Paylaşım ekonomisi için düzenleme lazım

İstanbul'da taksi sorunu hepimizin malumu. Hele ki yağmurlu günlerde. Birçok iş insanı da sohbetlerimizde bu sorunu dile getiriyor. Hatta bazıları sosyal medyalarında şikayetlerini dile getiriyorlar. Ülkemizde bir Careem vardı pazarda düzenleme olmadığı için çıktı gitti. Uber duruyor. Ama o da bu sene sonuna doğru kullanım başına 20 TL ücret almaya başladı. Taksiciler birçok özellikten memnunlar fakat bu 20 TL'den onların payına bir şey düşüyor mu bilmiyoruz. Yine yakın zamanda bir gece yolculuğunda taksici esnafı tabela değişimden şikayet etti. İşin tek bir yere havale edilmesinden tutun da yeni tabelaların yetişmemesi yüzünden ceza yeme risklerine kadar birçok dertleri var. Neden taksi bulamıyoruz diye esnafa sorduğumuzda birçok nedeni olsa da esas konu trafik.

ÜZÜLMESİN MARTILAR

İstanbul'da bir yerden bir yere gitmek dert. Toplu taşıma her zaman çözüm olmuyor. Şehirde nüfus belli yerlerde aşırı yoğunlaştığı için ve hemen herkesin de altında vasıtası olduğundan artık günün her saati İstanbul'da aşırı trafik görmek mümküm. On dakikalık yolu yarım saatte gitmek hem zaman hem para kaybı. Taksiciler de yoğun saatlerde işe çıkmak yerine beklemeyi tercih ediyorlar. Bunun yanında belli noktalarda ulaşım simsarları var onlar müşteri avında. İstanbul Büyükşehir Belediyesi dolmuşları özel taksilere çevirerek bir adım attı. En nihayetinde turistler için bir yol bulundu. Biraz rahatlama olduğunu gözlemliyorum. Fakat yeterli değil.

Geçenlerde arkadaşımın ofisinde sohbet ederken bir çalışan hava kötü değilse Mecidiyeköy'den Levent'e Martı ile geldiğini söyledi ve ekledi: “Taksiden daha uyguna geliyor.”

Mesela bu tür teknolojik çözümler konusunda Çin dünyanın önünde. Oradan alacağımız çok örnek var diye düşünüyorum. Türkiye de esasen Martı ile kendi milli markasını çıkarmış oldu.

PAYLAŞIMLI YOLCULUK

Türkiye'deki taksi sorununu yüksek perdeden dillendiren ve halkın desteğini alırken bazı kesimlerin tepkisini çeken bir isim var: Oğuz Alper Öktem. Martı'nın kurucusu. Bu Türk girişimci şirketi ABD'de borsaya bile açmayı başardı. Hisseler kötü gitti ama sonuçta büyük cesaret. Öktem, sosyal mecralar üzerinden dönem dönem mesajlar veriyor. Son dönemde yayınladığı ve sponsorlu içerik olarak önüme düşen bir mesajı dikkatimi çekti: “Paylaşımlı Yolculuk Yönetmeliği.”

Özellikle Kovid-19'dan sonra revaçta olan paylaşım ekonomisi dünyada git gide yer etmeye başladı. İnsanlar sahip oldukları imkanları başkaları ile bir ücret karşılığında paylaşıyorlar. Tam böyle olsa da malum ikinci el eşyaların satıldığı Dolap benzeri uygulamalar da var. Dijitalizasyon o hale geldi ki herkes bir anlamda esnaf oldu diyebiliriz. Bu paylaşım olayında Airbnb zaten aldı başını gitti. Turistler ülkemizden ev alıp bu işe girince geçenlerde bir düzenleme geldi ki bence faydalı da oldu.

Şimdi ise araç paylaşımı konusunda bir düzenlemeye ihtiyaç var. Sektörü kısıtlayacak değil büyütecek, bu alana yatırımcı gelmesini sağlayacak, vatandaşın da hayatını kolaylaştırırken devlete de vergi geliri sağlayacak bir yönetmeliği devreye koymak lazım diye düşünüyorum.

YENİLER İŞLER ESKİYE DE YARAR

Öktem sosyal medya mesajında, dünyanın ilk 50 ekonomisi içinde TAG (Martı'nın araç paylaşım uygulaması) gibi uygulamalar için yönetmeliği olmayan tek ülkenin Türkiye olduğunu belirtiyor. Öktem ayrıca “Teknoloji çağındayken taksi lobisi bizi Orta Çağ’a döndüremez!” diye bir çıkış da yapmış. Esasen bu paylaşım işi taksicilerin ekmeğine mani olmaz bana kalırsa. Ekosistemi büyüten her yeniliğin ben gelenekselde de işlerin artmasını sağlayacağını düşünüyorum. Mesela dijital pazar yerleri çıktı diye esnaf ölmedi. Hepsiburada, Trendyol, Getir var diye bakkallar, mağazalar kapanmadı. Ticaret arttı. Hatta mahalle bakkalları bu dijital pazaryerlerinin sipariş teslim noktaları olup oradan da para kazanmaya başladılar. Bakkala kargosunu almaya gelen vatandaş da evde eksik bir şey varsa bakkaldan almaya başladı. Bence kamu da olaya böyle bakmalı.