Yeniden konumlandırılan ilaç ALS hastaları için umut oldu

Bilim insanlarının araştırmaları sonucunda 'prostat hiperplazisi ve yüksek tansiyon' tedavilerinde kullanılan ilacın, ALS hastalığının tedavisi için kullanılabileceği görüldü. ALS hastalığı, yavaş yavaş kas fonksiyonlarının kaybedilmesine neden oluyor, hastalık seyrini değiştirecek bir tedavi seçeneği de henüz bulunmuyor.

Edinburgh Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi bilim insanları tarafından yapılan araştırmaların sonuçları, prostat hiperplazisi ve yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan bir ilacın, motor nöron hastalığının (MNH) en yaygın şekli olan amyotrofik lateral skleroz (ALS) için potansiyel yeni bir tedavi olarak umut vadettiğini bildirdi.

Araştırmacıların kök hücre modelleri, zebra balığı ve fareler üzerinde yaptıkları çalışmalar, FDA onaylı ilaç olan terazosinin, motor nöronların enerji üretimini artırarak onların ölümüne karşı koruduğunu gösterdi. Araştırma ekibi şimdi MNH'li hastalarda ilacın etkisine ilişkin bir fizibilite çalışması başlatıyor ve bunun başarılı olması halinde tam bir klinik araştırma başlatmaya çalışacaklarını belirtiyorlar. Çalışma eBioMedicine dergisinde "Fosfogliserat kinaz 1'in terazosin ile hedeflenmesi, birçok amyotrofik lateral skleroz modelinde motor nöron fenotiplerini iyileştirir" başlığıyla yayımlandı.
MNH, motor nöronlar olarak bilinen sinir hücrelerini yok eden ve hastaların yavaş yavaş kas fonksiyonlarını kaybetmesine neden olan bir grup nadir hastalıktır. ALS, motor nöron hastalığının en yaygın şeklidir.

Üst ve motor nöronların kaybıyla karakterize edilen ve ilerleyici zayıflığa yol açan bu yıkıcı hastalık, aynı şekilde ölümcül. Aslında, hastaların yüzde 50'si ilk belirtilerden itibaren üç yıl içinde yüzde 80-90'ı ise beş yıl içinde kaybediliyor. Araştırmacılar, hastaların çoğunun bilinen bir genetik nedeni olmadığı için MNH tedavisinin geliştirilmesinin “zorlayıcı” olduğunu belirttiler. Şu anda sadece onaylanmış ilaçlar riluzol ve edavaron ile ömrü birkaç ay artıran bir tedavi seçeneği var ancak hastalık seyrini anlamlı şekilde değiştiren bir tedavi seçeneği halen mevcut değil.

Motor nöronların neden öldüğü halen belirsiz, ancak uzmanlar, hastalığın erken evrelerinde enerji üretimlerinde bir azalmanın meydana geldiğini biliyorlar. Motor nöronların, beynin talimatlarını kaslara taşımak için enerji üretmesi gerekir. Yeterli enerji yoksa mesajlar etkili bir şekilde aktarılamaz ve hareket etkilenir. Edinburgh Üniversitesi liderliğinde araştırma ekibi, MNH tedavisi için potansiyel bir terapötik strateji olarak motor nöronların enerji üretimini hedef aldılar. Düzensiz enerji metabolizması ALS'nin hem ailesel hem de sporadik formlarında yaygın ve bu nedenle enerji üretimini hedeflemenin birden fazla hasta grubu için terapötik olma potansiyeli var.

Araştırmacılar, terazosinin, “enerji üretiminde yer alan ve aktivitesini artıran glikoliz enzimi fosfogliserat kinaz 1'i (PGK1) hedeflediğini ve daha önce de tanımlanmış olan FDA onaylı bir ilaç olduğuna” dikkat çektiler. Araştırma ekibi “PGK1 aktivitesinin, normalde iyi huylu prostat hiperplazisi veya hipertansiyon için reçete edilen FDA onaylı küçük molekül terazosinin hedef dışı etkisini kullanılarak artırılabileceğini” belirtiyor. Bu ilacın ayrıca felç ve parkinson hastalığı modellerinde nöroprotektif olduğu gösterilmişti.
MNH'nın zebra balığı modellerinde yapılan deneyler, hayvanlardaki PGK1 miktarını genetik olarak artırmak veya PGK1'in aktivitesini artırmak için onları terazosin ile tedavi etmenin motor nöronları iyileştirdiğini gösterdi. Araştırmacılar “motor performans ve davranışlarda önemli gelişmeler” kaydedildiğini belirttiler. Terazosin MNH' nın fare modelinde motor nöronları koruyarak hayatta kalmayı arttırdı ve felç ilerlemesini geciktirdi. Araştırma ekibi, motor nöronları laboratuvar ortamında kültüre ederek büyüttüler ve terazosinin, enerji seviyelerini artırarak bu hücreleri koruduğunu gösterdiler.

STRES GRANÜL
OLUŞUMUNUN İYİLEŞMESİ

Araştırmacılar, “Terazosin ile tedavinin, zebra balığı modellerinde motor nöron fenotiplerini iyileştirdiğini, bunun da gelişmiş motor davranışıyla ilişkili olduğunu ayrıca ALS'nin fare modelinde hayatta kalmayı arttırdığını ve klinik fenotipleri geliştirdiğıni ve kültürdeki motor nöronlardaki oksidatif strese yanıt olarak hücre ölümüne karşı korunduğunu” özetlediler… Terazosinin nöroprotektif etkisi, muhtemelen glikolizde gözlenen artıştan ve potansiyel olarak motor nöron kültürlerinde görülen stres granül oluşumunun iyilesmesi yoluyla olmakta.

Edinburgh ve Oxford Üniversitesi araştırma ekibi, şimdi Oxford MNH Bakım ve Araştırma Merkezi'nden 50 hastayı, terazosinin hastalığının ilerlemesinin temel göstergeleri üzerindeki etkisini inceleyecek bir fizibilite çalışmasına katılmaya davet ediyor. Araştırmacılar "Verilerinin, terazosinin motor nöronları, glikolizin düzenlenmesi ve stres granül oluşumunun kurtarılması dahil olmak üzere birçok yolla koruduğunu gösterdiğine" dikkat çektiler. Bu nedenle, terazosin kullanılması, hastalık nedenine bakılmaksızın tüm ALS formlarında sınırlı terapötik seçenekleri artırma potansiyeline sahip olabilir.

Orijinal makale erişim sayfası:

https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2352-3964%2822%2900384-X