Marks'ın değer teorisi: Çöküş, yapay zeka ve Petro -2

Marks'ın ekonomi teorisinde soyut emek, değer ve artı-değerin tek kaynağıdır. Ancak, robotların robot ürettiği ve insan emeğinin söz konusu olmadığı bir ekonomi söz konusu olduğunda, değerin yine de yaratıldığı kesin değil midir? Dmitriev'in 1898'de Marks'ın değer teorisini eleştirirken öne sürdüğü argüman buydu.

Tam otomatik bir sistemde, belirli bir makine girdisinin daha büyük bir makine (ya da diğer metalar) çıktısı yaratabileceğini söylüyordu. Bu durumda, kâr ve kâr oranı (soyut) emek tarafından değil, yalnızca kullanılan teknoloji (verimlilik) tarafından belirlenecektir. Eğer 10 makine 12 makine üretiyorsa, kar 2 makinedir ve kar oranı 2/10 = yüzde 20'dir.

Ancak sadece kullanım değerine indirgenen değerin, Marks'ın emekçiler tarafından harcanan soyut emeğin parasal ifadesi olan değer kavramıyla hiçbir ilgisi yoktur. Eğer makineler değer yaratabilseydi, bu değer insanların soyut emeğinin sonucu olan değerden ziyade kullanım değeri olurdu.

Ancak, makineler 'değer' yaratabiliyorsa, sonsuz sayıda başka faktör de (hayvanlar, doğa güçleri, güneş lekeleri, vb.) yaratabilir ve değerin belirlenmesi imkansız hale gelir. Ve eğer makinelerin kullanım değerlerini ürüne aktarabildiği varsayılırsa, bu hemen farklı kullanım değerlerinin - örneğin GZ (Genesis Zero yapay zeka modeli) tarafından yukarıda sunulan genişletilmiş formülde olduğu gibi elmalar artı armutlar - değerinin toplanması sorunuyla karşı karşıya gelecektir.

DEĞER YARATABİLİRLER Mİ?

Marks'a göre makinelere değer biçilebilir ancak bunlar (yeni) değer yaratmazlar. Daha ziyade, somut emek, makinelerin (ve daha genel olarak üretim araçlarının) değerini ürüne aktarır. Belirli bir çıktının üretimi için gereken canlı emek miktarını azaltırken, insan verimliliğini ve dolayısıyla yatırılan sermaye birimi başına çıktıyı arttırırlar. Sadece emeğin değer yarattığı göz önüne alındığında, üretim araçlarının canlı emeğin yerine ikame edilmesi, yatırılan sermaye birimi başına yaratılan değer miktarını azaltır.

Dmitriev eleştirisi, kapitalizmde değerin ikili doğasını karıştırmaktadır: Kullanım değeri ve değişim değeri. Kullanım değeri (insanların ihtiyaç duyduğu şeyler ve hizmetler) ve değişim değeri (emek zamanıyla ölçülen ve sermaye sahipleri tarafından insan emeğine el konulan ve piyasada satış yoluyla gerçekleştirilen değer) vardır.

Kapitalist üretim tarzı altındaki her metada hem kullanım değeri hem de değişim değeri vardır. Kapitalizmde biri olmadan diğerine sahip olamazsınız. Ancak kapitalist yatırım ve üretim sürecini ikincisi yönetir, birincisi değil.

Değer (tanımlandığı şekliyle) kapitalizme özgüdür. Elbette, canlı emek bir şeyler yaratabilir ve hizmetler yapabilir (kullanım değerleri). Ancak değer, kapitalist üretim tarzının özüdür. Sermaye (sahipleri) emek tarafından yaratılan üretim araçlarını kontrol eder ve bunları yalnızca emeğin yarattığı değere el koymak için kullanır. Sermayenin kendisi değer yaratmaz.

Dolayısıyla, varsayımsal her şeyi kapsayan robot/AI dünyamızda, üretkenlik (kullanım değerleri) sonsuza yönelirken, karlılık (artı değerin sermaye değerine oranı) sıfıra yönelecektir. Kapitalist birikimin özü, karları artırmak ve daha fazla sermaye biriktirmek için, kapitalistlerin her çalışanın üretkenliğini artırabilecek ve rakiplere kıyasla maliyetleri düşürebilecek makineler sunmak istemesidir. Bu, kapitalizmin toplum için mevcut üretici güçleri geliştirmedeki büyük devrimci rolüdür.

KİLİT MESELE

Ancak ortada bir çelişki vardır. Teknolojinin devreye girmesiyle emeğin üretkenliğini artırmaya çalışırken, bir emek kaybı süreci yaşanmaktadır. Yeni teknoloji emeğin yerini alır. Evet, artan verimlilik üretimin artmasına yol açabilir ve bunu telafi etmek için istihdam için yeni sektörler açabilir.

Ancak zaman içinde, sermaye önyargısı ya da işgücü kaybı, yatırılan sermayenin maliyetine kıyasla daha az yeni değer yaratıldığı anlamına gelir (çünkü değerin tek içeriği emektir). Dolayısıyla üretkenlik arttıkça karlılığın düşme eğilimi vardır. Bu da eninde sonunda üretimde bir krize yol açarak yeni teknolojinin üretimde sağladığı kazancı durdurur, hatta tersine çevirir.

Bunun tek nedeni, modern (kapitalist) üretim tarzımızda yatırım ve üretimin sermayenin karlılığına bağlı olmasıdır. Kilit mesele, Marks'ın kar oranının düşme eğilimi yasasıdır. Sermayenin organik bileşiminin yükselmesi, genel kâr oranının düşmesine yol açarak tekrarlayan krizlere neden olur. Eğer robotlar ve yapay zeka insan emeğinin yerini hızla alırsa, bu sadece bu eğilimi yoğunlaştırabilir. Tümüyle robotlardan oluşan bir dünyaya ulaşmadan önce, kapitalizm giderek artan kriz ve durgunluk dönemleri yaşayacaktır.

KRİZ SADECE ÇEVRESEL OLABİLİR

Gördüğünüz gibi, Marks'ın değer teorisi sermayenin karlılığının neden düşme eğiliminde olacağını ve dolayısıyla düzenli ve tekrar eden üretim ve yatırım krizlerine yol açacağını açıklarken, M&C ve GZ'nin sözde daha iyi genişletilmiş doğa değer teorisi, kapitalist üretim tarzında herhangi bir kriz ortaya çıkmadan sermaye için yalnızca sürekli artan bir artı değer miktarını gösterecektir. Kriz sadece çevresel olabilir.

Kapitalist üretim tarzında kâr ile insanın toplumsal ihtiyaçları arasında içsel, bütünleşik bir çelişki olmazdı. Kapitalizm 'doğanın karşılıksız armağanlarını' kâra dönüştürmeye çalışır. Bunu yaparken de doğal kaynakları, flora ve faunayı, organik ve inorganik kaynakları tüketir ve bozar.

Bununla birlikte, sermaye doğayı kontrol etmek ve doğal kaynaklar tükendikçe ve yenilenmedikçe artan 'hammadde' fiyatlarını düşürmek için sürekli bir savaş vermekte, bu da kar oranının düşme eğilimine bir başka faktör eklemektedir (21. Yüzyılda Kapitalizm kitabı, s15-18, aslında bunun karlılığa vurduğu darbeyi ölçmektedir).