Milli gelirde büyümenin matematiği

AKP döneminin ekonomik başarısı olarak hep büyümedeki yüksek oranlar gösterildi. Büyüme bir şahlanış olarak yansıtıldı. Bu gerçekten böyle mi, 2023’de 2 trilyon dolarlık milli gelir bir hayal mi, sorularına bugün-yarın yanıt vereceğiz. 

BÜYÜME NEDİR? 

Gayri Safi Yurt İçi Hasıla(GSYH) bir ekonomideki hasıla ve toplam geliri ölçer. Büyüme oranı reel gelir veya reel üretimin değişim oranıdır.GSYH boş zamanı ve ticari olmayan faaliyetleri ölçmez. Oysa bunlar hayat standardını doğrudan etkiler. Bu nedenle GSYH ile refah arasında doğrudan bir ilişki yoktur. 

MİLLİ GELİRİN HESAPLANMASI 

Milli gelir üretim, gelir ve harcama yöntemi ile hesaplanır. Biz harcama yöntemi ile yapılan milli gelir hesaplarını göstereceğiz. 

Harcamaların sabit fiyatlarla belirlenmesi 

GSYH aşağıda gösterilen kalemlerin toplamından oluşur. Bu rakamalar 1998=100 olarak yani sabit fiyatlar olarak belirlenir. 

Bu kalemler arasındaki nihai değişim oranı da büyüme oranını göstermektedir. 

Harcamaların cari fiyatlarla belirlenmesi 

Bu 2014 yılı cari fiyatları ile harcamaların tutarını göstermektedir. İki yılın değişimi cari fiyatlarla milli gelirin büyümesini ifade eder. Bu orandan enflasyon oranını düştüğümüz zaman reel büyüme oranını buluruz. 

Dolara hangi rakamdan çevrilir? 

Cari fiyatlardan olan milli gelir hesabı yıllık ortalama dolar kuruna bölünerek dolar bazında GSYH hesaplanır. 2013 ve 2014 hesabını şöyle verebiliriz. 

Cari fiyatlarla GSYH (milyon TL): 1.749.782 - 1.567.289 

Dolar bazında(milyon dolar): 800.107 - 823.044 

Dolar kuru: 2.1869 - 1.9043 

Dolar bazında büyümeye baktığımızda yüzde 2.8 küçülme vardır. 

DOLARIN DEĞİŞMESİNİN MİLLİ GELİRE ETKİSİ 

Dolar kuru artıkça dolar bazında milli gelir düşer. Örneğin 2014’de kur 2.26 olsa idi dolar bazında GSYH 774 milyar dolar olarak hesaplanacaktı. 

Bunun tersi olursa yani kur düşürse milli gelir dolar bazında artar. 

*2002-2014 arası yıllık ortalama dolar bazında GSYH 604.4 milyar dolardır. 

*2002-2014 arası ortalama büyüme oranı yüzde 4.9 olarak gerçekleşmiştir. 

*2002-2014 arası dolar bazında ortalama büyüme yüzde 10.8’dir.