22 Kasım 2024 Cuma
İstanbul 18°
  • İçel
  • Şırnak
  • Çanakkale
  • Çankırı
  • Şanlıurfa
  • Çorum
  • İstanbul
  • İzmir
  • Ağrı
  • Adıyaman
  • Adana
  • Afyon
  • Aksaray
  • Amasya
  • Ankara
  • Antalya
  • Ardahan
  • Artvin
  • Aydın
  • Balıkesir
  • Bartın
  • Batman
  • Bayburt
  • Bilecik
  • Bingöl
  • Bitlis
  • Bolu
  • Burdur
  • Bursa
  • Düzce
  • Denizli
  • Diyarbakır
  • Edirne
  • Elazığ
  • Erzincan
  • Erzurum
  • Eskişehir
  • Gümüşhane
  • Gaziantep
  • Giresun
  • Hakkari
  • Hatay
  • Iğdır
  • Isparta
  • Kırşehir
  • Kırıkkale
  • Kırklareli
  • Kütahya
  • Karabük
  • Karaman
  • Kars
  • Kastamonu
  • Kayseri
  • Kilis
  • Kmaraş
  • Kocaeli
  • Konya
  • Malatya
  • Manisa
  • Mardin
  • Muş
  • Muğla
  • Nevşehir
  • Niğde
  • Ordu
  • Osmaniye
  • Rize
  • Sakarya
  • Samsun
  • Siirt
  • Sinop
  • Sivas
  • Tekirdağ
  • Tokat
  • Trabzon
  • Tunceli
  • Uşak
  • Van
  • Yalova
  • Yozgat
  • Zonguldak

Trump`ın küresel yeniden paylaşım gezisi!

Ali Develioğlu

Ali Develioğlu

Site Yazarı

A+ A-

`Pivoting to Asia` ! Yani `Asya`ya yönelim`! Uzun bir süredir böyle diyor yeni Amerikan stratejisi. ABD`nin Asya`dan kovulmasından beri. Pasifik`te ve Hindiçini`nde gücünü hala korusa da.

Trump`ın Asya gezisi Hawaii`den başladı, Japonya ve Güney Kore`de sürdü, dün ve bugün Pekin`de. Filipinler lideri Duterte`yi ikna etmeye çalıştıktan sonra Vietnam ziyaretiyle son bulacak.

Ilk `patavatsızlığı` Japonya ziyareti öncesi Pearl Harbour limanına gitmesi ve önceki ABD başkanlarının aksine Tokyo havaalanı yerine doğrudan Amarikan askeri üssüne iniş yapmasıydı. Bu Japonları kızdırdıysa da Trump`ın baskısıyla milyarlarca dolarlık silah satın almayı kabullendiler. Güney Kore de milyarlarca dolarlık silah alacağına söz verdi.

Bir silah tüccarı gibi dolaşıyor Trump! ` Sizlerle ticaret açığım büyük. Bu açığı kapatmam için hiç olmazsa biraz silah alın benden. Almazsanız Kuzey Kore sizi mahveder` diye tehdid ederek!

Asya gezisinin asıl amaçları

Ama silah satışı dışında gezinin çok daha önemli üç `stratejik` amacı var:

1. Pekin`in yeni gücüne uygun yeni bir küresel paylaşım

2. Pekin`e ekonomik `havuç` sunarak Rusya`yla arasını açmak ve Asya Paktı`nı bölmek.

3. Hindistan ve Hindiçini`ni Pekin`e karşı kışkırtarak, Çin`i güneyden kuşatmak. CNN dün, bunun en yeni Amerikan stratejisi olduğunu ima etti!

Bugünkü zirve öncesi Beyaz Saray Pekin`e yönelik son aylardaki tüm saldırıları durdurdu. `Güleryüz operasyonu` başlattı, hem de şaşırtıcı derecede! Pekin`in Kuzey Kore politikası artık suçlanmıyor, Çin`de `insan hakları` mükemmel, Çin`in küresel `nakit para manipulasyonu` yaptığı ve kendi iç pazarını ABD`ye yeterince açmadığı suçlamaları da durduruldu. Hatta Trump`ın torununun ( Kushner`ın kızı) Çince şarkı söylediği bir video hazırlandı ve dünya medyasına sunuldu!

Pekin ne diyor?

Pekin bu güleryüz operasyonunun ve Trump`ın eve ticari zaferlerle dönmek istediğinin farkında. Egosentrik kimiliğinin de, iktidarının sallantıda olduğunun da farkında. Bu nedenlerle Pekin Trump`ın güleryüz operasyonunu çok daha büyük bir `güleryüzle` karşılıyor! Çin`in resmi yayın organı Global Times:

" Trump`ın ziyareti Çin-Amerikan bağlarına olumlu faktörler katacaktır"

" Trump Çin internetinde en popüler başkanlardan biridir ve Çin halkı genelde hakkında olumlu düşünmektedir."

" Amerikan medyasının yalan ve saçma raporları önceleri Trump hakkında halkta yanlış izlenim doğurmuştu. Çin halkı şimdi onun, Hillary Clinton`un aksine, dobra dobralığını takdir etmektedir... Trump Pekin siyasetinde pragmatiktir, ideolojik diplomasiyle ilgilenmemektedir. `İnsan hakları` konusunu şimdiye kadar kullanmamıştır... "

" Trump, önceki ABD başkanlarının aksine başkan Şi Cinping`i defalarca övmüş, ÇKP`nin 19. kongresinde yeniden başkan seçilmesini, derhal telefonla arayarak kutlamıştır. Torununun Çince şiir resitali sunması Trump ailesini de Çin toplumuna yaklaştırmıştır..."

