Üretimde başarılıyız

“En Önemli Ürünlerimiz” başlığını taşıyan üç yazıda 2001-2022 yılları arasında ele alınan ürünlerden mısır ve ayçiçeğinin ekiliş alanlarının arttığı; geriye kalan buğday, arpa, pamuk ve şekerpancarında ekiliş alanlarının azaldığı saptanmıştır. Buna karşın bütün ürünlerin üretimi başlangıç yılına göre artmıştır. En fazla ekiliş alanı kaybı (%29) buğdayda görüldüğü halde buğday üretimi %4 artmıştır. Verimi ve ekiliş alanı artan mısır ve ayçiçeğinin üretimi dört katına ulaşmıştır. Ekiliş alanı azalırken üretimin fazlalaşması, verimde meydana gelen artıştan kaynaklanmaktadır. 

BULGULAR

Aşağıdaki Çizelge 1'de; ele alınan ürünlerin verimlerinde meydana gelen göreli değişim izlenmektedir. Ürünlerin 2001 yılındaki verimi 100 kabul edilmiş diğer yılların verimleri buna oranlanmıştır. 100'den büyük değerler verimin arttığını, küçük değerler ise azaldığını göstermektedir. Kurak alanlarda da yetiştirilen arpa ve buğdayın verimleri doğal yağışlara bağlı olarak yıldan yıla değişim göstermektedir. Mısır ve ayçiçeğinde verim iki katına çıkmıştır. Pamuk ve buğdayda verim % 50'ye yakın artmıştır. Şekerpancarında da verim başlangıç yılındakinin iki katına yaklaşmıştır.

VERİM ARTIŞININ OLASI NEDENLERİ?

1. Verim artışına yol açan etmenlerden biri kimyasal gübre kullanımı olabilir.

Çizelge 2'de yıllara göre saf madde cinsinden kimyasal gübre kullanım miktarları verilmiştir

Kullanılan gübre miktarında genel bir artış eğilimi vardır. 2011 ve 2018 gibi kriz yıllarında kimyasal gübre kullanımı da azalmıştır. 2020 yılında tüm zamanların rekoru olan 14,5 milyon tona ulaşan kimyasal gübre sarfiyatı izleyen iki yılda hayli düşmüştür. Buna karşın bütün ürünlerde verim artışı devam etmiştir.

2. Ürün kaybını azaltan tarım ilaçları da verimi etkileyebilir.

Aşağıdaki Çizelge 3'te yıllara göre kullanılan tarım ilacı miktarları verilmiştir.

2007 ve 2018 yılları tarım ilacı kullanımının zirveye ulaştığı dönemlerdir. Diğer yıllarda ilaç kullanımı dalgalı bir seyir izlemiş ve genel bir artış eğilimi göstermiştir. Ancak ele aldığımız stratejik ürünlerdeki verim artışını izah edecek bir görünüm yoktur.

3. Daha iyi niteliklere sahip, yüksek verimli sertifikalı tohumlukların kullanımı da etkili bir faktör olmuştur.

Buğday başta olmak üzere bütün ürünlerin tohum üretiminde artış olmuştur. Ekiliş alanı artan mısır ve ayçiçeği tohumu üretiminde iki kattan fazla artış kaydedilmiştir. Islah çalışmaları sonucunda daha verimli çeşitler tescil edilmiştir. Şeker fabrikalarının özelleştirilmesi şekerpancarı ve dolayısıyla şeker üretiminde dalgalanmalara yol açmaktadır. Üretilen tohumun ne kadarının iç piyasada kullanıldığı, türlere göre ne kadar tohumun ithal ve ihraç edildiği bilinmeksizin tohum kullanımının verim üzerine etkisi tam kestirilemez.

4) Verim artışının marjinal alanlardaki üretimden vazgeçilerek, sahil kesimlerindeki daha verimli alüvyal ovalarda yetiştiriciliğe devam edilmesinden ileri de gelmesi mümkündür.

SONUÇ

Ülke ölçeğindeki verilere dayanarak yapılmaya çalışılan bu analiz ekiliş altı üründen dördünde ekiliş alanı azalmasına karşın üretimin arttığı görülmüştür. Ekiliş alanı artan mısır ve ayçiçeğinde üretim katlanarak artmıştır. “Tarım bitti” şeklindeki kötümser ifadelerin yerinde olmadığını ve temel ürünlerde verimin ve üretimin arttığını görmek sevindiricidir. Bu başta çiftçilerimiz olmak üzere tarım kesiminin başarısıdır.