NATO ve İsrail arasında Rusya çatlağı!

NATO’nun açıklaması, Rusya’nın Suriye üzerinden ABD ve müttefikleri arasındaki ilişkileri bozmaya yönelik siyasetin başarılı olduğunu gösteriyor. Fakat başta Suriye olmak üzere Batı Asya ülkeleri açısından bakıldığında, Rusya’nın karşı cephedeki çatlaklara sızmak için, kendi cephesinden ne ölçüde taviz vereceği sorusu gündeme geliyor

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in, “İran ile silahlı çatışma durumunda, NATO İsrail’e yardım etmeyecek” açıklamasının altında Trump’ın, ABD’nin geleneksel müttefiklerini hiçe sayan siyasetlerinin yanı sıra Rusya’nın bir tilki kurnazlığıyla izlediği esnek Batı Asya politikaları yatıyor.

NATO ve İsrail arasındaki çatlağı anlamak için, kafamızı Türkiye’nin seçim gündeminden kaldırıp, coğrafyamızda ve dünyada son bir ay içinde yaşanan gelişmeleri inceleyelim.

TRUMP’IN İSRAİL SEVGİSİ

ABD Devlet Başkanı Trump, geçtiğimiz ay, NATO’daki Avrupalı müttefiklerinin tepkilerine rağmen İsrail’e yönelik iki önemli adıma imza attı.

İlk olarak, İsrail’in baş düşman ilan ettiği İran’la varılan nükleer anlaşmayı iptal eden Trump, hemen sonrasında tepkileri hiçe sayarak ABD Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdı.

Trump’ın, Avrupalı müttefiklerini hiçe sayarak, İsrail lehine aldığı bu iki kararda, ABD iç siyasetinde büyük güç teşkil eden Siyonist lobinin yanı sıra, Avrupasız bir Ortadoğu projesinin de etkisi olduğu aşikâr.

Avrupa ülkelerinin etkin bir rol oynadığı NATO’nun, İran ve İsrail arasındaki gerilimde, İsrail’i yalnız bırakan açıklamasının altında, İsrail üzerinden Trump’a bir mesajın yattığı değerlendirmesi yanlış olmayacaktır.

Bir diğer neden ise Türkiye kamuoyunda fazla gündeme gelmeyen, Rusya ve İsrail arasında, Golan Tepeleri başta olmak üzere Suriye üzerinde süren görüşmeler olarak değerlendirilebilir.

RUSYA DEVREYE GİRİYOR

Rusya ve İsrail arasındaki görüşmeleri anlamak için son günlerde yaşanan gelişmeleri sıralamakta yarar var.

17 Mayıs’ta, Soçi’de, Beşar Esad ile görüşen Putin, yabancı silahlı güçlerin Suriye’den çıkarılması gerektiğine yönelik bir açıklama yaparken, ertesi gün Rusya’nın Suriye özel temsilcisi Lavrentiev, yabancı güçlerden kasıtlarının ABD, Türkiye, İran ve Hizbullah olduğunu ifade etti.

Açıklama İran ve Hizbullah’ın, Suriye’deki varlığından rahatsızlık duyan Tel Aviv yönetimi tarafından olumlu karşılanırken, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Kasım Behrami “Kimse İran’ı bir şeye zorlayamaz. İran, gerektiği kadar ve Suriye devleti istediği sürece yardımlarına devam edecektir” açıklaması ile Moskova’yı eleştirdi.

28 Mayıs’ta, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Suriye/İsrail sınırından Suriyeli olmayan bütün güçlerin çekilmesi gerektiğini açıkladı.

31 Mayıs’ta, Rus mevkidaşı Sergey Şoygu ile görüşen İsrail Savunma Bakanı Liberman, “Rusya ile ilişkilerimize çok değer veriyoruz. (...) Rusya’ya uygulanan yaptırımlar konusunda, yakın müttefiklerimiz kendilerine katılmadığımız için bize baskı yapıyor. Rusya ile ilişkilerimiz normal, onların menfaatlerini dikkate alıyoruz. Umarız, Rusya da bizim Ortadoğu’da menfaatlerimizi dikkate alır” açıklamasında bulundu.

2 Haziran’da, Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Nebenzya, Rusya ve İsrail arasında, İran güçlerinin, Suriye/İsrail sınırından çekilmesi yönünde görüşmelerin olumlu yönde sürdüğünü doğruladı.

Ve aynı gün, NATO’dan, İran’a karşı İsrail’i korumayız açıklaması geldi.

ANLAŞMANIN ŞİFRELERİ

NATO’nun açıklaması, Rusya’nın Suriye üzerinden ABD ve müttefikleri arasındaki ilişkileri bozmaya yönelik siyasetin başarılı olduğunu gösteriyor.

Fakat başta Suriye olmak üzere Batı Asya ülkeleri açısından bakıldığında, Rusya’nın karşı cephedeki çatlaklara sızmak için, kendi cephesinden ne ölçüde taviz vereceği sorusu gündeme geliyor.

Bu doğrultuda, Rusya ve İsrail arasında yapılan görüşmelerin içeriği önem kazanmakta.

Londra Merkezli Asharq Al Awsat gazetesi, söz konusu görüşmelerde, İran ve Hizbullah güçlerinin, Suriye/İsrail sınırından 20 kilometre geriye çekileceği ve karşılığında İsrail’in Suriye ordusunun Ürdün sınırı ve Golan Tepelerine yakın bölgelerde faaliyetlerine müdahale etmeyeceği noktalarında mutabakat sağlandığını iddia etti.

Önümüzdeki günler, iddialar ve açıklamalardaki doğruluk payını ortaya çıkartacak.

Seçim sürecine kilitlenmiş olan Türkiye’nin, bir an evvel bu süreci atlatıp, söz konusu gelişmeleri yerinde tahlillerle değerlendireceği ve gereken hamleleri yapacağına güveniyoruz.