Yapay zeka bizi Dünya’ya mahkum mu edecek?

İnsanoğlu Göbeklitepe’de kurulan ilk toplu şehirden itibaren sürekli bulunduğu ortamı anlamaya ve kontrol etmeye çalışıyor. Eski kadim topluluklar gerek astronomi gerek kimya, gerek fizik, gerek felsefe ile dünyayı ve evreni anlamaya çalıştılar ve bugün bile Sümerliler gibi kadim toplulukların bulduğu kavramları kullanarak evrenimizi açıklayabiliyoruz. Tabii ki bilgisayarın ve diğer teknolojilerin icadıyla bu ilerlemeler dahada ivmelenerek bugünkü teknolojimizi oluşturmaktadır. Ancak belkide 20. Yüzyılın en önemli teknolojik buluşlarından biri bilgisayar ve internete ek olarak Yapay zekanın icadı. Enigma kodunu kıran Matematikçi Alan Turing tarafından ilk defa 1951 civarı ortaya atılan yapay zekâ kavramı 21. Yüzyılın en önemli kavramlarından biri haline gelmiş durumda.

Yapay Zekâ en basit tanım olarak insan zekasının kreatif yapısına benzer bir şekilde dış çıpa gerektirmeksizin kendi haline bırakıldığında etrafındaki verileri algılayabilen ve onlarla karşılıklı etkileşime geçebilen bir teknoloji gibi düşünebiliriz. Bir şeyin gerçekten yapay zekâ olup olmadığını anlayabilmek için Turing Testi denilen bir sorgulamayı kullanmamız gerekebilir. Bu testte kullanıcı ya yapay zekâ ile ya da bir insan ile klavye kullanarak ve birbirlerini görmeden yazışmaktadır. Eğer insan olan kullanıcı yapay zekâ ile yazıştığını anlayamıyorsa o zaman o sistem yapay zekâ testini yani Turing testini geçmiş demektir ve gerçek bir yapay zekâ olarak adlandırabilir. Ancak hemen söylemem gerekir ki şu ana kadar Turing testini tam anlamıyla geçebilen bir yapay zekâ sistemi halen mevcut değildir. Ancak yapay zekâ konusunda çalışan birçok bilim adamı bu testin yakın zamanda geçilebileceğini ve hatta süper yapay zekâ denilen ve kurgulama yapmadan çevresini anlayabilen ve herhangi bir programa bağlı kalmaksızın etkileşime geçebilecek sistemlerin her an ortaya çıkabileceğini söylemekteler.

Ancak bazı bilim adamlarının yapay zekâ insanlığın geleceğini kolaylaştırabileceği gibi aynı zamanda zorlaştırabileceğine ve hatta tehlikeye sokabileceğine dair düşünceleri var. Yapay zekanın hızla gelişmesi, bilimin ve uzay çalışmalarının geleceği hakkında bazı endişelere yol açmıştır. Bu endişeler, yapay zekanın insan zekasını aşma potansiyeline ve bunun sonucunda bilimsel keşif ve inovasyonun engellenmesine ilişkin spekülasyonlardan kaynaklanmaktadır.Yapay zekâuzay çalışmalarının ve uzay teknolojilerinin gelişimini engelleyebilir mi sorusu, birçok boyutu olan karmaşık bir konudur. Yapay zekanın uzay araştırmalarına sağladığı büyük faydalar göz ardı edilemezken, bu teknolojinin potansiyel tehditleri ve engelleri de dikkatlice göz önünde bulundurulmalıdır.

