Özel sermaye: Vampir sermaye - 1
Marks'ın Kapital'den yaptığı şu alıntı meşhurdur: "Sermaye ölü emektir, vampir gibi sadece canlı emeği emerek yaşar ve emdikçe daha çok yaşar." Engels de "vampir mülk sahibi sınıf" benzetmesini kullanmıştır. ABD'li Senatör Elizabeth Warren da 2019'da bu benzetmeyi kullanarak şöyle demişti:
"Özel sermaye şirketleri vampirler gibidir - şirketin kanını emer ve şirket yenik düşerken bile zenginleşerek uzaklaşırlar."
Şirketlere ve onların işgücüne yapılan modern finansal yatırım ve yönetim biçimi olan özel sermaye, bu vampir motifinin somut örneğidir. Özel sermaye, küçük ve büyük şirketlerin yönetim kurullarına giderek daha fazla hakim olmaktadır.
“Kurumsal yatırımcılar” (bankalar, sigorta şirketleri ve emeklilik fonları vb.), borsada işlem gören ve halka açık şirketlerin hisselerine yatırım yapmak yerine, şirketleri satın alan, yöneten ve satan özel sermaye şirketlerine yatırım yapmayı tercih etmektedir.
Finansal kurumlar, özel sermaye yoluyla borsada işlem gören hisseleri satın almaktan daha iyi getiri elde etmeyi beklemektedir. Ve özel sermaye şirketleri de bu daha iyi getirileri sağlayabileceklerini iddia ediyorlar.
TAŞINAN FAİZ
Özel sermaye şirketleri sadece özeldir. Özel sermaye şirketi (genellikle az sayıda) birey tarafından ya da bazı durumlarda banka gibi daha büyük bir finansal kuruluşun yan kuruluşu olarak kurulur. Bu özel sermaye (PE) firmaları daha sonra bir veya daha fazla PE fonu başlatır.
Kendi sermayelerinin nispeten küçük bir miktarını fona yatırırlar - tipik olarak fon değerinin yüzde 5'inden az. Daha sonra sermaye toplamaya çalışırlar. Fon sermayesinin geri kalanını sağlayan yatırımcılar, yüksek getiri vaadiyle paralarını taahhüt etmeye çekilirler.
Yatırımcılar genellikle paralarını yaklaşık on yıllık belirli bir süre için bağlamayı kabul ederler. Fon sahiplerine bir yönetim ücreti öderler (genellikle yılda yüzde 1,5-2). Satın alınan hedef şirketten elde edilen kazançları yeniden satışta ve aralıklı olarak temettü ve diğer ödemeler şeklinde alırlar.
Bir eşik getiri oranının (genellikle yüzde 8) üzerinde, kazançların yüzde 20'si özel sermaye ortakları tarafından taşınan faiz olarak alıkonulur.
YENİ SAHİPLER
Hedeflenen şirketleri satın almak için gereken paranın sadece bir kısmı (normalde yüzde 20 ila yüzde 50 arasında) PE fonunun kendisi tarafından sağlanır. Geri kalanı, şirketlerin varlıkları krediler için teminat olarak kullanılarak bankalardan borç alınır.
Bu, hedef şirketlerin bu kredilere hizmet etmek için bir gelir akışı (kar dışında) üretmesi gerektiği anlamına gelir. PE fonu daha sonra hedef şirketleri, tipik olarak üç ila beş yıl içinde yeniden satış (çıkış) amacıyla yönetir.
Dolayısıyla hedef şirketler, PE sahipliğinin ömrü boyunca yeni sahiplerine (PE fonu) getiriyi en üst düzeye çıkarmalıdır. Sonunda, satın alınan şirket borsaya kota edilir (veya yeniden kota edilir) veya stratejik bir alıcı (normalde aynı sektördeki bir şirket veya hatta başka bir PE fonu) devralır.
Böylece şirketi üç yıl kadar terletmenin getireceği kâr payının yanı sıra, şirket sermaye kazancı olarak satılabilir. PE fonu bunu yaparken şirketten satış için danışmanlık ve yönetim ücreti de alıyor!
Dolayısıyla bu PE modeli, şirket işgücünden artı değeri maksimize etmeye çalışır, bunu yapmak için daha fazla borçlanır ve üretken yatırım maliyetlerini minimuma indirirken temettü karlarından maksimum getiriyi elde eder.
HUZUREVLERİ
Bu vampir yatırımın çalışanlar ve mal sahipleri üzerindeki etkisi nedir? İşte sadece bir örnek. ABD'deki huzurevlerinin yaklaşık yüzde 70'i kar amacı gütmektedir. Bunlar giderek daha büyük zincirler halinde birleşmekte ve genellikle özel sermayeye ait olmaktadır.
Huzurevlerinin nakit akışı sağlamasının temel yolu - kazandığı her üç dolardan ikisi - Medicaid'dir. Örneğin Manor Care şirketi 25 bin yatağa sahipti ve 2017 itibariyle ülkenin en büyük ikinci huzurevi zinciriydi.
2011 yılında özel sermaye şirketi Carlyle Group tarafından satın alındı ve huzurevlerinin üzerinde bulunduğu arazi, sağlık hizmeti sağlayıcılarına ev sahibi olma konusunda uzmanlaşmış bir şirkete satıldı.
