Sınıfsız toplumun enerjisi hidrojen Çin’de hızla gelişiyor!

Çin hükümetinin 2024 Çalışma Raporu’na ilk kez hidrojen enerjisi öncü bir sektör olarak girdi. Başbakan Li Qiang’ın Çin Ulusal Halk Meclisi’ne sunduğu Rapor’da hidrojen enerjisinin gelişiminin hızlandığı vurgulanıyor. Çin, güneş ve rüzgâr enerjisinde dünyada birinci. Elektrikli araç üretiminde ise ABD, Avrupa ve Japonya ile arayı hızla açıyor.

Çin şimdi de dünyada en bol bulunan element hidrojenden enerji üretme yarışında birinciliği bırakmıyor.

Hidrojen enerjisinin insanlığın sınıfsız topluma geçmesine imkân sağladığını geçen yıl 17 Şubat tarihli “Işık Doğudan Yükselir” köşesinde açıklamıştık. (1)

2024’te süreç çok hızlandı. 27 Şubat 2024 tarihli Wall Street Journal gazetesine göre, Çin'in hidrojen sanayisi için belirgin bir gelişme yaşandı. Şangay merkezli hidrojen teknolojisi şirketi Refire Group'un Hong Kong'da hisselerini halka arz etmesine ve 100 milyon dolarlık işlem yapmasına izin verildi. Refire şirketi, elektrikle sudan hidrojen üreten elektrolizörler gibi temel ekipmanların yanı sıra elektrikli araçlardaki bataryaların bir benzeri olan hidrojen yakıt hücrelerini de üretiyor. (2)

Çin, uluslararası alanda en büyük hidrojen üreticisi ve tüketicisi. Çin Ulusal Enerji Ajansı, 2022 yılında ülkenin 35 milyon tonun üzerinde hidrojen üreterek dünyanın en büyük hidrojen üreticisi haline geldiğini duyurmuştu.

Avrupa Birliği’nce yayımlanan Clean Hydrogen Monitor'e göre, Çin, geçen yıl itibariyle, sudan enerji yaratmada kullanılan elektrolizör üretiminin dünya çapında %34’üne sahip. Avrupa ve Kuzey Amerika sırasıyla yüzde 27 ve yüzde 15'ini kontrol ediyor. (3)

HİDROJEN ENERJİSİNİN GELİŞMESİNDEKİ ZORLUKLAR

Çin’de geçen hafta toplanan14'üncü Ulusal Halk Meclisi’nde milletvekili ve önde gelen hidrojen şirketi SinoHytec'in Yönetim Kurulu Başkanı olan Zhang Guoqiang, China Economic Net'e verdiği demeçte, “hidrojen enerjisinin enerji üretim ve tüketim devrimini teşvik etmede, temiz, düşük karbonlu, güvenli ve verimli bir enerji sistemi kurmada ve nihayetinde sıfır karbon hedeflerine ulaşmada çok önemli bir rol oynadığını” belirtti. (4)

Çin Yenilenebilir Enerji Derneği Başkan Yardımcısı Jiang Lijun'a göre, Çin 400'den fazla hidrojen yakıt istasyonu inşa ederek hidrojen yakıt istasyonu sayısında dünyada ilk sırada yer aldı ve bunların 280'i faaliyete geçti.

Hidrojen enerjisi alanında çalışan Çinli şirketlerin oluşturduğu Çin Hidrojen İttifakı (ÇHİ), 2025 yılına kadar Çin'in hidrojen enerjisi endüstrisi çıktı değerinin 1 trilyon yuana (yaklaşık 14 milyar dolar) ulaşacağını tahmin ediyor. Hidrojen enerjisi, Çin'in terminal enerji sisteminin yüzde 10'undan fazlasını oluşturacak ve endüstriyel zincirin yıllık çıktı değeri o zamana kadar 12 trilyon yuana ulaşacak. ÇHİ'ye göre, Çin'in hidrojen enerjisi pazarının ölçeği 2030 yılına kadar 43 milyon tona ulaşacak, yeşil hidrojen 2019'da enerjinin yüzde 1'inden yüzde 10'una yükselecek ve pazar ölçeği yaklaşık 30 kat artacak. (5)