Öncelikle, Yapay zekanın uzay çalışmalarına sunduğu faydalar oldukça belirgindir. Otomasyon ve makine öğrenimi algoritmaları, uzay araçlarının ve uzay robotlarınınve keşif araçlarının daha otonom bir şekilde çalışmasını sağlamakta, büyük veri setlerinin analizi ve yorumlanmasında önemli roller üstlenmektedir. Örneğin, Mars'taki keşif araçları, yapay zekâ algoritmaları sayesinde bağımsız olarak hareket edebilmekte ve bilimsel verileri analiz edebilmektedir. Ayrıca, teleskoplar tarafından toplanan büyük miktardaki astronomik verinin işlenmesi, yapay zekâ teknolojileriyle çok daha hızlı ve doğru bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Ancak, yapay zekanın uzay çalışmalarını engelleyebilecek ve tehdit oluşturabilecek birkaç önemli faktörü bulunmaktadır. Birincisi, yapay zekâ teknolojilerinin güvenilirliği ve öngörülebilirliği konusundaki endişelerdir. Uzay araştırmalarında kullanılan yapay zekâ sistemlerinin hata yapması veya beklenmedik sonuçlar üretmesi, büyük maliyetlere ve zaman kaybına yol açabilir. Örneğin, uzay araçlarının navigasyon sistemlerinde bir hata meydana gelirse, bu durum milyarlarca dolarlık projelerin başarısız olmasına neden olabilir. Mesela güneş sisteminin uzaklarına bir uzay sondası gönderildiğini ve yapay zekâ nedeniyle devre dışı kaldığını düşünün. Zarar oldukça büyük olacaktır.

İkincisi, yapay zekanın etik ve güvenlik boyutlarıdır. Yapay zekâ sistemlerinin önyargılı veya hatalı kararlar vermesi, bilimsel verilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini tehlikeye atabilir. Bu tür hatalar, uzay araştırmalarının temel dayanaklarından biri olan veriye dayalı karar verme süreçlerini zayıflatabilir. Ayrıca, yapay zekâ sistemlerinin siber saldırılara karşı savunmasız olması, uzay misyonlarının güvenliğini tehlikeye sokabilir. Uzay teknolojilerinin askeri ve stratejik önemini düşündüğümüzde, bu tür güvenlik açıkları büyük bir tehdit oluşturabilir.

Üçüncüsü, yapay zekanın uzay araştırmalarında insan faktörünü ikinci plana itmesiyle ilgilidir. Yapay zekâ teknolojilerinin yaygınlaşması, insan araştırmacıların ve mühendislerin rollerinin azalmasına yol açabilir. Bu durum, genç bilim insanlarının ve mühendislerin eğitim ve deneyim kazanma fırsatlarını sınırlayabilir. Uzun vadede, bu tür bir bilgi ve beceri eksikliği, uzay araştırmalarının inovasyon ve yenilikçilik kapasitesini olumsuz etkileyebileceği gibi yeni gelişmelerin oluşmasını sekteye uğratabilir.

Son olarak, yapay zekâ teknolojilerinin geliştirilmesi ve uygulanması süper yapay zekâ denilen ve insanların kontrolünden bağımsız bir yapay zekâ oluşumuna neden olabilir. Böyle bir yapay zekâ insanoğlunun genel durumuna bakıp gelişmemesi gerektiğine karar verebilir ve bu durumda uzay teknolojilerinin başarısını engelleyip insanların Dünya’da kalmalarını zorlayacak algoritmalar geliştirebilir. Bu durum, genel bilimsel ilerlemeyi ve uzay teknolojilerinin çeşitliliğini kısıtlayabilir ve insanlığın uzayın kaynaklarına erişimini engelleyebilir.

Sonuç olarak, Yapay zekanın uzay çalışmalarının ve uzay teknolojilerinin gelişimini engelleyebilecek ve tehdit oluşturabilecek çeşitli yolları bulunmaktadır. Yapay zekanın getirdiği faydalar ve potansiyel riskler arasında dikkatli bir denge kurulması gerekmektedir. Yapay zekâ teknolojilerinin güvenilirliğini artırmak, etik ve güvenlik sorunlarını ele almak, insan becerilerini ve bilgi birikimini korumak ve finansal kaynakları dikkatli bir şekilde yönetmek, uzay araştırmalarının sürdürülebilir ve başarılı bir şekilde devam etmesini sağlayacaktır. Bu şekilde, yapay zekâ, uzay çalışmalarının itici gücü olabilir ve insanlığın evreni anlama çabalarına önemli katkılar sunabilir. Şu an için yapılması gereken bu konuda çalışmalara devan etmek ama aynı zamanda yapay zekanın gelişimini yakından izlemektir.