Bundan önce huzurevleri genellikle kendi arazilerine sahipti. Carlyle bu arazi satışından elde ettiği geliri cebe indirerek, Manor Care'i satın almak için ilk etapta yaptığı borcu ödedi. Böylece Manor Care Medicaid gelirlerini kullanarak kira ödemek zorunda kalırken, Carlyle kârı aldı.
Ancak bu yeni kira yükü ile Manor Care'in marjları daraldı. Carlyle bunun üzerine işgücü ve ücretlerde kesintiye gitmekte ısrar etti. Evlerdeki bakım kalitesi aşağı doğru bir spirale girdi. Hasta yakınlarının açtığı davalar arttı ve sonunda Manor Care 2018 yılında iflas etti.
‘ALTIN MADENİ’
Özel sermaye, PE fonu sahipleri için bir servet olmuştur. Büyük bir fonun kurucusunun işe başladığında söylediği gibi: "Sermaye yapısına baktım ve elde edilebilecek getirileri fark ettim. Kendi kendime 'Bu bir altın madeni' dedim".
O zamandan beri, göz kamaştırıcı getiri vaadi emeklilik planlarını, bağışları, sigorta şirketlerini, özel bankaları ve iş dünyasının kodamanlarını özel sermaye fonlarına yatırım yapmaya ikna etti. Bugün Apollo Global Management, Blackstone ve Carlyle Group gibi özel sermaye devleri yaklaşık 8 milyon dolarlık varlığı kontrol ediyor.
Bu rakam, bu firmaların 2012'de kontrol ettikleri rakamın dört katına denk geliyor. ABD'de çoğu orta ve alt orta piyasa şirketlerine yatırım yapan en az 18 bin özel fon bulunmaktadır. Bu rakam son beş yılda yüzde 50'den fazla artmıştır. Danışman McKinsey'e göre, özel sermaye varlıkları küresel olarak 13 milyon dolara ulaştı.
KÂR TARTIŞMALARI
Kurumsal yatırımcılar, özel sermayeden borsaya kıyasla daha iyi bir getiri elde etmeyi beklemektedir. Emeklilik fonları, bağışlar ve diğer egemen servet fonları tarafından bildirilen 15 milyon dolar değerindeki verileri toplayan Kanadalı bir firma olan CEM Benchmarking, özel sermayenin ortalama yıllık net getirisinin son on yılda kamu hisse senetlerinden yüzde 4 puan daha yüksek olduğunu tespit etti.
Ancak bu göreceli kazanç diğer araştırmalar tarafından tartışılmaktadır. Ludovic Phalippou kısa süre önce, getirilerin kota edilen pazardan daha iyi olmadığını düşünen bir makale yayınladı.
Rapor, medyan özel sermaye fonunun dört ila beş yıl içinde yatırımcıların parasının 1,6 katından biraz fazla kazandığını ve bunun ABD hisse senetlerinin uzun vadeli getirileriyle karşılaştırılabilir olduğunu gösteriyor.
Son yıllarda özel sermaye fonlarının yatırımcılarına, geniş borsa endekslerine para yatırarak elde edilebilecek getirinin hemen hemen aynısını sunduğunu, ancak hem yönetim hem de performans ücretlerinde brüt getirinin yüzde 7 puanına ulaştığını hesapladığı çok daha yüksek maliyetlerle sunduğunu tespit etti.
Ve bu rakam, bazen bir özel sermaye fonunun yatırımcılarının sahip olduğu şirketlerden alınan ekstra izleme ve işlem ücretlerini içermiyor. Dolayısıyla Phalippou'ya göre özel sermaye fonlarına yatırım yaparak kazançlı çıkan tek kesim özel sermaye patronlarının kendileri. Phalippou buna "karşılıksız para" diyor.
VERGİDEN KAÇMAK
Buna ek olarak, dünyanın en büyük özel sermaye şirketleri, ödemelerini çok daha düşük bir vergiye tabi olan bir yapıda yaparak, yalnızca 2000 yılından bu yana 1 trilyon dolardan fazla teşvik ücreti için gelir vergisi ödemekten kaçındı.
Rapora göre, özel sermaye danışmanlık firmalarının üst düzey çalışanları standart gelir vergisine tabi maaşlar alıyorlar, ancak aynı zamanda "danışmanlık verdikleri fonların performansına bağlı ödemeler de alıyorlar: taşınan faiz."
Taşınan faiz, özel sermaye fonu yöneticilerinin bir araya getirdikleri bir yatırım anlaşmasından elde ettikleri kâr payını ifade eder.
Gelir vergisi oranı yerine sermaye kazancı vergisi oranında vergilendirilir, bu da genellikle PE sahiplerinin yüzde 45 vergi yerine yüzde 28 vergi ödemesi anlamına gelir. Bu, halka açık şirketlerin işleyişinden çok farklı bir durumdur.
Phalippou bir röportajında, "Bu size, dünyadaki tüm ülkelerin bu potayı vergilendirmek için koordine olması halinde hükümetlerin toplayabileceklerinin üst sınırını gösteriyor" dedi ve ekledi: "Ne kadar paradan bahsettiğimizi anladığınızda, özel sermayenin neden politikacılara ve üniversitelere en büyük bağışçı olduğunu anlayabilirsiniz."