Türk basınından izlenimler: Metin Toker (1924 - 2002)

Galatasaray Lisesi’nden mezun olduktan sonra ‘Cumhuriyet’ gazetesinde başladığı gazetecilik yaşamını İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde okuduğu yıllarda da sürdürdü. Üniversitesiden mezun olduktan iki yıl sonra Paris Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü okumak için Paris’te bulunduğu yıllarda ‘Cumhuriyet’, ‘Zafer’ ve ‘Yeni İstanbul’ gazetelerinin Batı Avrupa muhabirliğini yaptı. Günümüzde herkesin yakından tanıdığı pek çok ünlü yazarın yer aldığı ‘Cumhuriyet’ gazetesi uzun yıllar yazarları ile öne çıkmıştır. Metin Toker’in de Türk basınında ‘Cumhuriyet’ gazetesi ile ünlendiğini belirtmeliyim.
Paris’te tamamladığı eğitiminin ardından 1954 yılında ülkemize döndü. Siyasi içerikli haftalık ‘Akis’ dergisini ve Akis Yayınları’nı kurdu. Bu dergide yayımladığı muhalif içerikler nedeniyle Demokrat Parti ile başı sık sık belaya girdi. Hatta 7 ay 23 gün hapis cezasına çarptırıldı. Hakkında açılan davalarla boğuşan Toker, tüm bu baskı altında bile yılmadı. Çıkardığı dergi aracılığıyla siyasal savaşımını sürdürdü.
İsmet İnönü; Ömer İnönü, Erdal İnönü ve Özden Toker adında üç çocuk sahibiydi. İnönü, aile düzeni olan bir baba olarak çocuklarının iyi eğitim almasını sağladı. Metin Toker, İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker ile evlendi. Toker çiftinin kızı A. Gülsün Bilgehan şu anda Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili olarak görev yapmaktadır. Özden Toker, babasının ölümünün ardından İnönü Vakfı’nı kurdu. İsmet İnönü’nün uzun yıllar yaşadığı Pembe Köşk müzeye dönüştürüldü. Çankaya’da yer alan köşk, çok görkemli bir kütüphane, belge arşivi ve fotoğraf arşivine sahiptir.
‘Akis’ dergisi kapanmadan önce Türk politikasında etkin bir yayın organı oldu. Metin Toker’in dergide kaleme aldığı iç ve dış politika yazıları her zaman ilgi uyandırmıştır. Zaman zaman basında dolaşan bir takım iddialara göre, Toker’in haber kaynağı olarak İsmet İnönü gösterilmiş olsa da, İsmet İnönü basına çok fazla demeç veren ya da açıklamalarda bulunan bir devlet adamı değildi. Buna karşın, güncel olaylar hakkında zaman zaman Metin Toker’e demeç verdiğini biliyoruz. ‘Akis’ dergisi kapandıktan sonra ‘Hürriyet’ ve Milliyet’ gazetelerinde köşe yazılarını sürdüren Toker’in, haber niteliğindeki yorumları okurların ilgisini çekiyordu.
Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’ün seçtiği kontenjandan 1977-80 arasında kısa bir dönem Cumhuriyet Senatosu’na girse de 1980’li yılların başında siyaset yapmayı bıraktı ve anılarını yazmaya başladı. Anılarında siyasi içerikler ve görüşler ağırlıklıydı. Yenilikler taşıdığı içinde ilgi çekiyordu.
İsmet İnönü’ye ilişkin anılarını anlattığı; İsmet Paşa İle On Yıl 1954-64, Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950), Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (1944-1973) kitaplarının yazarı Toker, 1944 sonrası Türk siyasi tarihini ele almış ve günümüze tarihsel bir belge niteliğinde çalışmalar kazandırmıştır.
Eğitimiyle özdeşleşen Metin Toker, siyasal yazıları ve kitaplarıyla iz bırakan gazeteci-yazarlar arasında saygın yerini almıştır.
Yakından tanıdığım Metin Toker’i saygıyla anıyorum.