Para sevgisi kötülüklerin anasıdır!

Soygun, dolandırıcılık, organize suçlar, kayıt dışı ekonomi, vergi kaçırma, haydut devletlerin yaptıkları, siber suçlar. Hepsi para sevgisinin yani kapitalizmin yarattığı suçlar ve kötülüklerdir.

SOYGUN

Yasadışı yollardan veya tehditle başkasının malını almaya soygun denir. Dünyanın her yerinde bu suçtur ve cezası ağırdır.

Tüm zamanların en büyük soygunu Saddam Hüseyin'in yıkılmak üzere iken yakınlarının merkez bankasını yağmalayarak bir milyar dolara el koymalarıdır.

DOLANDIRICILIK

Kişisel çıkar için başkalarını kandırmaktır. Alt grupta yapılan dolandırıcılıklar başkalarına ait kredi kartlarını kullanmak, varolmayan yardım kampanyaları için bağış toplamak gibi dolandırıcılık eylemleridir.

Bilindiği Enron vakası 2001'de oluşan dolandırıcılık vakası idi. Bu enerji devi muhasebe hileleri yaparak, finansal bilgileri yanlış rapor ederek milyarlarca doları gizledi.

Diğer meşhur dolandırıcılık öyküsü Nasdaq'ın eski başkanı Madoff'un yaptığı idi. Madoff, 1960'da kuruduğu yatırım şirketi 2008 yılına kadar 40 milyar dolar zarar etmişti.

Fakat eski yatırımcıların paraları yeni giren yatırımcıların paraları ile ödendiğinden bu zarar 2008 yılına kadar gizlenmişti.

Hisse senetlerine ilişkin halka açık olmayan bilgilere erişim olanağı olanların hisse alım-satımı yapmaları da bilgi suiistimalidir ve dolandırıcılıktır.

ORGANİZE SUÇLAR

Temel amacı yasa dışı yollardan para elde etme suçudur. Gasp, narkotik, silah ve insan kaçakçılığı, fuhuş ve çeteciliği, kumar, koruma şantajı, kalpazanlık, ihaleye fesat karrıştırma ve kiralık katilliktir.

BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi'nin 2012 tahminlerine göre organize suçlardan küresel boyutta elde edilen gelir yıllık 870 milyar dolar. Bu yaklaşık olarak dünyanın tüm ihracatının yüzde 7'sine tekabül ediyor. Tüm dünya gayri safi hasılasının ise yüzde 1.5''ini oluşturuyor. Bu çok büyük bir rakam.

Küresel krizler ise bu suç örgütlerinin gelişmesine zemin hazırlıyor.

KAYIT DIŞI EKONOMİ

Vergi ve diğer yasal yükümlülüklerin yerine getirilmemesi için gelirlerin ve para akımlarının gizlenmesinden doğan ekonomidir.

OECD'nin 2009 yılında yaptığı tahmine göre; dünyada 1.8 milyar kişi kayıt dışı çalışmaktadır. Kayıt dışı ekonominin değerinin dünya toplam gayri safi hasılasının yüzde 17'si olduğu tahmin ediliyor. Aslında kayıt dışı ekonomi kayıtlı ekonominin başarısızlığının kanıtıdır.

VERGİ KAÇIRMA

Vergi kaçırma, vergi ödemekten kaçınmak için yasa dışı yollara başvurmaktır. Tüm ekonominin devlete olan vergi borcuyla gerçekte toplayabildiği vergi tutarı arasındaki farka "vergi boşluğu" denir. Vergi boşluğu bakımından Yunanistan en önde gelen ülkelerden biridir. Yunanistan'da 2011'de kaçırılan vergi tutarı gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 5'ine karşılık gelmektedir.

Vergiden kaçınma ise yasal boşluklardan yararlanarak vergi miktarını azaltmaktır. İngiliz politikacı Denis Healey şöyle demektedir: "Vergi kaçırma ile vergide kaçınma arasındaki fark, hapishane duvarının kalınlığı kadardır."

HAYDUT DEVLETLER

Uluslararası hukuku ihlal ederek (insan haklarını ihlal etme, terörizme destek verme, kitle imha silahlarını yayma gibi) uluslararası toplumun güvenliğini tehdit eden ülkeler haydut ülkeler olarak kabul edilmektedir.

Bu ülkelerin hangi ülkeler olduğunu bulmayı size bırakıyoruz.

SİBER SUÇLAR

Çoğunluğu parasal çıkar amacıyla bilgisayar ve internet kullanılarak yapılan her türlü yasa dışı faaliyettir.

Ülkemizde bu tür suç işleyenleri biliyor musunuz? Tanıyanlarınız var mı? Cevaplarınızın "evet'' olduğunu duyar gibiyiz...

Not: Bu konularda detaylı bilgiyi Daniel Conaghan-Dan Smith'in Para kitabında bulabilirsiniz.