Servet Vergisi gelir mi?

21.Yüzyılda Kapital’ kitabıyla tanınan ve geçenlerde ülkemize gelen Thomas Piketty: “Bu kadar milyarderinizin olması son derece tuhaf’’ diyerek şu çarpıcı tespitler yaptı: “Sizden kat kat zengin Japonya’dan daha fazla dolar milyarderine sahipsiniz. Bazılarının zenginleşmesi elbet kötü değil ama büyümenin daha eşit dağılması gerekir. Demokratik kurumlar kapitalizmin sınırlarını çizmelidir. Servetin çok fazla birikmesi örneğin vergiyle önlenebilir. Her yıl nasıl tarım politikaları gözden geçiriliyorsa eşitsizliği azaltmak için servet, veraset ile ilgili politikalar gözden geçirilebilir, değişiklikler yapılabilir.” Piketty gelir ve eğitimde eşitsizliğin giderilmesi için servetten vergi alınabilir, diyerek bir tartışmayı açmış oldu. Bu söyleşinin kamuoyunun dikkatine getiriliş şekli AKP muhtemel kaynak açığı sorununu bir servet vergisi ile çözmek isteyebilir mi, sorusunu da gündeme getiriyor.

SERVET BİR VARLIKTIR

İsterseniz öncelikle servet vergileri nedir, onu açıklayalım. Servet vergi yükümlülerin sahip oldukları mallardır. Bu mallar ya tasarruflar ya bağış ya da miras yoluyla elde edilmiş olabilir. Gelir ise vergi yükümlülerinin belli bir dönemde genellikle bir yılda çeşitli kaynaklardan elde ettikleri kazanç ve iratların toplamıdır. Servetler her yıl artmayabilir. Belli dönemlerde artar veya yenilenebilir. Servetlerin vergisi de gelirlerle ödenir. Eğer gelirler servet vergilerinin ödenmesine yetmez ise servetten karşılanmaya başlar ki bu durumda da servet kaybına yol açılır.

SERVET VERGİLERİ ÇEŞİTLİDİR

Servet vergileri iki türlüdür. Birincisi servet üzerinden hesaplanıp gelir üzerinden ödenen vergiler. Örneğin 10 milyon liralık bir arsanız varsa bu arsanın değerinden binde 1 vergi alınması halinde bu servet vergisi bu arsanın geliri veya başka bir gelirle ödenir. Bizde emlak vergileri bu türe girer.

İkinci grup servet vergileri gerçek servet vergileridir. Bu vergiler de üçe ayrılır.

1-Servette değer artış vergileri: Bu vergiler belli bir dönemde servetlerde oluşan artıştan alınır. Bizde Özal Hükümeti öncesinde servet beyannamesi rejimi vardı. Bu servet farklarını vergilemekte idi. Özal hükümeti servet beyanını kaldırdı. Mal bildirimi ise bir servet beyanı değildir.

2-Veraset ve intikal vergileri: Servet üzerinden alınan vergilerin en önemlisidir. Bu mirasın intikalinde ve hibelerin yapılması halinde alınır. Bizim vergi rejimimizde önemli bir yer tutar.

3-Olağanüstü servet vergileri: Olağanüstü dönemlerde servet üzerinden vergi alınması Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmıştır. Toplumların yaşamlarında ciddi bunalımlarda doğan zararın giderilmesi için bir kereye mahsus olarak alınır. Buna örnek varlık vergisi, Çiller hükümeti zamanında çıkartılan net aktif vergisi olağanüstü vergilere örnektir.

SERVET VERGİSİ SEVİLMEZ!

Servet vergilerine klasik maliyeciler karşı çıkmaktadır. Servetten vergi almak demek bu servetin sağladığı geliri ve dolayısıyla bu gelirden alınan vergiyi azaltır. Bir İngiliz atasözü servet vergilerine karşı olanlarca sıkça dile getirilir. ‘’Bir ineğin hem etini yiyip, hem de sütünü içmek mümkün değildir.”

SERVET VERGİSİ AŞIDIR!

Servetten vergi alınmasını önerenler serveti gelirlerin elde edildiği temel kaynak olarak görmezler. Emek gelirlerinden yapılan bir tasarrufun sonucu doğduğunu kabul ederler. Bu nedenle servet vergileri servetin aşılanması gibidir. Sonuçta özel servetlerden alınan vergiler milli servete dönüşmekte ve devlet tarafından yeniden dağıtıma tabi tutulmaktadır.

Üstelik bizde olduğu gibi rant ekonomisinin ağırlıklı olduğu ekonomilerde servet vergisi bir anlamda rantın halkla paylaşılmasını sağlar.

Tabi servet vergisi alabilmenin yolu da servetin nasıl doğduğunun sorgulanmasını yani “nerden buldun” sorusunun sorulabilmesini de gerekli kılar.

Türkiye’de “vermediğimiz bir gömlek kaldı” diyen Mustafa Koç, gibi büyük sermaye vergi yükünün ağırlığından zaten şikâyetçi. Bir de servet vergisi dediğinizde eyvah ki eyvah!..