"Çin`i utandırıcı bir tweet atacağı endişelerimiz sürse de,...., onun döneminde Çin - Amerikan ilişkilerinin düzeleceği beklentisi mevcuttur... Soğuk savaş zihniyetine hapsolunmadıkça, taraflar dialog kurmaya ve gerçekle yüzyüze gelmeye istekli olacaklardır. Ancak kısa vadede stratejik kuşkuları bertaraf etmek olanaksızdır..."

Ve Çin devlet başkanı Şi, tarihi `Yasak Şehir`in sırf Trump için kapatılması da dahil olmak üzere dünden beri müthiş bir misafirperverlik gösterisinde!

Çin hükümeti bugün, ilk görüşmelerde Trump`ın Kore Yarımadasını nükleer silahlardan arındırmak ve Kuzey Kore sorununun bundan sonra dialog ve görüşmelerle çözme konusunda söz verdiğini acıkladı.

Şi Cinping, Çin-Amerikan bağları `Yeni bir tarihi döneme girmektedir` dedi ve şöyle devam etti: " Çin, birbirlerine saygı göstermek, karşılıklı yarar aramak, işbirliğine odaklanmak, farklılıkları yönetmek ve kontrol etmek için ABD ile birlikte çalışmaya isteklidir" .

ABD`nin `tek Çin` siyasetini benimsediği vurgulandı... Zirvenin sonuçları önümüzdeki günlerde netleşecek.

Rusya`nın tavrı

Gerek Rus gerek Amerikan medyası, Şi Cinping`in, Trump-Şi zirvesinden asıl beklentisinin, küresel çapta gerileyen ABD ile güçlenen Çin arasındaki yeni güç dengesine hem uygun hem de önümüzdeki dönemde silahlı çatışmadan kaçınan yeni küresel ilişkiler sağlamak olduğunu düşünüyor. Şi`nin Trump`a bu konuda baskı yapacağını bekliyor.

Öte yandan Amerikan medyası, Güney Çin Denizi`ndeki Amerikan pozisyonunun süreceğini bildiriyor. Çin, Akdeniz büyüklüğündeki bu denizde Amerikan donanması bulunmamasında yıllardır ısrar ederken, Washington `uluslararası karasular` bahanesiyle nükleer donanmasını durmadan güçlendiriyor. Şi ve Trump arasında bu konuda bir uzlaşma beklenmiyor.

Washington, `açık ve özgür Hint Pasifiği` sloganıyla, Avustralya, Hindiçini ülkeleri ve özellikle de Hindistan`ı Çin`e karşı mevzilendirmeye çalışıyor.

1972 yılında Nixon, Çin`le ansızın anlaşma yaparak, Çin-Rusya çelişkilerini derinleştirmeyi başarmıştı. Şi-Trump zirvesi konusunda, Rusya`nın Nixon dönemine gönderme yapmasından, zirveden asgari de olsa bir huzursuzluğunun olduğunu hissettiğimizi belirtmeden geçmeyelim. Bu politika aslında onlarca yıllık Brzezinski doktrininin ana unsurudur.

Çin yeni gücünün farkına vardı diyorlar

Amerikan medyasındaki değerlendirmelerde `Çin yeni gücünü hissetti , Asya`nın lideri haline geldi ve ona göre yeni paylaşım istiyor" görüşü vurgulanıyor.

"Ancak Şi-Trump ilişkisinde hangisinin baskın ortak olduğuna dair sorular, Washington`da kızışan siyasal yangın ve Çin tarafından yazılan jeopolitik değişim gerçeğinin, ne kadar büyük çapta olduklarını yansıtmaktadır."

Denildikten sonra şuna dikkat çekiliyor:

`Çin`de Şi Cinping 19. kongrede Mao Zedung düzeyine yükseltildi, Çin halkınca seviliyor ve en prestijli dönemini yaşıyor. Trump ise son anketlerde yüzde 36`nın da altına düşerek Amerikan tarihinde en sevilmeyen başkan haline dönüştü. 70 yıldır Amerikan başkanları Pekin`le hep üstün ve güçlü bir pozisyonda görüşürlerdi. Ilk kez bu tarih tersine dönmüştür. Washington ilk kez kendisinden daha güçlü bir Çin ile görüşmeye gitmiştir!`

Bu lafın hemen ardından Amerikan medyası Trump`a cesaret vermeye çalışıyor:

`Ama Trump tüm yaşanan sorunlardan dolayı zirvede endişe etmesin. Asya`da en büyük askeri güç hala ABD`dir. Ayrıca Çin`li liderler yıllardır ne desek `Askeriyemiz istemiyor`, ya da `Partide muhalefet var` vesaire gibi bahanelerle reddederlerdi. Ama şimdi `The Independent` gazetesinin bile `dünyanın en güçlü bireyi` seçip kapak yaptığı Şi gibi bir liderleri var. Artık sığınacak bahaneleri olmayacak.`

Trump`ın Asya gezisinde temel soru şudur:

Washington dünyadaki yeni küresel güç dengelerine şimdilik ne derece barışcıl uyum sağlayabilecek?