Merkez'in kararı dolar/TL’yi nasıl etkiler?

Merkez Bankası 2020 yılının ikinci Para Politikası Kurulu toplantısını yaptı. 50 baz puanlık indirimle faizleri 11.25’den 10.75’e indirdi…

Faizlerin Brunson şokunu yaşamamızdan sonraki gelişimi şöyleydi: Temmuz 2019’da Murat Çetinkaya’nın yerine gelen Murat Uysal, ilk faiz indirimini 25 Temmuz’da yaptı. Merkez Bankası politika faizi 24’den 19.75’e geriledi. Bu tarihten sonra hızla devam eden indirimler 19 Şubat’ta 10.75 seviyesini buldu. Özetle 6 ayda toplamda 1325 baz puan yani yüzde 13.25’lik bir indirim yapıldı.

Elbette faizin inmesine kimse karşı çıkmaz ama faiz indirimleri bir ülkedeki enflasyon oranı dikkate alınarak yapılmazsa, yerli para biriminde değer kaybı hızlanır.

Bakın çok basit bir hesap yapalım: Türkiye’deki enflasyon yüzde kaç? Yüzde 12.15. Yani 100 TL’si olan bir kişi yıl sonunda parasının 12.15 TL’sini kaybedecek, daha doğrusu alım gücü buharlaşacak.

Peki siz borç veren taraf olsanız, alacağınız faizin en az enflasyon kadar yani yüzde 12.15 olmasını, paranızın alım gücündeki düşüşün telafi edilmesini istemez misiniz?

Bugün faiz 10.75 ile enflasyonun altına inmiş, bahsettiğimiz telafi mekanizması durmuştur. Buna reel faizin eksiye dönmesi adı veriliyor.

İşte böyle bir durumda TL’den dolara kayma görülüyor, bu da kurları yükseltiyor.

MERKEZ BU HESABI BİLMİYOR MU?

Merkez’de bu hesabı yapıyor ancak onlar 2020 için enflasyonu yüzde 8.2 olarak bekliyorlar. Bu nedenle faizleri indirecek bir alan olduğunu düşünüyorlar. Ama gelin görün ki durum onların beklediği gibi gelişmiyor. Enflasyon artıyor ve artacak…

Peki bunu nereden çıkardık? Çok basit: Enflasyonun Türkiye’de iki nedeni var: 1) Gıda fiyatları 2) İmalat sanayi.

Gıda fiyatlarının önümüzdeki dönemde artmaya devam edeceğini üretici fiyatlarından görüyoruz. Zira TUİK tarafından son açıklanan ‘Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, Ocak 2020’ raporuna göre “Tarım ÜFE’de 12 aylık ortalamalara göre %21.48 artış gerçekleşti.” (1)

Gıda fiyatları daha tarlada artıyorsa kusura bakmayın ama enflasyon nasıl yüzde 8.2 olacak? O zaman faiz ve enflasyon arasındaki makas açık kaldıkça TL’deki değer kaybı devam etmeyecek mi?

Zaten yabancı sermaye yukarıda bahsettiğimiz gerekçe ile Türkiye’den çıkmaya devam ediyor. Merkez Bankası’nın son ‘Ödemeler Dengesi Gelişmeleri-Aralık 2019’ raporu bunu teyit ediyor: “Portföy yatırımları 871 milyon ABD doları tutarında net çıkış kaydetmiştir.” (2)

SİYASİ RİSKLERİ UNUTMAYIN

Türkiye’de iç ve dış siyasi riskler de ne yazık ki sıfır değil… Dolayısıyla Türkiye’de sermaye sahipleri borç verirken enflasyonun üzerinde siyasi risk primi de talep ediyorlar. Hükümetin iç siyaseti germesi, dışarıdaki kavgacı tutumu Türkiye’ye dışarıdan bakışta risk seviyesini yüksek gösteriyor. Bu da TL’den kaçışı hızlandırıyor.

Şam’ı fethetmeye dair rüyalar görmek önce TL’yi, sonra imalatçıları vuruyor.

Neticede iç ve dış siyasi gerginliklerin sürdüğü bir ortamda, Merkez’in mevcut enflasyona göre değil beklenen enflasyona göre iş yapması kurda başımıza iş açacak gibi…

Kaynaklar:

(1) TUİK Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi - Ocak 2020

(2) TCMB Ödemeler Dengesi Gelişmeleri - Aralık 2019