Yasaklı sayı 14’ün sırrı ve telefon kulübesi

Avusturya’nın güneyinde, İtalya’ya sınır olan bir eyaleti vardır. En güzel ve en zengin eyaletlerinden birisidir Kärnten. Gölleriyle ve turizm gelirleriyle zengindir. Avusturya’nın yaz turizminin merkezidir. Birbirinden güzel gölleri ve muhteşem doğasıyla başta Almanya, Avusturya olmak üzere Avrupa sosyetesinin gözdesidir. Bu bölgede tatil yapmak pahalıdır. Tatilini sürekli İspanya adalarının birinde geçiren, Avusturya’nın gelmiş geçmiş en karizmatik Başbakanı Bruno Kreisky’ye sorarlar: “Neden Kärnten’de tatil yapmıyorsun?” O zamanlar ülkenin Başbakanı olan Kreisky’nin cevabı şöyledir: “Kärnten’de tatil yapacak kadar zengin miyim ben.”

İşte bu eyalette geçen haftalarda ilginç bir karar verildi. Karar, bir inşaat firmasının özel isteğe dayalı araba plakasını reddetmesine yönelikti. Firma, işletmesinin araçlarına K-K13, K-K14, K-K20, K-K24, K-K31 ve K-K37 numaralı plakaların süresinin uzatılması için başvurur. Eyalet Polis Müdürlüğü plaka süresinin 15 yıl sonra tekrar uzatılması başvurusunda, plakalar arasında diğerleri değilse de K-K14 numaralı plaka için işletmeye olumlu bir cevap vermez, reddeder. Eyalet Polis Müdürlüğü, ret kararlarını Ulaştırma Bakanlığı'nın 2015 yılındaki bir genelgesiyle gerekçelendirdiğini ifade eder. Adı geçen bakanlığın genelgesine göre, 14 rakamı bir kombinasyondur ve bu kombinasyon da ciddi derecede ahlaki normlara aykırı ve rahatsız edicidir.

Avusturya’da bulunan Mauthausen toplama kampı komitesine göre, 14 rakamı diğer bazı kombinasyonlarla beraber aşırı sağ çevrelerde bir kod olarak kullanıldığıdır. ABD'li aşırı sağ bir teröristinin şu cümlesine de atıfta bulunmaktadır: "Wemustsecuretheexistence of ourpeopleand a futureforwhitechildren." Türkçeye bu cümleyi aktardığımızda "Halkımızın varlığını ve beyaz çocukların geleceğini güvence altına almalıyız." Basına yansıyan bu haberi okuyana kadar 14 sayısının aşırı sağcı bir kod olduğunu bilmezdim, haberi okuduktan sonra öğrenmiş oldum. 14 sayısından başka "88" rakamı aşırı sağda yaygın bir rakammış. 8 rakamı Alman alfabesinde “H” harfini temsil edermiş. “88” harfi böylece çift “H” harfi için kullanılmaktaymış. İki “H” harfi yan yana geldiğinde ise Avusturya’da yasaklı Hitler selamına gönderme yapılmaktaymış. “SS", "SA", "NSDAP" veya "IS" gibi harf kombinasyonlarının Avusturya’da yasak kısaltmalar olduğu bilinmektedir. Ancak yan yana gelen “88” gibi rakam kombinasyonun sakıncalı ve yasak rakamlar olduğu pek bilinen şeyler değildi.

İNŞAAT FİRMASININ PLAKA BAŞVURUSU VE REDDEDİLME SÜRECİ

İnşaat şirketi sahibi, kendi beyanlarına göre aşırı sağcı çevrelerle herhangi bir bağlantısının olmadığını belirterek, Kärnten Eyalet Polis Müdürlüğü'nün kararı aleyhinde dava açar. İlk yerel mahkeme davayı polis otoritesinin vermiş olduğu kararı iptal eder ve firmanın istediği özel plaka numarasına onay verir. Kararı veren mahkeme 14’ün toplum tarafından aşırı sağ ile bağlantılı bir rakam olmadığını düşünür ve ‘yasaklı rakamlara dahil olup olmadığını da firma sahipleri bilmemektedir’ der. Nihayetinde bir sayıdır. Mahkeme davalı firmanın herhangi bir şüphe altında olmadığını da değerlendirmelidir. Araştırmalar sonucunda, ilk mahkeme ilgili kişinin veya firmanın Anayasayı Koruma yetkilileri tarafından kaydedilmiş herhangi bir aşırı sağcı faaliyet içerisinde bulunmadığını da tespit ederek kararını verir. Firma haklı, emniyet/polis haksızdır.

Bu karardan sonra Kärnten Eyalet Polis Müdürlüğü karara bir üst mahkemede itiraz eder, davayı bizdeki Danıştay ile eşdeğerdeki mekanizmaya taşır. Adına Danıştay da diyebileceğimiz üst mahkeme, ilk mahkeme kararının tersine bir karar verir ve ilk mahkemenin kararını bozar. Yönetmelikte belirtilen bir harf veya rakam kombinasyonu, araç sahibinin niyetinden veya toplumdaki bilinirlik derecesinden bağımsız olarak, sakıncalı kabul edilmelidir ve bu nedenle yasaktır. Böylece şirket, istediği K-K14 plaka numarasını artık uzatamaz.

KÜTÜPHANE OLAN TELEFON KULÜBESİ

Yukarıdaki haberi okuduktan sonra rahatsız olan bir iş arkadaşımı aynı gün ziyarete gittim. Gittiğim yer, Çek Cumhuriyeti sınırına yakın bir kasabaydı. Kasabayı kısa sürede tanımaya çalışırken, bir telefon kulübesi dikkatimi çekti. İnternetin ve cep telefonlarının çok yaygın olduğu ve hemen hemen herkesin bir cep telefonu taşıdığı bir zamanda, telefon kulübesinin kasabada varlığını koruması gerçekten ilginçti. Meslektaşımla kulübeye yaklaştığımızda, telefon kulübesinin asli görevinden çoktan uzaklaştığını fark ettim.

Telefon kulübesi, telefon ahizesi yerine kitaplarla doluydu. Herkesin istediği kitabı alıp, evine götürüp okuduktan sonra geri yerine bırakacağına dair bir bilgi, kulübenin kapısında asılıydı. Şimdi, bu konunun yukarıdaki konuyla ne ilgisi olduğunu soran okurlarımız olacaktır. Haklıdırlar. Her iki konunun sadece bir ortak noktası, ikisini de aynı günde öğrenmiş olmamdan ibarettir.

Sayfamızın başlığı "Pazar Yazıları"dır. Bu sayfada, pazar günü, haftanın yorgunluğundan uzaklaştırıcı yazıların bulunması gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden, kısa da olsa bu güzelliği burada sizlerle paylaşmak istedim.