Pakistan'da 'Pentagon senaryolu' yargı darbesi

Pakistan Anayasa Mahkemesi, yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle Başbakan Navaz Şerif'in siyasetten ömür boyu men edilmesine karar verdi. Şerif, Anayasa Mahkemesi'nin açıklamasının ardından istifa ettiğini açıkladı. Şerif'in yanı sıra Maliye Bakanı Muhammed İshak Dar da görevden alındı. Gazete sütunlarında bir kaç satırla özetlenebilecek basit bir yolsuzluk hadisesi gibi görünen bu vaka aslında yaşanan küresel-jeopolitik depremin yarattığı kuvvetli bir artçı sarsıntıydı.

DARBEYİ İKİ HAFTA ÖNCE HABER VERDİ

Rusya'daki Avrasyacı hareketin haber ve analiz platformu Geopolitica.ru'da, 16 Temmuz'da, yayınlanan bir makalede, Pakistan'da, Başbakan Navaz Şerif'in görevden alınmasıyla sonuçlanan 'yargı darbesi'nin gelişi ve sebepleri etraflıca ele alındı.

Bangladeşli siyaset bilimci Ahmet Riciv imzasıyla yayınlanan, 'ABD ve Suudi Arabistan'ın Pakistan'daki tehlikeli rejim değişikliği girişimi' başlıklı makalede, Pakistan'ın, son yıllarda yaşanan en büyük bölgesel siyasi krizlerden birine sahne olduğu ve bu krizin, ABD güdümlü bir rejim değişikliği operasyonuyla sonuçlanabileceği vurgulandı.

Riciv'e göre, krizin temelinde, geçmişte Afganistan-Pakistan (AF-PAK) bölgesinde ABD çıkarlarına uygun politikalar izleyen Pakistan'ın, son yıllarda başta Rusya ve Çin olmak üzere bölge ülkeleriyle yakınlaşması; popüler tabirle, bir nevi 'eksen değişikliği'ne gitmesi vardı.

DARBENİN ZEMİNİ: PANAMA BELGELERİ

Pakistan'daki kriz ilk olarak, 6 Nisan 2016'da meşhur 'Panama Belgeleri'nin yayınlanmasıyla patlak verdi. Belgelerde, Şerif'in çocuklarının 2006-2007 yılları arasında, bazı offshore şirketler aracılığıyla Londra'dan 13,8 milyon dolar değerinde emlak satın aldıkları iddia edildi.

Şaibeli Panama sızıntılarının, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve George Soros'un Açık Toplum Vakfı tarafından fonlandığını ifade eden Riciv'e göre, sızıntı tamamiyle ABD çıkarlarına hizmet ediyordu. Dahası, Şerif'e yönelik muhalefette başı çeken, Pakistan Adalet Hareketi lideri İmran Han, temelde ABD'nin siyasi kuklası gibi hareket ediyordu. Panama sızıntılarıyla birlikte mekanizma harekete geçti; 'yolsuzluğa hayır', 'serbest seçimler', 'benim başkanım değil' ve 'istifa' pankartlarıyla yürüyen Pakistanlıların hedefinde Şerif vardı...

ASKERİ VE SİYASİ AYAK

7 Temmuz 2017'de yani krizden yalnızca 3 hafta önce, şu anda Suudi Arabistan önderliğindeki 'Teröre karşı İslam İttifakı'nın komutanı olan, Pakistan eski Genelkurmay Başkanı Orgeneral Rahel Şerif özel bir uçakla Pakistan'a geldi. Yerel basında yer alan bilgilere göre, bazı Suudi yetkililer de bu ziyarette ona eşlik etti. Orgeneral Şerif'in gezisi sürpriz bir şekilde Başbakan Şerif'e yönelik yürütülen soruşturmayla aynı zamanlara denk gelmişti. Riciv'e göre, sırf bu sebepten dolayı Orgeneral Şerif'in adı ve darbedeki muhtemel rolü de bir kenara not edilmeli. Riciv'e göre hem Orgeneral Şerif, hem de İmran Han, Şerif'i devirme amacıyla oluşturulmuş zincirin derin birer halkası.

DARBENİN SEBEBİ: 'EKSEN DEĞİŞİKLİĞİ'

Riciv, Pakistan Başbakanı Navaz Şerif'in görevden alınmasıyla sonuçlanan yargı darbesini başlatan büyük jeo-politik kırılmayı şu sözlerle tarif etti:

"Bilindiği üzere ABD; AF-PAK bölgesinde kendi çıkarlarına uygun jeopolitik ve jeostratejik politikaların uygulanması ve Rusya ile Çin'i çevreleme amacıyla Orta Asya, İran ve Hindistan'daki nüfuzun arttırılması adına uzunca bir süre, kuvvetli bir biçimde Pakistan'ı destekledi. Ancak, Şerif yönetimindeki mevcut hükümetin, ABD'den ziyade Rusya ve Çin ile ilişkilere öncelik tanıması, Batı kaynaklı projelerin uygulanmasının önünde engel teşkil etti."

