Macron’un Avrupa planı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 6 ay sürecek olan Avrupa Birliği (AB) dönem başkanlığını ve NATO bünyesindeki “Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti” (VJTF) adlı birimin komutasını devraldı. 2021 yılında bu birime Türkiye komuta ediyordu.

İlk turu 10 Nisan’da, ikinci turu 24 Nisan’da yapılacak olan Fransa cumhurbaşkanı seçiminin aynı döneme denk gelmesi, henüz adaylığını açıklamasa da Macron’a büyük bir avantaj sağlayacağı çok açık.

Avrupa ise “Ukrayna kriziyle” çalkalanıyor. ABD’nin Ukrayna’ya gönderdiği tonlarca silah ve mühimmat, Ukrayna’nın NATO’ya girme talebi, Rusya’nın NATO’ya karşı Ukrayna sınırına yığdığı on binlerce asker ve NATO’nun doğuya doğru genişleme planına karşı aldığı kararlı tutum kelimenin tam anlamıyla ABD ve AB’yi Rusya ile karşı karşıya getirdi.

Fransa ve Almanya’nın Ukrayna konusunda alacakları tavır çok önemli. Buna değineceğiz ama önce Macron’un 9 Aralık 2021 tarihinde AB dönem başkanlığı ile ilgili izleyeceği yol haritasını anlattığı toplantıda -ki uzun bir konuşma- ve 2022 yeni yıl konuşmasında bir kez dahi Ukrayna’dan bahsetmemesi oldukça ilginç bir durum.

FRANSA’NIN AB DÖNEM BAŞKANLIĞI

13 yıl aradan sonra AB dönem başkanlığını 6 ay boyunca yürütecek olan Macron’un gündeminde iddialı konular var.

En başta Kovid-19 ile mücadele ve aşılama olmak üzere; göç ve mülteci sorunun çözümü ile ilgili Schengen kurallarının güncellenmesi ve AB’nin dış sınırlarını daha iyi korunması. Savunma, güvenlik ve dış politikada NATO ve ABD’den bağımsız hareket etmesi. Bunun için hızlı intikal kuvveti gibi unsurları da içeren Stratejik Pusula’nın 24-25 Mart 2022’de düzenlenecek AB Liderler Zirvesi’nde gündeme getirilmesi. Son yıllarda Afrika’da kaybeden Fransa’nın, yenilgiyi AB ülkeleriyle birlikte aşma planı. Bunun için 17-18 Şubat 2022’de AB-Afrika Zirvesi düzenlenmesi planlanıyor.AB ülkelerinin kamu borçlarının artması, yükselen enflasyon, kısaca yaşanan ekonomik krize karşı Macron’un “Üretim Modeli” diye nitelendirdiği istihdam, işsizlikle mücadele ve toplumsal dayanışmanın öne çıkarıldığı “Yeni Bir Avrupa Modeli” üzerinde çalışılması. Bu konu ile ilgili 10-11 Mart’ta Paris’te bir zirve toplanacak. Doğal gaz ihtiyacının yüzde 90’ını ithal eden AB ülkelerinin enerji konusunda alınacak önlemler konusunda ortak tutum belirlenmesi gibi başlıklardan oluşuyor.

Gerek Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock yaptıkları açıklamada dönem başkanlığında Fransa’ya tam destek verecekleri görülüyor. Baerbock yaptığı açıklamada “Avrupa’nın kalbindeki en yakın iki dost sayılan Almanya ve Fransa, geleceğe yönelik kenetlenmiş bir AB için bu özel sorumluluğu paylaşıyor.” ifadelerini kullandı.

MACRON, AB LİDERLİĞİNE OYNUYOR

Seçimlere 100 gün kaldı ama Macron adaylığını henüz açıklamış değil. 2017 seçimlerinde Macron seçim programını Avrupa ekseninde yapmıştı. Bu seçimlerde de Avrupa ekseninde bir kampanya yürüteceği görülüyor.

Görevde olduğu dönemde AB’ye yön veren Merkel’di. Bugün kamuoyunda en çok sorulan sorulardan biri Merkel’in boşluğunu kimin dolduracağı. Macron’un Almanya Başbakanı Olaf Scholz’dan daha avantajlı olduğu çok açık. Göreve yeni gelen Scholz ne Avrupa ne de uluslararası alanda fazla tanınıyor. Macron ise görevde olduğu 5 yıl boyunca Avrupa en öncelikli konusuydu.

UKRAYNA KRİZİ VE AB’NİN ÇIKMAZI

AB dönem başkanlığı Macron’un elini güçlendiriyor ama bu seçimlerde rakipleri tarafından zorlanacağı da ortada. Macron’un seçilme şansı ve rakipleriyle ilgili konuyu bir başka yazıda ele alacağız.

Bugün Ukrayna konusu AB’nin en önemli sorunu. Sorunu yaratan ise ABD. NATO eliyle etki alanını Rusya sınırına kadar yaymaya çalışan, Ukrayna’yı silahlandıran ve kışkırtan ABD, AB üzerinde baskı oluşturarak kendi saldırganlığına ortak etmek istiyor.

AB ülkeleri arasında ABD ile ilişkiler ve Ukrayna konusunda bir birlik yok. Başta Polonya ve Baltık ülkeleri olmak üzere birçok Doğu Avrupa ülkesi Rusya’yı hedef alan çok sayıda nükleer füzelerle donatılmış.

Ama Avrupa’nın kaderini belirleyen iki ülke Fransa ve Almanya. Paris’te bir araya gelen Olaf Scholz ve Emmanuel Macron, Ukrayna krizinde Fransız-Alman arabuluculuğunu sürdürmeye istekli olduklarını açıkladılar. Avrupa’da bir savaş istemedikleri açık. Ukrayna konusunda 2014’den bu yana yer yer Rusya’ya yaptırımlar uygulasalar, tehditler savursalar da esas olarak sorunun askeri değil diyalogla çözüleceği yönünde. Özellikle Almanya’nın Rusya ile önemli ticari ilişkileri var. Doğal gazda Rusya’ya bağımlı. Rusya ile Almanya arasında milyarlara mal olan ve çalışmaya hazır Kuzey Akım 2 boru hattı var.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Moskova ile diyalog gereğinde ısrarlı. “Normandiya formatı çerçevesinde (2014’de ABD dışlanarak Rusya, Ukrayna, Almanya ve Fransa’dan oluşan Normandiya Dörtlüsü) Rusya ile müzakere masasına dönmemiz önemli. NATO-Rusya konseyi çerçevesinde birlikte konuşarak yeni bir altüst oluşu önleyebiliriz" diyor.