Stratejik yönetimde Asyagil bir araç: Çinlilerin 36 strategemi (3)

Kadim Çin Uygarlığı 36 Strategem setini anlatmaya devam ediyoruz.

36 STRATEGEMİN ÖBEKLENDİRİLMESİ

Genelde 36 strategem, altı ana öbeğe ayrılmakta, her öbek kendi içinde altı strategem içermektedir. Ayrıca bu altı öbek, iki farklı duruma göre de iki üst ana öbekte toplanabilmektedir:

A.Kazanma (üstünlük) durumunda kullanılan strategemler

SA1. Avantaj strategemleri

SA2. Saldırma strategemleri

SA3. Aldatma strategemleri

B.Yitirme (üstünlüğü kaptırma) durumunda kullanılan strategemler

SB1. Fırsatçı (oportünist) strategemler

SB2. Şaşırtma strategemleri

SB3. Umarsızlık strategemleri

Öbeklendirme konusunda vurgulamak istediğimiz bir husus da şudur: Yukarıda yer alan öbeklerdeki kimi strategemlerin yerine kimi yazarlar farklı strategemler önermektedirler, ama 36 strategemin bütünlüğüne dokunmadan. Önerilen bu farklı strategemler, öbeklerin içlerindeki strategemler sayılırken, son harfi B kodu ile verilecektir. Bu farklı strategemlerin adı değişik olmakla birlikte anlamı aynı olup, özgün olanıyla yer değiştirerek kullanılabilmektedir.

AVANTAJ STRATEGEMLERİ (SA1)

Zaman ve kaynaklar bir tarafın yararına olduğu koşullarda kullanılan bu strategemlerin uygulanmasında telaşa gerek olmayıp, ayrıntılı planlama yapılır. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SA1.1. İmparatoru yanıltmak ve denizi aşmak,

SA1.2A. Zhao’yu kurtarmak için Wei’yi kuşatmak,

SA1.2B. Bir tek okla iki akbaba öldürmek,

SA1.3. Başkasının (ödünç alınmış) hançeriyle öldürmek,

SA1.4. Düşman enerjisiyle kendini tüketirken enerjisini korumak,

SA1.5. Yangın sırasında yağmalamak, hırsızlık yapmak için yangından yararlanmak,

SA1.6. Doğuda gürültü etmek, batıda saldırmak.

SALDIRMA STRATEGEMLERİ (SA2)

Avantaj strategemleri gibi zaman ve kaynakların kısıtlı olmadığı durumlarda kullanılan bu strategemlerin ayırt edici özelliği, doğrudan saldırı yoluyla yengiyi aramaya yönelik olmalarıdır. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SA2.1. Yılanı ürkütmek için çayıra vurmak,

SA2.2. Ruhun geri dönmesi için bir ceset ödünç almak,

SA2.3. Dağdaki kaplanı (yattığı yerden) düzlüğe çekmek,

SA2.4. Düşmanı daha sonra yakalamak için önce onu serbest bırakmak,

SA2.5. Bir yeşim elde etmek için bir tuğla fırlatmak,

SA2.6. Bir haydut çetesini dağıtmak için önderini yakalamak.

ALDATMA STRATEGEMLERİ (SA3)

Bu strategemler, savaşta birinin yararına üstünlük sağlamak, düşman için engel oluşturmak amacıyla kullanılır. Bu strategemler, düşmanı yanlış yönlendirmek için tasarımlanmıştır. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SA3.1A. Kirişleri çalmak ve çürük direklerle değiştirmek,

SA3.1B. Ejderhayı çalıp onu anka kuşuyla değiştirmek,

SA3.2. Akasyaya söylenmek, fakat dut ağacını göstermek,

SA3.3A. Dengeyi yitirmeden delice hareket etmek,

SA3.3B. Kaplanı avlamak için domuz taklidi yapmak,

SA3.4A. Düşman dama çıktıktan sonra merdiveni alıp götürmek,

SA3.4B. Köprüyü geçtikten sonra, bu köprüyü yıkmak,

SA3.5A. Kurumuş ağaçları yapma çiçeklerle bezemek,

SA3.5B. Kışkırtma (provokasyon) planı,

SA3.6. Konuğun rolünü evsahibinin rolüne dönüştürmek.

FIRSATÇI (OPORTÜNİST) STRATEGEMLER (SB1)

Bu strategemler, yaralanabilirlik durumlarından yararlanabilme koşulları olduğunda ön plana çıkmaktadır. Bu strategemlerde asıl düşünce, tüm fırsatları üstünlük kazanacak biçimde kullanmaktadır. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SB1.1. Bir hiçten bir şey yaratmak,

SB1.2. Görünüşte asma köprüyü onarmak, aslında gizlice Chen Cang’a giden yoldan Guanzhong’a doğru yürümek,

SB1.3A. Karşı kıyıda yanan ateşi gözlemek,

SB1.3B. Yanıtı biliyor olmaya karşın cahil gibi görünmek,

SB1.4A. Gülücük arkasına hançer saklamak,

SB1.4B. İlk vuruşu yaparak üstünlüğü ele geçirmek,

SB1.5. Şeftali ağacı yerine kuruyan erik ağacı,

SB1.6. Koyunu (keçiyi?) hafif elle alıp götürme.