Riciv, darbeden 2 hafta önce kaleme aldığı makalesinde, bütün bu gelişmeler ışığında ABD'nin, Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru projesi ve 'Rusya-Pakistan yakınlaşması'nı sekteye uğratmak için Pakistan'da bir rejim değişikliği operasyonu başlatabileceğini açık bir şekilde dile getirmişti. Riciv'e göre bu girişimin nihai amacı: 'Pakistan'da istikrarsızlık yaratarak Avrasya güçlerine karşı jeostratejik üstünlük elde etmekti.'

İÇ SAVAŞ VE NÜKLEER CEPHANELİK

Riciv makalesinin sonuç bölümünde bazı önemli uyarılarda bulunmayı da ihmal etmedi. Bu bağlamda, Pakistan'da iç çatışmaya dayalı siyasi istikrarsızlık ve güvenlik riskleri ortaya çıkabileceğinin altını çizdi. Bazı dış güçlerin bölgedeki aşırılık yanlısı gruplar üzerinden olaya örtülü bir biçimde müdahil olması durumunda ise Suriye'dekine benzer bir krizin meydana gelebileceğini vurgulayan Riciv, Pakistan'ın sahip olduğu nükleer silahların terör gruplarının eline geçmesi durumunda, Asya bölgesinin, tarihin en büyük tehditlerinden biriyle karşı karşıya kalabileceğini de sözlerine ekledi.

PENTAGON RAPORUNDA PAKİSTAN

Aydınlık, 28 Temmuz tarihli, 'İç çatışma pususunda' manşetiyle, ABD Savunma Bakanlığı'na (Pentagon) sunulan 'Küresel üstünlük dönemi sonrası risk değerlendirmeleri' başlıklı raporu ele aldı. ABD'nin küresel üstünlüğünü yitirdiği bu yeni dönemdeki 'saldırı ve savunma' konseptlerinin ele alındığı raporda, 'Türkiye’de 10 yıl içinde bir iç savaş yaşanacağı ve ABD’nin Türkiye’ye askeri müdahalede bulunacağı' ileri sürülüyor. Aynı raporda, Pakistan için de bazı çarpıcı değerlendirmeler mevcut. Buna göre, Pakistan da Türkiye gibi Pentagon stratejistlerinin 'iç savaş' kehanetlerinin hedefindeki ülkelerden biri ancak bir farkla: Pakistan'da yaşanacak muhtemel bir iç savaş sonrası ülkedeki nükleer silahların Pakistan ordusunun kontrolünden çıkabileceği öngörülüyor. Bu durum da Riciv'in tezini fazlasıyla doğruluyor.

PAKİSTAN'IN AVRASYA'YA YÖNELİMİ

Şerif'in iktidardaki son döneminde yaşanan en önemli gelişme kuşkusuz Çin-Pakistan Ekonomik Koridorunun (ÇPEK) kurulmasıydı. Pakistan'ın ticaret ve lojistik altyapısını modernize etmeyi hedefleyen ÇPEK bu yönüyle, Çin'in 'Bir Kuşak Bir Yol' projesinin de ayrılmaz bir parçasıdır. Dahası, Çin ile askeri işbirliğini tarihin en yüksek seviyesine çıkaran Pakistan bu yıl Hindistan'la birlikte 'Şanghay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) katıldı. Hindistan'la Pakistan arasında uzun yıllardır süregelen 'Keşmir sorunu'nun sulh yoluyla çözümünde önemli yol alındı. Üstelik, bu gelişmelerin tamamı Şerif'in döneminde yaşandı. Şerif, bölgedeki Suudi saldırganlığına direnerek Yemen'e asker göndermeyi reddetti. Buna karşın, Katar krizinde Türkiye ve İran'la saf tutarak, 'Türkiye'nin Katar'a asker gönderme kararını destekledi'. Şerif liderliğindeki Pakistan, 15 Temmuz'da yaşanan başarısız darbe girişimimin hemen ardından FETÖ bağlantılı isimleri Türkiye'ye iade eden ilk ülke oldu. Bütün bu gelişmeler ise başta ABD ve Suudi Arabistan olmak üzere Atlantik güçlerinin ülkedeki darbe mekanizmasını devreye sokmasına neden oldu.