik olarak gensoruyu gündeme getiren Boyun Eğmeyen Fransa Partisi'nin dışındaki tüm partiler Bayrou’nun oluşturacağı Bakanlar Kurulu ve yapacağı 2025 bütçesini bekliyor.