Yaptık yaparız listesi

Bayrak bir milletin bayrağıdır. Amerikan emperyalizminin bayrağı diye bir kavram olabilir mi... Gerçi dünyada yaptıklarıyla ABD emperyalizmin bir simgesi oldu. İnönü ve elinde iki bayrak çok tartışıldı. ABD’ye resmi ziyarete gittiniz. Mecbur iki bayrağın önünde konuşacaksınız. Büyük olasılıkla; yapıyorlar ya öyle, çocuklar karşılamada elinize tutuşturmuş olabilir. Çiçek verirken vb. Cumhurbaşkanı İnönü’nün elindeki bayraklar, basit sopalı tören karşılama bayrakları besbelli...
Aaancak ABD bayrağını tişörtünüzün önüne asarsanız, tam göğsünüzün üzerinde bağrınıza basar gibi, öyle de seçim gezisinde dolanırsanız, “birilerinin” 2004 yılında yaptığı gibi... işte o olmaz! Spor giyinmeyi severim de... farketmedim de... hiç olmaz... Hangi devlet olursa olsun ister en dostumuz olsun, ister en uç düşmanımız; hiç mi hiç yakışık almaz! En önde biz karşı çıkarız. Hep çıktık zaten. Zaman zaman tek başımıza da kalsak... Bu baskılı giysiler, markalı çantalar, yüzükler hiç öyle masum değil. İlkönce kafalardan, ceplerden teslim alınıyor insanlar. Bacadan girerken “fark etmemek” üzere... Koşup kapıyı ardına kadar açasınız diye...
ATATÜRK’ÜN EŞBAŞKANI
İnönü kendinden, iki gün önce yaptığı açıklamadan ve aldığı tutumdan emin zaten.
Atatürk’ün eşbaşkanı o!
Milli Mücadele’den, Kurtuluş Savaşı’ndan süzülüp gelmiş. O dönemden kalanlar sonradan başkan olduklarında hatalar yaptılar, ama başka devletin eşbaşkanı hiç olmadılar. Başka devletin bayrağının önünde elini göğsüne koyup madalya almadılar.
15 Temmuz’dan sonra bir AKP’li bana şöyle demişti:
“Bize Atatürk’ü meğer çok yanlış tanıtmışlar. Bilmiyorduk. Esas kötü olan İnönü’ymüş...”
Virajlar kolay alınmıyor.
Fakat Türk siyasi yaşamında laf aramızda herkes birbirini Amerikancılıkla suçluyor ya pek hoşuma gidiyor. Tektik. Çoğaldık. Şimdi iş geldi gerçeğini ayırt etmeye...
EMPERYALİZME KARŞI MÜCADELENİN YOLU BİR
Söz İnönü’den açılınca... konumuz da son dönemde emperyalizme karşı mücadele ve de ekonomi ve de üretim olunca elime şöyle bir araştırma geçince yayımlamadan edemedim. İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı dönemi. Atatürk öldükten sonra. 1950’ye kadar. Üstelik İkinci Dünya Savaşı’nı da kapsayan yıllar... Cumhuriyet hız kesmemiş. Yaptık yaparız diye bir okuyalım dedim!
1939
- Bursa Merinos Fabrikası üretime başladı.
- Ergani Bakır Madenleri İşletmesi hizmete girdi.
- Karabük Demir Çelik Kok Fabrikası üretime başladı.
- stanbul’da yabancıların işlettiği Tramvay ve Tünel tesisleri devralındı.
- Bursa ve Mersin elektrik tesisleri devletleştirildi.
- Adana Elektrik Şirketi devletleştirildi.
- Sivas’ta Demiryolu Makinaları Fabrikası kuruldu.
- Aydın’da 4000 köylüye toprak dağıtıldı.
- İstanbul’da kent içi ulaşım, havagazı ve elektrik dağıtımı yapacak İETT kuruldu.
- Fransız askerleri Hatay’dan çıkartıldı. Hatay Türkiye’ye katıldı.
- Karabük Demir Çelik Fabrikası Yüksek Fırınları hizmete girdi.
- Malatya İplik Fabrikası hizmete girdi
- Ankara Havagazı Şirketi devletleştirildi.
- Karabük Demir Çelik Boru Fabrikaları hizmete girdi
- Unkapanı Atatürk Köprüsü açıldı
- İlk Türk denizaltısı Atılay Haliç’te denize indirildi
- Sivas-Erzurum demiryolu açıldı.15 yılda yapılan demiryolu 3000 kilometreye ulaştı
- Tekirdağ Şarap Fabrikası hizmete açıldı
- TBMM binasının inşaatına başlandı
- 1940
- Raman dağında Petrol bulundu. Milli Türk Petrol Şirketi kuruldu
- Köy Enstitüleri kuruldu. (Toplam sayısı 21’i bulan Köy Enstitüleri 1954 yılında kapatıldı)
- Ereğli Kömür İşletmesi kuruldu. Ereğli kömür ocakları devlete bağlandı.
- Haliç’te yapılan İkinci Türk denizaltısı donanmaya katıldı.
