Seçimlerde Milli Bakiye Sistemi

İzzet Tanju hukuk kökenli araştırmacı bir yazar ve benim çok eski bir dostumdur. Araştıran ve sorgulayan bir kişiliği vardır. Felsefe, tarih ve edebiyat üzerine yayınlanmış çok değerli kitapları ve inceleme yazıları ile ünlüdür. Değerli dostumun uzun süredir üzerinde durduğu bir konu TBMM seçimlerinde temsilde adalet olmadığı ve bunun mutlaka düzeltilmesi gerektiği hususudur.

Temsilde adalet yok

Son genel seçimin sayısal dökümü yapıldığında İzzet Tanju'nun ne kadar haklı olduğu ortaya çıkmaktadır. Toplam seçmen sayısının 41.407.015 olduğu son seçimde kullanılan oy sayısı 32.753.386 olmuştur ama geçerli oy sayısı 31.510.007 dir. Son seçimde oy kullanmayanların ve geçersiz oyların sayısı 9.897.008 dir. AKP'nin aldığı oy 10.848.704 CHP'nin aldığı oy 6.114843 dür. Yüzde 10 barajına takılıp Mecls'e yansımayan oy toplamı 14.546.468 dir. Meclis dışı kalan ve kullanılmayan oy toplamı 24.443.468 dir.

Geçerli oyların Yüzde 34.43'ünü yani toplam seçmenin sadece yüzde 25'nin oylarını alabilen AKP 550 milletvekilinin 363'nü alarak TBMM'nin yüzde 66'sını ele geçirmiştir. Bu şu demektir; AKP toplumun yüzde 50'sini temsil etmiyor ve temsilde adalet olmadığı için aldığı yüzde 34.43v oyla TBMM nin yüzde 66'sını ele geçiriyor.

Temsilde adalet için Ulusal Artık Sistemi

Görüldüğü gibi ülkemizde demokratik temsil gerçekleşmemektedir ve bu seçim sisteminin çok ciddi bir ayıbıdır. Bunun için seçim sisteminde değişikliğe gidilmeli ve temsil edilme olanağı verilmeyen oyların temsiline olanak yaratılmalıdır. Bu adaleti 1965 seçimlerinde uygulanan fakat sonradan Türkiye İşçi Partisi'nin TBMM'de temsilini önlemek için kaldırılan Ulusal Artık Sistemi olarak da isimlendirilen Milli Bakiye Sistemi yaratabilir.

Nedir Ulusal Artık Sistemi? Ulusal Artık Sistemi oyların TBMM'de en adil temsilini sağlayan sistemdir. Bu sistemde seçim bölgesindeki milletvekili sayıları nisbi temsil sistemine göre bulunur. Partilerin seçim çevrelerinde aldığı bütün artık oylar toplanır, açıkta kalan milletvekili sayısına bölünerek milli seçim kotası bulunur. Her partinin aldığı oy milli seçim kotasına bölünerek bununla orantılı olarak milletvekilleri dağıtılır. Bu sistem yalnızca 1965 seçimlerinde uygulanmış sonrasında kaldırılmıştır. 1965 seçimlerinde Adalet Partisi aldığı yüzde 52.87 oy oranı ile 450 milletvekilinin 240'nı almış, TİP aldığı 2.97 oy ile 15 milletvekili Cumhuriyetci Köylü Millet Partisi aldığı yüzde 2.24 oy ile 11 milletvekili ile TBMM de temsil hakkını kazanmışlardır.

Seçim sistemi değişmelidir

Var olan seçim sistemi temsilde adaleti gerçekleştirmekten çok uzaktır. Oldukça büyük bir oy sayısı TBMM'de temsil edilememekte ve en çok oyu alan parti TBMM'nin çoğunluğunu, hak etmediği halde, ele geçirmektedir. TBMM'de çoğunluğu bu oranda hak etmediği halde elinde bulunduran AKP seçim sistemini değiştirmeye asla yanaşmayacaktır. Cumhuriyet tarihinde yaşanmamış boyutta kabine üyelerinin karışmasını neredeyse doğal karşılayan ve derhal istifa etmeyen bir hükümetin seçim sisteminde adaleti sağlamak için elini kaldırması zaten beklenemez. Sevgili dostum İzzet Tanju isyanında haklı ama korkarım isyanı çok uzun bir zaman daha devam edecektir.