Trumplı ABD, Bidencı Avrupa

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’ın Münih Güvenlik Konferansı’ndaki konuşması, ABD ile Avrupa’nın sıkı sıkıya işbirliğini temel alan Atlantik İttifakı’nın geleceği konusundaki kötümser tahminlerin çok hızlı bir şekilde gerçekleşmekte olduğunun ilanı oldu. Vance, Avrupalı liderlerin yüzüne bakarak, ABD’nin artık “neo-liberal küreselleşmeci düzenin” politikalarına bağlı kalmayacağını açık açık anlattı. Vance, “Avrupa için aslında endişe ettiğim tehdit Rusya ya da Çin değil, kendi içinden kaynaklanan bir tehdit.” diye konuştu.

AVRUPALI LİDERLERE SOĞUK DUŞ

İşin ilginç tarafı, Trump yönetiminin karşısında Avrupa liderlerinin “Bidenci” diye nitelenebilecek bir konumlanış içinde olması. Vance’ın yanı sıra, Trump yönetiminin işbaşına gelir gelmez giriştiği eylemler, Euro-Atlantik mutabakatının temel direği olan “neo-liberal küreselleşmeci” düzenin işbaşına getirdiği mevcut Avrupa ülkeleri liderliğinde soğuk duş etkisi yarattı. Trump’ın NATO’da savunma harcamalarının artırılması talebinden sonra, geçen hafta Putin ile telefonda 90 dakikalık bir görüşme yapması, Suudi Arabistan’da Putin ile bir araya geleceğini açıklaması, Savunma Bakanı Pete Hegseth’in “Ukrayna’nın NATO üyeliği gerçekçi değil” açıklaması ardı ardına geldi. Başkan Yardımcısı Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Trump’ın özel temsilcisi Keith Kellog, Münih’te “Ukrayna’da barış” için Avrupalılara ABD’nin şartlarını anlatıyor.

ABD-AVRUPA ARASINDA AÇILAN MAKAS

Biden’ın, “otoriterliğe karşı demokrasi” cephesindeki “silah arkadaşları” olan Avrupalı liderler, ülkelerini Avrupa’nın nesnel çıkarları aleyhine Rusya, Çin ve gelişen dünya karşıtı konumlara sürüklemişti. Avrupa, bu durumun yarattığı ekonomik, siyasal ve sosyal sorunlarla boğuşuyor.

Trump’lı ABD’nin uluslararası düzende makas değiştirmesi, Avrupa ülkelerinin önüne, kendi nesnel çıkarları doğrultusunda politikalara yönelmeyi getiriyor.

Kuşkusuz bu süreç, dünya çapındaki genel ekonomik-siyasal düzendeki dönüşümün sonucunda ortaya çıkıyor. Trump, “neo-liberal küreselleşmeci düzen” taraftarlarının iddia ettiği gibi “ne yaptığını bilmeyen bir çılgın” değil, bu dönüşümün sonucunda ABD açısından zorunlu olan politikaların savunucusu olarak iktidara gelmiştir.

AMERİKAN İMPARATORLUĞUNUN ÇÖKÜŞÜ

ABD’li tarihçi Alfred McCoy geçen yıl kasım ayındaki Başkanlık seçimlerinin hemen ardından, “Trump’ın ikinci Başkanlık dönemi, ABD imparatorluğunun çöküşünü hızlandıracak” diye yazmıştı. ABD’nin örtülü operasyonları dahil olmak üzere dünya üzerindeki yıkıcı rolünü maddi verilerle ele alan araştırmalarıyla tanınan McCoy, şöyle diyor:

“Donald Trump’ın politikalarının bu ülkedeki, Asya’daki, Avrupa’daki ve genel olarak uluslararası toplumdaki olası etkileri bir araya getirildiğinde, Trump’ın ikinci döneminin emperyal gerileme, artan iç kaos ve küresel liderliğin daha da kaybedildiği bir dönem olacağı neredeyse kesindir. ‘Amerikan otoritesine duyulan saygı’ azaldıkça Trump, ‘askeri misilleme tehdidine veya ekonomik misillemeye’ başvurabilir. Ancak 2010 yılında öngördüğüm gibi, ‘Amerikan Yüzyılı sessizlik içinde sona ererken dünyanın buna neredeyse hiç aldırış etmemesi’ oldukça muhtemel görünüyor.” (The Nation, 21 Kasım 2024)