Liralaşma beş haftada 15 milyar doları çözdü

Hazine ve Maliye Bakanlığı bürokrasisinin önerisi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın tensipleri ile geçen yıl aralık ayında devreye alınan Kur Korumalı Mevduat uygulaması ve hemen ardından ilan edilen Liralaşma Stratejisi sonuçlarını vermeye başladı.

Merkez Bankası'nın çeşitli enstrümanlarla sürdürdüğü Liralaşma Stratejisi sayesinde döviz mevduatlarında çözülme TL mevduatlarda ise artış belirginleşti.

TL'NİN PAYI 18.4 PUAN ARTTI

25 Kasım ile biten haftada döviz mevduatlarında pariteden arındırılmış tutar itibarıyla azalış 5.53 milyar dolar oldu. 18 Kasım haftasındaki azalış ise 3.02 milyar dolardı. 11 Kasım haftasındaki çözülme 3.71 milyar dolar olurken, 4 Kasım'da ise 200 milyon dolarlık bir artış olmuştu. 21 Ekim haftasındaki azalış da 2.87 milyar dolardı. Buna göre 28 Ekim-25 Kasım döneminde yani bir aylık sürede döviz mevduatlarında 15 milyar dolara yakın bir çözülme yaşandı. Bu sayede toplam mevduatlar içerisinde TL mevduatların payı yüzde 52'ye yükseldi. Geçen yıl faiz indirim süreciyle birlikte kur atağının yaşandığı dönem TL mevduatların payı 17 Aralık 2021 itibarıyla yüzde 33.61'e kadar düşmüştü.

BASKILANAN KUR GETİRİ SAĞLAMADI

Peki mudiler neden döviz bozduruyor? Aynı beş haftalık dönem itibarıyla baktığımızda; 28 Ekim'de 116.02 milyar lira artış, 4 Kasım'da 1.31 milyar lira azalış, 11 Kasım'da 147.87 milyar lira artış, 18 Kasım'da 116.06 milyar lira artış ve 25 Kasım haftasında ise 23.03 milyar lira azalış. Toplamda ise 355 milyar liradan fazla bir artış var. 15 milyar dolarlık döviz azalışından çok daha fazla bir TL mevduat artışı söz konusu. Kaynaklarımıza sorduğumuzda bu eğilimin birçok nedeni var. Fakat dövizden getiri elde etme beklentisinin azalması en önemli etkenlerden biri. Burada da Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması ve Körfez ile Rusya ağırlıklı sağlanan dış finansman sayesinde döviz fiyatlarının baskılanmasının etkisi görülüyor. Kur baskılandığı için enflasyon oranında döviz fiyatları yukarı gitmiyor. Bu noktada TL reel anlamda değerleniyor. O nedenle ihracatçı kesimlerden yakınmalar duyuyoruz. Sohbet ettiğimiz bazı ihracatçılar doların 20, avronun 22 lira civarında olmadığı gerektiğini savunuyorlar.

GETİRİ ARAYIŞI ÖN PLANDA

Gelelim TL'ye dönüşün nedenine; dövizden kazanamayan, KKM'den de kurun baskılanması sonucu beklediği geliri elde edemeyen tasarruf sahipleri sermaye piyasalarına, fonlara ve hisse senedine, yöneliyor ki Borsa İstanbul 100 endeksi perşembe günü 5 bin seviyesini aştı. Şirketlerin hisse değerleri reel değerlerini aşar hale geldi.

Merkez Bankası'nın devreye aldığı uygulamalar da bankaların TL mevduatları ağırlıklandırmasına yol açıyor. Dönüşümlerden dolayı bankalar TL yaratma gereksinimi duyuyor ve TL mevduat istiyor. TL mevduat faizi de son dönemde cazip oldu Merkez Bankası'nın uyguladığı politika faizinin (Yüzde 9) 2.5 katı düzeyde mevduat faizi verilir oldu. Özellikle yüksek tutarlı mevduatlarda bu böyle yani yüzde 22-26 arasında oranlar değişiyor hatta yüzde 29'lara kadar çıktığı görülüyor. Zengin mudi için durum böyle olsa da küçük birikimleri olan mudiler için ise mevduat faizleri oldukça düşük.