ÇİN HİDROJEN ENERJİSİNDE ÖLÇEĞİ BÜYÜTÜYOR

Çin'deki hidrojen enerjisi sanayi dünyanın en büyüğü olsa da hala küçük ölçekli. Bu durum, sanayinin gelişmesinde ve sürdürülebilir olmasında zorluklar yaratıyor. Özellikle, yenilenebilir enerji ile elde edilen ve bu nedenle “yeşil hidrojen” diye adlandırılan hidrojen türü için üretim ölçeği yetersiz. Bu da hidrojen arzında sıkıntıya ve yüksek fiyatlara yol açıyor. Dahası, hidrojen depolama ve taşımanın birincil yöntemi, yüksek basınçlı gaz biçimidir.

Korunaklı hidrojen yakıt ikmal altyapısının eksikliği, hidrojen enerjisi endüstrisinin gelişimini daha da engellemektedir. Hidrojen gazının depolanması, enerjiye dönüştürülmesi, üretimi, metalürji ve kimya sanayilerine uygulanması henüz erken aşamalarda. Gelişmesi için ölçeğin büyümesi gerekiyor.

Çin’de halen bazı kentlerde, hidrojen enerjisini tanıtmak amacıyla toplu taşıma araçları devlet desteğiyle hidrojen ile çalışıyor. Yakıt hücreli araçların tanıtımı amacıyla şehir sayısı artırılacak. Verilen destekler çeşitlendirilecek. Yerel hükümetler bölgelerindeki koşullara göre yeni destek politikaları oluşturacak.

ÇİN’İN İKİ BÜYÜK YEŞİL HİDROJEN TESİSİ

Her yıl Davos’ta toplanan Dünya Ekonomik Forumu'nun son beyaz kitabına göre Çin, dünyanın en büyük hidrojen üreticisi ve tüketicisi olmasına rağmen ürettiği hidrojenin yüzde 0,1'inden daha azı yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediliyor. (6)

Öte yandan dünyanın en büyük yeşil hidrojen projesi Çin’de hayata geçirildi. Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi’ndeki Ordos kentinde 22 Haziran 2023 günü ilk parti "yeşil hidrojen" üretildi. Yıllık 30.000 ton yeşil hidrojen ve 240.000 ton yeşil oksijen üreterek yılda yaklaşık 1,43 milyon ton karbondioksit salımının azaltılması sağlanması öngörülüyor. Projenin sahibi Sinopec’e göre bu azalma 825.000 ağaç dikmeye eşdeğer.

Ordos’taki tesis, Çin'in kuzeybatısındaki Sinciang Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Kuça şehrinde 2021 yılında inşasına başlanan yeşil hidrojen tesisinin ardından Sinopec'in ikinci projesi. Kuça Yeşil Hidrojen tesisinin elektroliz yöntemiyle sudan hidrojen üretme kapasitesi yılda 20.000 ton. Hidrojen depolama kapasitesi 210.000 metreküpe ve hidrojen iletim kapasitesi saatte 28.000 metreküpe ulaşıyor.

Kuça’da üretilen yeşil hidrojen ve yeşil oksijen, boru hatları aracılığıyla bir derin kömür işleme tesisine taşınıyor. Bu sayede kömürden hidrojen elde etmenin yerini alacak ve kömürden elde edilen kimyasal ürünlerin temiz ve düşük karbonlu dönüşümünü sağlayacak.

Çin, temiz yakıtı kaynak zengini batıdan doğudaki enerji tüketen bölgelere daha etkin bir şekilde aktarmak için 400 km'nin üzerinde bir hidrojen boru hattı inşa etmeyi planlıyor. (7)

DENİZ SUYUNDAN HİDROJEN YOLDA

Çin Mühendislik Akademisi'nden bir ekip doğrudan deniz suyu elektroliz yöntemiyle denizde hidrojen üretim teknolojisini test etti. Şu anda, su elektroliz teknolojileri ultra saf tatlı suya dayanıyor. Uzmanlar, yeni yöntemin deniz suyundaki 90'dan fazla karmaşık elementin ve mikroorganizmanın etkisini ayırabileceğini ve hidrojen üretimi için yaygın yöntemleri değiştirebileceğini söyledi. (8)

ABD, ÇİN’İ ENGELLEMEK İÇİN ÇIRPINIYOR

Uluslararası alanda daha gidilecek çok yol var. Çin, kendi yolunda ilerliyor ancak Batılı hükümetler Pekin'in hidrojen hedeflerini gölgede bırakan iddialı planlar yapıyor. Amaç, Çin'in bir başka yenilenebilir teknolojide hâkimiyet kurmasını önlemeye çalışıyor.

