Tarımsal ilaçlama makinelerinin ayarlanması

Yetersiz ilaç uygulaması durumunda, hedef canlıların vereceği zarar önlenemez. Fazla uygulanan ilaç ise kirlilik yarattığı gibi, insan ve hayvan sağlığı açısından sorun oluşturur ve gereksiz yere maliyeti artırır. Belli bir alana istenen miktarda ilaç uygulanabilmesi için ilaçlama makinesinin ayarlanması gerekir.

A) Tarla ve bahçe pülverizatörlerinin ayarı
a) İlerleme hızı: Patinaj nedeniyle traktörün hız göstergesindeki değerden sapmalar olabilir. 100 metreden az olmayan bir mesafe seçilir. Traktörün ilaçlama hızında bu mesafeye ulaşıncaya kadar geçen süre kronometre ile saptanır. Gelişmiş cep telefonlarında zaman sayacı olan kronometre vardır.

İlerleme hızı (km/saat) = Yol(m) x 3,6 / Zaman(sn) formülü ile hesaplanır.

Örneğin 100 metrelik mesafe 46 saniyede geçilmiş ise:

İlerleme hızı = 100(m) x 3,6 / 46(sn) = 7,8 km/saat bulunur.

Bir saat 3600 saniye olup, metre cinsinden ölçünün kilometreye çevrilmesi için bine bölünmüştür.

b) Meme verdisinin belirlenmesi
Toplam alana atılacak ilaçlı su karışımı ilaçlama makinesinin her bir memesinden çıkan sıvı miktarına bağlıdır. Uygun meme tipi ve çalışma basıncı seçildikten sonra verdi ölçümü yapılmalıdır.

Bunun için memelerin altına temiz kaplar yerleştirilir ve pülverizatör uygun basınçta çalıştırılarak bir dakika boyunca temiz su püskürtülür. Kaplarda toplanan sular ölçülür. Tıkanmalar, aşınmalar ve meme yapısındaki fiziksel hatalar verdinin değişmesine neden olabilir. Bunun için her ilaçlamadan önce ölçüm yapılması önerilmektedir.

c) İlaçlama normunun belirlenmesi
Birim alana atılacak ilaçlı su miktarına ilaç normu denir. Örnek olarak 600 litrelik deposu olan makine ile hektara atılacak ilaç normu aşağıdaki formüle göre belirlenir.

İlaç normu(L/ha) = Meme verdisi(L/dak) x Meme sayısı x 600 (L) /

İş genişliği(m) x İlerleme hızı (km/saat) İş genişliği(m) = iki meme arası mesafe(m) x aygıttaki meme sayısı formülü ile hesaplanır.

Bir meme için ölçülen verdi 2,5 (L/dak) ise ve aygıtta 20 meme varsa:

İlaç normu (L/ha) = 2,5(L/dak) x 20 x 600(L) / 0,5(m)x20 x 7,8 (km/saat) = 385 L/ha olur.

d) Depoya eklenecek ilaç miktarının belirlenmesi
600 litre hacmi olan depoya konulacak ilaç miktarını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

İlaç/depo (L) = Depo hacmi(L) x Doz(L/ha) / İlaç normu(L/ha)

Bir hektar 10 dekara eşittir. İlaç normu (atılacak ilaçlı su hacmi) 240 L/ha olacak şekilde uygulama dozu 2 L/ha olan ilaçtan konulacak miktar:

İlaç/Depo = 600(L) x 2(L/ha) / 240(L/ha) = 600 x 2 / 240 = 5 L bulunur.

B) Sırt tulumbasının ayarlanması
Yüz metrekarelik bir alan işaretlenir. Depoya ölçülü miktarda su konularak bu alan ilaçlanır. Püskürtme ilaçlı su zerreleri bitkide damla oluşturup akmayacak şekilde olmalıdır. Depoda kalan su miktarı ölçülür. Depoya konulan su miktarından kalan su miktarı çıkarılarak harcanan su miktarı bulunur.

İlaç normu = Harcanan su miktarı (L) / İlaçlanan alan (da veya ha)

Örneğin; deposu 20 litre olan bir sırt tulumbasıyla 2 metre genişlikte ve 100 metre uzunlukta (= 200 metrekare = 0,2 dekar) bir alan ıslatılmış olsun.

İlaç normu = Harcanan su miktarı (L) / İlaçlanan alan(da veya ha) = 20 L / 0,2 da = 100 L/da bulunur.

Ölçülen gerçek norm ile önerilen norm karşılaştırılır. Eksik veya fazlalık % 5'ten çoksa basınç veya ilerleme hızı ya da her ikisi değiştirilerek ayar yenilenir.

Depoya konulacak ilaç miktarı aşağıdaki formülle hesaplanır:

İlaç/Depo = Depo hacmi(L) x Doz(L/da) / İlaç normu(L/da)

Dekar başına 250 mL dozda kullanılması önerilen bir ilacın depoya konulacak miktarı:

İlaç/Depo =20L x 250mL/da / 100L/da x 1000 = 0,05 L = 50 mL bulunur. mL simgesi mililitre anlamına gelmektedir, litrenin binde biri olan 1 santimetreküplük hacim ölçüsüdür. 250 mililitre çeyrek litredir. Not: Bu yazı Tarım ve Orman Bakanlığı Yayını olan Editörlüğü Dr. Nevzat Birişik tarafından yapılan Kimyasal Mücadele adlı eserin 165-171. sayfalarından özetlenmiştir. Teşekkürlerimle.