- Taksim Gezi Parkı İstanbul’da açıldı
- Ankara’da Milli Halk Kütüphanesi açıldı
- Garp Linyitleri İşletmesi kuruldu
- Antalya-Manavgat-Konya karayolu açıldı
- Şile enerji santralı hizmete açıldı
1941
- Anıtkabir’in temeli atıldı
- Niğde, Gebere Barajı açıldı
- Türkiye ilk milli petrol şirketi Petrol Ofisi kuruldu
- Türk Hava Kurumu Ankara Etimesgut’ta uçak fabrikası kurdu
- THY yurtiçi uçuş merkezlerinin sayısı 11’e çıktı
1942
- Ankara Etimesgut’ta üretilen ilk Türk uçağı deneme uçuşları yaptı
- Türk Devrim Tarihi Enstitüsü kuruldu
- İlköğretim seferberliği başladı
- Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü açıldı
- Dalaman ve Hatay Devlet Üretme Çiftlikleri kuruldu
- Atatürk Devrim Müzesi açıldı
1943
- Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsası Kanunu kabul edildi
- Zonguldak-Kozlu demiryolu hattı açıldı
- İstanbul’da Atatürk Bulvarı açıldı
- Ankara’da Gençlik Parkı açıldı
- Seyhan barajı ve regülatörü faaliyete geçti
- Sivas Çimento Fabrikası üretime başladı
- İstanbul’da Yıldız Parkı açıldı
- Ankara Fen Fakültesi açıldı
1944
- Türkiye Zirai Donatım Kurumu kuruldu
- İzmit Klor Alkali Fabrikası hizmete girdi
- İzmit Selüloz ve Kağıt Fabrikaları işletmeye alındı
- Ankara Etimesgut uçak fabrikasında çeşitli tiplerde 200 özgün uçak üretildi
- Anıtkabir’in temeli atıldı
- Mersin Limanı hizmete açıldı
- Gaziantep Havaalanı açıldı
- Fevzipaşa-Malatya ve Diyarbakır-Kurtalan demiryolları hizmete girdi
- Sakarya’da Ziraat Alet ve Makinaları Fabrikası üretime başladı
- Şirket-i Hayriye devlet tarafından satın alınarak devletleştirildi, vapurları ve mal varlığı Devlet Denizyolları İşletmesi’ne devredildi.
1945
- Köy Enstitüleri ilk mezunlarını verdi. 1996 mezun öğretmenden 1878 inin ataması yapıldı
- Şirket-i Hayriye fiilen ortadan kalktı Türkiye Denizcilik İşletmeleri adını aldı
- Türkiye Birleşmiş Milletler’e kurucu üye olarak katıldı.
- İskenderun Limanı hizmete girdi.
- Türkiye ilk defa yerli ampul üretimine başladı.
- Çiftçiyi ve Köylüyü Topraklandırma Kanunu kabul edildi.
- Ormanlar, koruma amacıyla devletin mülkiyetine geçti.
- İstanbul-Londra ve İstanbul-Paris uçak seferleri başladı.
- Etimesgut Uçak fabrikası bünyesinde oluşturulan ARGE Bürosu 16 ayrı tipte özgün uçak projesi üretti
1946
- Türkiye çok partili sisteme geçti. Demokrat parti kuruldu
- İş ve İşçi Bulma Kurumu hizmete başladı
- İşçi Sigortaları Kurumu kanunu yürürlüğe girdi
- İstanbul-Ankara arasında yataklı tren seferleri başladı
- Ankara Üniversitesi kuruldu.
- Elazığ Tekel Şarap Fabrikası açıldı.
- Türkiye’nin ilk çok partili seçimleri yapıldı.
- İkinci Türk denizaltısı Yıldıray hizmete girdi
- Raman-8 kuyusundan günde 450 varil petrol üretimine başlandı
1947
- İstanbul Açıkhava Tiyatrosu açıldı
- İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu kabul edildi
- Palu-Genç demiryolu hizmete girdi
- Rize Çay Fabrikası üretime başladı
- Eskişehir Demiryolu Takım Fabrikası hizmete girdi
- İstanbul’da İnönü Stadyumu açıldı
- Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik testlerini yapacak Ankara Rüzgar tünelinin kurulmasına başlandı
1948
- Köprüağzı-Maraş demiryolu açıldı. Açılan son demiryolu hattı oldu.
- Çatalağzı Termik Santralı hizmete girdi
- Milli Kütüphane hizmete girdi
- Ankara Etimesgut’ta kurulan ilk yerli Uçak Motor fabrikası hizmete girdi
- Paris’te yapılan dünyanın en büyük havacılık fuarında Türk uçakları da sergilendi
1949
- Porsuk Barajı açıldı
- Emekli Sandığı kuruldu
- Türkiye İnsan Hakları Bildirgesi onaylandı
- Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü kuruldu
- İstanbul’da Kartal- Yalova araba vapuru hizmete girdi
- Sümerbank Ateş Tuğla Fabrikası Filyos’ta açıldı
- Muş’ta Alparslan Devlet Üretme Çiftliği kuruldu
- Murgul Bakır İşletmeleri üretime başladı
- Etimesgut uçak fabrikasında üretilen uçakların aerodinamik testlerini yapacak rüzgar tünelinin inşaat ve montajı bitirildi.
- Türkiye’deki ilk 120 kW gücünde verici 1938 yılında kurulmuş, Ankara Radyosu yayına geçmişti. O yıllarda Avrupa’da 100 kW üstünde 36 verici bulunuyordu. Ankara vericisi, Avrupa ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almıştı. 1949 yılının Kasım ayında 150 kW gücünde İstanbul Radyosu da yayına başladı.
(Mehmet Kurthan daha önce yapılan araştırmaları elden geçirmiş, Anadolu Ajansı’nın 80. yıl Kronolojisi ile karşılaştırmış. Listede bulunmasını gereksiz gördüğü hastaneler, okullar, kamu binaları gibi olağan yapılarla, özel sektörce yapılmış tesisleri çıkarmış. Kaynakça uzun olduğu için eklenmemiş. Biz de üzerinde ufak değişiklikler yaptık. ŞP).