Kuvay-ı Milliye nasıl kuruldu? En uzun on beş gün

Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,

mezardan çıkmanın vaktidir!

Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,

Sakarya'da, İnönü'nde, Afyon'dakiler

Dumlupınar'dakiler de elbet

ve de Aydın'da, Antep'te vurulup düşenler,

siz toprak altında ulu köklerimizsiniz

yatarsınız al kanlar içinde.

Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,

siz toprak altında derin uykudayken

düşmanı çağırdılar,

satıldık, uyanın!

Biz toprak üstünde derin uykulardayız,

kalkıp uyandırın bizi!

uyandırın bizi!

Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,

mezardan çıkmanın vaktidir!

Nazım Hikmet, 1959

19 Mayıs 1919’un yüzüncü yılındayız. 2019 yılı Kuvayı Milliye’nin, milli kuvvetlerin de yüzüncü yılıdır. Cumhuriyet Vakfı Başkanı, gazeteci-yazar Alev Coşkun, son kitabı “Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu” ile okurlarıyla buluştu. Kırmızı Kedi Yayınevi’nin “Türk Devrimi Dizisi”nden çıkan kitabın ilk baskısı Cumhuriyet Kitapları’ndan 1996 yılında yayımlanmıştı.

15 Mayıs 1919’da Yunan askeri Kordonboyu’na çıkmıştır. Körfez’deki İngiliz, Fransız, İtalyan, Amerikan harp gemileri işgali desteklemektedir. Ege’de kurşun atmadan teslim olan kasabalar, “teslim olmaktan başka çare yok, direnmek çılgınlıktır” diyenler vardır.

Alev Coşkun, kitabında 15 Mayıs 1919’dan sonra yaşanan en uzun 15 günü, Kuvayı Milliye’nin sancılı doğum günlerini gün gün anlatıyor. “Yurtseverlerin bıçak sırtında soluklarını kestiği zaman dilimidir. Ne olduysa 16’ncı günde oldu.”

İLK KURŞUN SAVAŞI

Kuvayı Milliye’nin Yunan askeriyle ilk kez göğüs göğse çatıştığı yer Ödemiş’tir. Kendisi de Ödemişli olan Coşkun, işgal ordusuna halk direnişinin ilk sayfasının, dönüm noktasının 29-31 Mayıs 1919’da Ödemiş’te değiştiğini anlatır.

Kuşkusuz, Anadolu’nun işgaline karşı Ödemiş’ten önce sıkılan kurşunlar vardır. İzmir’de “Sen başla, bitiren bulunur” diyen Hasan Tahsin’in ilk kurşunu, Hatay’ın Dörtyol ilçesinde Fransız askerlerine karşı eylem, Ayvalık’ta da Ali Çetinkaya’nın liderliğindeki direniş, Urla’da Rum/Yunan çetelerine karşı eylemler gibi…

ÖDEMİŞ FARKI

Ancak, Ödemiş farklıdır. Hacı İlyas köyü sırtlarında Yunan ordusuna karşı Ali Orhan komutasında gönüllü köylü, efe ve birkaç yedek subaydan oluşan ilk kuvayı milliye grubunun direnişi, Milli Mücadelenin ilk kitlesel direnişidir. Şimdi İlk Kurşun ismini alan Hacı İlyas köyü yakınlarındaki çatışma “İlk Kurşun Savaşı” olarak Milli Mücadele tarihine geçmiştir. Ödemiş’te kendinden kat kat fazla olan Yunan ordusuna karşı beş saat savaşan, hemen hepsi şehit olan kahramanların öyküsüdür.

“İlk Kurşun Savaşı”, aynı zamanda Alev Çoşkun’un Ödemiş Belediyesi Yayını olarak Ocak 2014’de çıkan kitabının da adıdır.

Kitap, 9 bölümden oluşuyor. “Kuvayı Milliye Nedir?” sorusuna 4. Bölümde ayrıntılı yanıt veriliyor. 5. Bölümde Kuvayı Milliye’de atılan ilk kurşunlar, 6. Bölümde işgalden önceki İzmir’i anlatılıyor. Daha sonra emperyalist güçlerin Paris Barış Konferansı’nda İzmir’in işgaline karar verdikleri 10 Mayıs 1919 gününden Ödemiş’te ilk direnişin patladığı 31 Mayıs 1919’a kadar geçen süre gün gün veriliyor.

“Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu”nu, işgal edilmiş vatan topraklarının kurtarılması ve tam bağımsızlık için emperyalizme karşı savaşan milli güçlerin bir büyük destanı olarak okuyunuz.