Ne demek istedi?

Geçen haftanın önemli ekonomi olaylarından biri Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Nureddin Nebati’nin 29 Eylül Perşembe günü “Pandemi Sonrası Dönemde Ekonomi Paradigmasında Dönüşüm ve Yükselen Ülkeler” temasıyla, Ekonomik Dönüşüm Zirvesi adıyla düzenlenen toplantının açılışında yaptığı konuşmaydı. Bu konuşma birkaç açıdan çok tartışıldı. Özelikle konuşmada kullanılan dil çok konuşuldu. Gülmek için önemli bir vesile olarak ele alındı.

LİBERALİZMDEN ÖNEMLİ BİR KOPUŞU TEMSİL EDİYOR

Konuşmaya doğru açıdan bakmak önemli. Konuşmada, çok önemli bakış açısı gelişimi yer alıyor. Öncelikle bir “iktisat tarihi” yorumu var. Kapitalizmin tohumlarının atıldığı 15.YY’daki ekonomi politikalarından başlayarak kimine göre doğru, kimine göre eksik ama bir “iktisat tarihi” anlayışı ortaya koymak, ekonomiye bakış açısından liberalizmden önemli bir kopuşu temsil etmektedir. Bu önemli bir değişimdir. Çünkü liberaller sürekli, sanki fizik kurallarından bahseder gibi ekonominin bazı değişmez temel kuralları olduğunu savunur.

LİBERALİZMDE TARİHİ DERİNLİK YOKTUR

Liberalizme yapılan en köklü eleştirilerden biri; kapitalist gelişime biraz geç başlayan Almanlardan gelmektedir.  Müdahaleci ekonomik yaklaşımın dünyadaki teorisyeni Friedrich List’in liderliğini yaptığı bu görüşe göre; “klasik ekol tarafından zaman ve mekândan bağımsız ekonomi yasalarının var olduğu iddialarına muhalefet ederek her toplumun evrim aşamasına ve içinde bulunduğu iktisadî şartlara uygun ekonomi anlayışının mümkün olabileceğini ileri süren Alman tarihçi ekolüne yakın görüşlere sahiptir”. Diren Çakmak, Osmanlı İktisat Düşüncesinin Evrimi, Libra Yayınları, İstanbul, 2011, s.181-182

Evet liberalizmde; tarihi derinlik, zaman ve mekan kavramı yoktur. Liberaller için örneğin çok sık tartışılan; faiz, enflasyon ve kur arasındaki ilişki Newton kanunu gibidir. “Elma daldan aşağı doğru düşer.” Başka çareniz yoktur; “enflasyon yükselirse, ilacı faizi arttırmaktır.”

Sn.Nebati’nin konuşması bu tarihi derinlik açısından ele alınmalıdır.

‘HETERODOKS LİTERATÜR YETERSİZ KALDI’

“Ekonomi politikalarının yeniden müdahaleci bir görünüm almasına şahitlik ettiğimiz bu yeni dönemde, uluslararası kuruluşların da çeşitli finansal destek programlarıyla küresel ekonominin canlandırılması çabalarına destek verdiği görülmüştür.”

“Ancak hem modelimizin meyvelerini almaya başlamamız, hem de çoğulcu fikirleri benimseyen ve tek bir yaklaşıma bağlı kalmadan çeşitli kuramsal çalışmaların ele alındığı geniş heterodoks literatür, kimi çevreler tarafından ekonomide tek doğru yol olarak sunulan ortodoks reçetelerin ülkemizin özgül koşulları ve ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldığını ortaya koymaktadır. Tecrübelerimiz de zaten bu yöndedir.“

SICAK PARA KOMİSYONCULARININ İÇİNE DÜŞTÜKLERİ DURUM

Ak parti iktidarının artık liberalizmden koptuğunu ve devletçilik doğrultusunda yeni ekonomik politikalara yöneldiğini anlatan bu konuşmayı, sadece aşağıdaki cümle ile alaya almak aslında Sn. Perinçek’in sıkça eleştirdiği “sıcak para komisyoncularının” içine düştükleri, ekmeklerinin ellerinden alındığı korkusunun dışa vurumundan başka bir şey değildir. 

“Neoklasik ekonomi düşüncesinden epistemolojik bir kopuşu temsil eden heterodoks yaklaşım.”