Şirket yönetiminde yeni Çin yaklaşımı (2/1)

Çinli şirketler uzun zamandan beri imalat konusundaki becerileri ve daha da son zamanlarda yenileşime yararcı yaklaşımlarından dolayı takdir edilmektedirler. Aslında Çinli şirketler yönetime yeni biçim veriyorlar !

DEDA

M. J. Greeven, G.S. Yip ve ve K. Xin’in Harvard Business Review dergisinde (Nisan 2023) yayınlanan çalışmalarında yazarlar bu yeni yaklaşımı DEDA diye kısaltmışlar, açılımı da şöyle: ‘Digitally Enhanced Directed Autonomy (Dijital Olarak Geliştirilmiş Güdümlü Özerklik)”.   

DEDA modelinin üç çekirdek özelliğinden (çalışanlara işi yapacak derecede etkili özerklik vermek; onları dijital platformlarla desteklemek; anlaşılır açıklıkta ve sınırlandırılmış amaçlar koymak) ilkini daha önceki yazımızda ele almıştık. Bu yazımızda devam ediyoruz.

ORTADAKİ DİJİTAL PLATFORMLAR

Çin şirketleri yanıt verebilirlik ve etkenliği artırmak için üç dizgeli bir örgütsel yapı kullanmaktadırlar. Bunlardan ilki önyüz veya dizgedir. Bu dizge tüm müşteriler ve ortaklıklarla arayüz niteliğinde olup, karşılıklı ilişkileri kapsar. Arkayüz ise kritik veri tabanları, depo-ambarlar ve üretim tesislerini içerir. Orta dizge ise, önyüzden arkayüze kaynakları ve tedariki, gereksinim olduğunda bu kaynakları kullanma yapabilirliklerini bağlantılayarak bu ikisinin arasında yer alır.

Geleneksel olarak Batı’da orta düzey yöneticiler ve şirket birimlerinin bu bağlantılayıcı rolü yerine getirdiği varsayılır. Çin şirketleri bu bürokrasiyi bir dijital platform ile değiştirerek önyüz çalışanlarının gereksinim duyduklarında doğrudan kaynaklara ve yapabilirliklere ulaşabilmelerine izin vermektedirler. Esasında bu platform, ortaklaşa hizmetleri, verileri ve yapabilirlikleri merkezkaç karar almayı sağlamak için merkezileştirir.      

HANDU

Örnekse Handu’da bir dijital platform özerk takımları hem içsel hem de dışsal fabrikalarla bulut temelli tedarik zinciri yazılımı kullanarak bağlantılar. Bu Handu’nun yüksek hızda küçük parti üretim yapmasına ve bir ürün hattı başarısını kanıtladığında kolayca ölçeği büyütmesine izin vermektedir. Platform ayrıca dış ortaklara HStyle için gereken bazda mallar üretmeye izin verdiği gibi onları diğer müşterilere hizmet etme konusunda da özgür bırakıyor.

SF EXPRESS

Geleneksel bir paketleme ve teslimat şirketi olarak işe başlayan SF Express de keza önyüz ve arkayüzünü bağlantılamak için bir dijital platforma dayanıyor. Bir fonksiyonlararası ya da düzeylerarası görev ya da proje gereksinmesi tanımlandığında, bu işle görevlendirilen kişi, bölüm ya da düzeye bakmaksızın kişileri platform üzerinden ortak çalışma havuzuna toplayabilir. Bu kişiler aynı platform üzerinden iş bitene dek faaliyetleri ve gelişmeleri izleyebilmek için gereksinim duydukları yazılıma ve verilere ulaşabilirler. SF Express geleneksel anlamda bir teknoloji şirketi olmamasına karşın, platformunu güncellemek ve geliştirmek için 3000’den fazla yazılım mühendisi çalıştırıyor.

LİN QİNGXUAN

Dijital platformlar keza kıdemli yöneticilere önyüz çalışanlarının ne yaptıklarını ve hangi kaynaklara ve yapabilirliklere ulaştıklarını izlemeye izin veriyor.   

Kozmetik şirketi Lin Qingxuan, platformu üzerinde alışveriş danışmanlarının ayrıntılı performans değerlemesine ilişkin araçlar geliştirmiş. Danışmanlar tarafından mağazada ya da online (sohbet ya da telefonla) üretilen müşteri işlemleri otomatik olarak değerlendirme işlemine alınmakta ve tazmin kararlarını yönlendirmektedir. 

ALİBABA

Alibaba belki de bu konuda en ileri gitmiş şirketlerden biridir. Alibaba’nın örgütsel yapısı zhongtai üzerine merkezlenmiştir. Zhongtai bir dijital orta ofis olup, CTO grubu tarafından yönetilmektedir. Dijital platformun bakım ve geliştirilmesi geleneksel IT uzman takımlarınca değil, düzinelerce sektörde yer alan yüzlerce şirketteki 2 milyondan fazla tüccarın gereksinimlerine cevap verebilirliği garantilemeye yardım eden fonksiyonlararası takımlar tarafından yürütülür. Platform Alibaba’nın tümleyicileriyle bağlantılıdır: üçüncü taraf ödemesi (Alipay), bulut hizmet (AlibabaCloud), lojistik (Cainiao) ve iletişim (DingTalk) ve diğerleri.

Sonuç olarak, Alibaba’nın iş ekosistemi Alibaba Grubu’nun eski Strateji Üst Yöneticisi Zeng Ming’in tanımıyla bir ‘veriye dayalı, iyi yağlanmış, işlemlerin ve enformasyonun değişim makinesi’ yani ‘akıllı işletme’ olmuş. Alibaba’nın orta ofisinin durağan bir makine olmadığının altı çizilmesi gerekir. Amaç işletmelere esneklik sağlamak, böylece koşulların değişimine uygun olarak sürekli evrilir. Geçmiş birkaç yılda, Alibaba Grubu ön ve arka yüz esnekliğini ençoklamak için daha ince bir orta ofis olması için harekete geçti.   

* Yazının ikinci kısmı yarın yayımlanacak.