Türk resminin duayeni hangi bildiriye imza attı?

Tarihe "Yön Bildirisi" olarak geçti. Bundan 57 yıl önce, 20 Aralık 1961'de, haftalık Yön "gazetesinin" ilk sayısı "Aydınların ortak bildirisi"yle çıktı. Yön etrafında toplanan aydınlar, "ortak inançlarını ve üzerinde anlaşmaya vardıkları ortak zemini" bu bildiriyle kamuoyuna açıkladılar.

Doğan Avcıoğlu'nun yönetiminde çıkan Yön, 27 Mayıs devrimi sonrasında, sivil ve asker aydınların bir "Kemalist- Sosyalist koalisyonu" gibidir.

Yön Bildirisini 156 aydın imzalar. Sonraki haftalarda bu sayı çok daha artacaktır. Aralarında Muammer Aksoy, Melih Cevdet Aydın, Ceyhun Atuf Kansu, Doğan Avcıoğlu, Fakir Baykurt, Deniz Baykal, Korkut Boratav, Alev Coşkun, Oktay Ekşi, Muzaffer Erdost, Turan Güneş, Rıza Güven, Abdi İpekçi, Suphi Karaman, Sami Küçük, Bahri Savcı, Sami Küçük, İlhan Selçuk, Turan Selçuk, İlhami Soysal, Cavit Orhan Tütengil vb. gibi değerli aydınlarımızın bulunduğu Yöncüler, "Atatürk devrimleriyle amaç edinilen çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak için, sosyal adalet gerçekleştirmek, demokratik rejimi sağlam temeller üzerine oturtmak, iktisadi alanda hızla kalkınmak amacıyla bir program açıklıyorlardı.

TÜRK RESMİNİN DUAYENİ

Türk resminin duayenlerinden Adnan Turani'nin tabloları şimdi tüm dünyada sergileniyor. 17 Aralık 2016 günü yitirdiğimiz Turani, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa'ya gönderilen ilk öğrenci olarak biliniyor. Turani'nin eserleri 1960'lı yıllardan günümüze kadar Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, Hindistan, İsviçre gibi birçok ülkenin düzenlediği uluslararası bienal ve sergilerde yer aldı.

Adnan Turani, "Yön Bildirisi"ni imzalayan değerli aydınlarımızdan biridir!

YÖN’ÜN HER ŞEYİ

20 Aralık 1961’de ilk sayısı yayımlanan Yön, Türkiye’nin siyasal tarihine damgasını vuran ve etkin bir rol oynayan bir yayın organı oldu. Yön’ün her şeyi Doğan Avcıoğlu’dur. Mümtaz Soysal ve Cemal Reşit Eyüboğlu ile birlikte derginin kurucularından biri ve aynı zamanda ideologudur.

İlhan Selçuk (ki, kendisi de bildiriye imza atanlar arasındadır), Yön'ü şöyle tarif eder: "Yön, sosyalizmin Atatürkçü Türkiye'nin koşullarına göre nasıl hayata geçirilebileceğini araştırıyordu, bu yönelişe milli demokratik devrim demek belki daha doğru olabilir." (Muzaffer Ayhan Kara, “Yön’ün devrimi, Devrim’in yönü”, Cumhuriyet Kitapları, 2. Baskı, 2008)

Aralık 1961’den Haziran 1967’ye kadar yayımını sürdüren Yön, 27 Mayıs Devrimi sonrasında aydınların “Kemalist-Sosyalist ittifakı”nın bir ürünüdür. Yön’ün ilk sayısında yayımlanan ve siyasal tarihimize “Yön Bildirisi” olarak geçen bildirgeyi önce 156 aydın imzalar, daha sonra imza atanlarla bu sayı 1042’ye ulaşır. İlhan Selçuk haklıdır. Yön Bildirgesi, 27 Mayıs devrimi sonrasının ilk Milli Demokratik Devrim porgramıdır.

TÜRKİYE NAZIM HİKMET’LE BULUŞUYOR

Bir Türk aydınının Moskova’da Nazım Hikmet’in mezarının başında fotoğrafı ilk kez Yön’ün 20 Kasım 1964 tarihli 86. sayısında yayımlanır. Gazeteci-yazar İlhami Soysal’ın fotoğrafının yanında, “Bir Türk şairinin ölümü” başlıklı yazısı vardır.

Fotoğraf ve yazı bir dönüm noktasıdır. Büyük yankı yaratır, Yön hakkında “komünizm propagandası” gerekçesiyle dava açılır. Devamını İlhan Selçuk getirir. Selçuk, Nazım’ın “Kurtuluş Savaşı Destanı”nın kitap olarak yayımlanmasını önerir. “Destan”, Yön yayınlarından çıkar, büyük yankı yaratır, 1938’de hüküm giydikten sonra yasaklanan şiirleri, el yazısı ile çoğaltılarak elden ele dolaştırılan, 1930’larda doldurulan plakları gizlice dinlenen Nazım, Yön’ün verdiği bu mücadele sayesinde ancak 1965 yılında Türkiye halkıyla buluşacaktır.