ŞAŞIRTMA STRATEGEMLERİ (SB2)

Bu strategemler, düşmanı şaşırtarak onu üstlendiği görevi yapamaz hale getirmek için kullanılırlar. Bu strategemlerle birinin kaçışı için değerli bir zaman kazanılabilir. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SB2.1. Başkasının kazanının altındaki odunu gizlice alıp götürmek,

SB2.2A. Balık yakalamak için suyu bulandırmak,

SB2.2B. Düşman kuyudayken aşağıya taş atmak,

SB2.3. Ağustos böceğinin altın gibi parlayan derisini atması gibi fark edilmeyecek bir kaçış,

SB2.4A. Hırsızı yakalamak için kapıyı kapatmak,

SB2.4B. Güce ait (aldatıcı) bir gösteriş yapmak, 

SB2.5. Yakındaki düşmana saldırmak için uzaktaki düşmanla işbirliği yapmak,

SB2.6A. Daha sonra işgal etmek üzere, askerleri Guo devleti toprakları içinden yürütmek,

SB2.6B. Suçu başkasının üzerine atmak.

UMARSIZLIK STRATEGEMLERİ (SB3)

Umarsızlık durumlarında kullanılan bu strategemlerde geleneksel olmayan (ortodoks olmayan) yöntem ve teknikler, gereçler kullanılabilmektedir. Bu strategemlerin kimileri çok dramatik ve ağlatısal (trajik) olabilmektedir. Her nasılsa, bunlar kullanıldığında çok etkili olabilmektedir. Bu öbekteki altı strategem şunlardır:

SB3.1. Güzel kadın strategemi,

SB3.2. Açık kent kapısı strategemi,

SB3.3. Nifak sokma (çift yönlü ajan) manevrası,

SB3.4. Kendini sakatlama strategemi,

SB3.5. Zincirlenmiş manevralar dizisi strategemi,

SB3.6. Kaçış: en iyi plan (kendi haline bırakma) strategemi.

SONUÇ YERİNE

Sonuç yerine: Strategemlerin ortak kullanım eksenlerine toplu bakış.

Böyle bir bakışla aşağıdakileri saptayabiliriz:

·         Çinlilerin fırsatlardan yararlanan ve yararlandıran yapısı (ör: SA1.5),

·         Çinlilerin amaca ulaşırken dolaylı yaklaşımlar kullanması (ör: SA1.6),

·         Bozulma yaratmak için manevra yapmak (ör:SA1.1),

·         Kötü insanların kendini öldürmesi (ör: SA1.3),

·         Çinlilerin zanaatkâr ve girişimci ruhlarını açıklaması (ör: SB1.1. ve SB3.2),

·         Çinlilerin sorunlardan kaçma ve şeylere uzaktan bakma mentaliteleri (ör: SB1.3A),

·         Plancı ve tehlikeli insanların tanımlanması (ör: SB1.4A),

·         Sorundan kaçmak (ters anlamda kullanılır) (ör: SA2.1),

·         Doğrudan yüzleşmeden kaçınmak, özellikle diğer taraf güçlüyse (ör: SA2.3),

·         Düzgün / adil (denkser) olmayan bir değişim ya da işlem, fakat tipik olarak onurlu bir maç için (ör: SA2.5),

·         Düşmanı tümüyle çevrelemek için kaçış yolu bırakmamak (ör: SB2.4A),

·         Daha büyük amaçlar / hedefler için, küçük özgeçi ve vazgeçilerde bulunmak (ör: SB3.4).

BİR ÖRNEKLE BİTİRELİM

Bu strategemlerden birinin uygulanmasına ilişkin bir örnekle yazıyı bitirelim: 

İ.S. 6. yüzyılda Doğu Göktürklerinin kağanı Hieli, Çin imparatorluğu’ndaki Tang hanedanı üzerine akın düzenlediğinde, 626 yılında Tang imparatoru Hieli’yi zümrütler ve ipeklerle onu yemler ve savaştan geri çekilmesini sağlar. Sonra İ.S. 630 yılında Tang imparatoru Doğu Göktürk imparatorluğunu bir meydan savaşıyla yıkar. Buradaki strategemin kodunu söyleyelim, siz adını anımsayın (eğer bulamazsanız, yukarıya bakın): SA2.5.

Bugün de, aynı dünkü gibi, savaşın ekonomi-politiği anlamında, bir ülkede ‘bir hükümet (?)’ bir takım çıkar, vaatler veya tehditle ülkesinin ulusal çıkarlarına uygun değil de emperyalist merkezlerin istediği biçimde davranıyor olabilir mi?

Gerçekten de olan bitenler acaba düş mü? Uyanık mıyız yoksa ayakta mı uyuyoruz? SA1.5 numaralı strategemi düşünün ve gidin nepotizm yapın yani yakınlarınıza ve yandaşlarınıza çıkar sağlayın. Eh, gemisini yürüten kaptan. Yani kaptan= kap+tan. Peki, ‘kap’ deyince ne gelir aklınıza? Cem baba tabii, daha doğrusu onun bir şarkısından dizeler: ‘…../maaşta gırtlak gırtlak gırtlağa rap rap /  …liberal miberal malı kap, götür al rap rap’

(bkz. daha doğrusu dinleyiniz :  http://www.cemkaraca.biz/127.html).