The New York Times’in eski Şanghay Temsilcisi David Barboza’nın kurduğu “The Wire China” websitesi, Çin’in Hidrojen enerjisinde birinciliği yitirmesini umut eden kapsamlı bir analiz yayımladı. (9)

The Wire China, Çin’e karşı görüşleri ardı ardına sıralamış: “RAND Corporation'da kıdemli ekonomist olan Ismael Arciniegas Rueda, ‘Çin'in ölçek ekonomisi var ve açıkçası iki kez başarılı oldular: Güneş panellerinde ve ayrıca elektrikli araçlarda’ diyor. ‘Ancak ABD ve Avrupa bunun gerçekleşmesini engellemeye çalışıyor.’”

“Çin'in gelişmiş bir hidrojen boru hattı sistemi de yok: ABD'de yaklaşık 2.600 km hidrojen boru hattı faaliyetteyken, bazı tahminlere göre Çin'de sadece 100 km var.

“Bu arada ABD, Biden yönetiminin önemli yatırımlarıyla desteklenen 2030 yılına kadar 10 milyon metrik ton temiz hidrojen üretmeyi hedefliyor. 2022 Enflasyon Azaltma Yasası, temiz hidrojen üreticileri için cömert bir vergi kredisi içerirken, 2023 yılında ABD Enerji Bakanlığı ülke çapında yedi yeşil hidrojen merkezine 7 milyar dolara kadar ödül vereceğini duyurdu. Ayrıca Biden, elektrolizörlerin yerli üretimini hızlandırmak için 2022'de Savunma Üretim Yasası'na başvurdu. ABD hükümetinin hedeflerinden biri de başka bir temiz enerji teknolojisi için Çin'e bağımlı olmaktan kaçınmak.” (10)

Oysa ABD’nin önlemleri Çin’in mikroçip üretiminde işe yaramadı, engeller ve yaptırımlar Çin’in daha kararlı olmasını sağlıyor.

HİDROJEN İÇİN DEVRİM YAPMAMIZ LAZIM!

Dünyadaki durum böyle, peki Türkiye’miz ne durumda? Maalesef yaya kalmış vaziyette! Geleceğin enerji kaynağı hidrojende, Türkiye’nin elini çabuk tutması gerekiyor... Dayatan bu mecburiyet, devrimi zorunlu kılıyor.

DİPNOTLAR:

1. https://www.aydinlik.com.tr/koseyazisi/yeni-uygarligin-enerjisi-hidrojen-368495
2. https://www.wsj.com/business/refire-a-chinese-hydrogen-fuel-cell-maker-plans-hong-kong-ipo-02d735a3
3. https://hydrogeneurope.eu/wp- content/uploads/2023/10/Clean_Hydrogen_Monitor_11-2023_DIGITAL.pdf
4. https://www.app.com.pk/global/hydrogen-energys-debut-in-chines-govt-work-report-signals-industry-growth/
5. https://news.cgtn.com/news/2024-01-01/China-tops-world-in-hydrogen-stations-fueling-a-clean-energy-future-1q0r4UCQF0s/p.html
6. https://www3.weforum.org/docs/WEF_Green_Hydrogen_in_China_A_Roadmap_for_Progress_2023.pdf
7. https://news.cgtn.com/news/2023-06-30/China-generates-99-9-pure-green-hydrogen-world-s-largest-producer-1l3jTKlJuO4/index.html
8. https://news.cgtn.com/news/2023-06-30/China-generates-99-9-pure-green-hydrogen-world-s-largest-producer-1l3jTKlJuO4/index.html
9. https://www.thewirechina.com/2024/03/10/putting-the-gas-into-hydrogen-china-green-energy/
10. https://www.thewirechina.com/2024/03/10/putting-the-gas-into-hydrogen-china-green-energy/