O model 16 ay sonra resmen ilan edildi

“Osmanlı Bankası modeliyle kalkınma olmaz” bu başlığı 17 Şubat 2019 tarihinde Aydınlık.com.tr'deki köşe yazımızda attık. Yazıda şu görüşleri dile getirdik: "Türk bankacılık sistemi ülkenin kalkınmasına hizmet etmekten uzak. Esasen yıllardır dile getirilen 'reel sektörün finansman bulamıyoruz' serzenişinin nedeni Türk bankacılık sisteminin Osmanlı Bankası modeli ile hareket ediyor olmasından."

Yazıda o dönemki Emlak Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Sayın'ın görüşlerine yer verdik. Emlak Bankası sonradan yapılandırılıp Emlak Katılım adını aldı, banka yönetimi de değişti. Sayın, ülkemizdeki bankacılık sisteminin Osmanlı Bankası anlayışıyla hareket ettiği için ithal ikameyi sağlayacak, kalkınmaya öncelik verecek projelere finansman sağlayamadığını belirtiyordu.

BANKA YATIRIMI TAKİP EDECEK

Yazıdan aynen aktarıyorum: "Bir defa özel sektör bankalarına belki şu aşamada müdahale edilemez ama kamu bankaları özelinden bakarsak, kalkınmacı bir anlayışla sektörlere kredi verilmesi elzemdir. Zeki Sayın der ki; 'girişimci ülkenin ithal ettiği üründe bir alana yatırım yapacak ama banka kredi vermiyor. Ne istiyor? Karşılığında gayrimenkul!' O bile ranta bağlanmış gitmiş. Oysa bankanın görevi sadece kredi verip zamanında tahsil edip, üstüne de faizi alıp oturmak değildir. Bankalar ülkede kalkınmayı sağlayacak girişimlere kredi verirken eğer girişimcinin bu işte hata yapıp parayı batıracağı riskini görüyorsa işe ortak olmalı. Yatırımın fizibilitesini banka da çıkarmalı. Banka parayı verip, 'Şu kadar zamanda şu kadar faizle geri getir' dememeli. Ne demeli? İşin oluru varsa baştan sona her yatırımı banka takip etmeli."

DEVLET BU İŞE SAHİP ÇIKTI

"Osmanlı Bankası malum imtiyazlı bir yapıydı. Batılıların bir nevi Osmanlı'yı nasıl daha çok yolarız anlayışıyla kurdukları ve işlettikleri bir kurum. Şimdi bakıyoruz neredeyse tüm bankalar aynı sistemle işliyorlar. Türkiye'nin acilen sektörel bankacılığa yönelip, kalkınmaya destek verecek bir finansal mimariyi inşa etmesi gerekiyor. İşi detaylandırabiliriz. Ancak bu bir köşe yazısının konusunu aşar. Üniversitelerin iktisat bölümlerinin bu işe kafa yorması gerekiyor. Kopyala yapıştır tezlerle, güncel ekonomik gelişmeleri bile okumaktan aciz kadrolarla bir yere varamayız."

Gel zaman git zaman tarih 23 Haziran 2020 Hazine ve Maliye Bakanı Dr. Berat Albrayrak, Türkiye Bankalar Birliği Genel Kurulu'nda bakın neler söyledi: "Sizlerden, ülkemizin kalkınma hedefleriyle daha uyumlu bir bankacılık yapmanızı bekliyoruz. İthal ürünlerin ikamesine hizmet edecek yatırımlara finansman desteği sağlamamız lazım. Reel sektörü de eğitecek, yönlendirecek yön verecek ekipler oluşturmamız lazım. İşte krediyi sağladık, yatırımcıyı kendi haline bırakıyoruz. Hayır bırakmamamız lazım. Daha fizibilite aşamasından itibaren projelerin paydaşı olmamız lazım. Aslında bir nevi ortaksınız. Detaylı bir şekilde süreçlerin takipçisi olmalıyız."

Akademi değil ama Berat Albayrak ve kadrosunun bizim bu çağrımıza kulak verdiğini görüyoruz. Ben o dönem bu yazıyı Türkiye'nin en büyük beş özel bankasından birinin genel müdürüne yolladığımda yazdıklarımızda haklılık payı olduğunu belirtmişti. Demek ki ülke için hayırlı bir yola girilmiştir.

SIRADA KALKINMA BANKASI VAR

Aynı yazıda İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan'ın göreve geldiğinden beri Kalkınma Bankası'nın faal hale getirilmesini konusundaki çağrısını da hatırlatmıştık. Bakan Albayrak, aynı toplantıda, Kalkınma Bankası’nın yeni bir süreç başlattığını, çok güzel bir paket olduğunu aktararak, çalıştıkça alternatif ürün üretmenin mümkün olduğunu dile getirdi. Kalkınma Bankası da başka bir yazı konusu olsun.