S-400 Doları uçuracak mı?

Son zamanlarda birileri çok tehlikeli bir oyun oynamaya başladı. ABD ile Brunson krizi yaşandığında dışa bağımlı Türk ekonomisi kur saldırısına dayanamamış, dolar/TL seviyesi 7,21 ile rekor kırmıştı. Bu günlerde "kriz" ile "piyasa dalgalanması"nı birbirine karıştıran kesimler, ABD ile yaşanan S-400 gerginliğinin güya Türk ekonomisi üzerinde yıkıcı etkileri olacağını söylüyor…

Bu söylemler gerçeği yansıtmıyor… Neden mi? S-400 ile Türk ekonomisinin krize gireceğini söyleyen iki grup var:

1-ABD ile işbirliği içinde olan bir çevre, Türkiye’nin ABD çıkarlarına hizmet etmesi adına halkı bilerek manipüle edenler.

2-Özellikle ekonomi çevrelerinde finans matematiği ve politik analiz kapasitesi düşük kesimler, “finansal dalgalanma” ile “ekonomik kriz-resesyon-depresyon” kavramlarını birbirine karıştırıp Amerikan çıkarlarına bilmeden hizmet edenler.

KURU S-400 ÇIKARMIYOR

İlk önce şunun adını koyalım. Son 10 yılda ekonomi politikalarındaki hata nedeni ile, inşaata dayalı ekonomik modelde, imalat sanayi üretim için ithal yarı mamule bağlı olarak çalıştı. Kur düşükken her şey güzel giderken, Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artırmasıyla bu rüya bozuldu. Dolar tüm dünyada yükselmeye başladı, haliyle ithalata dayalı Türk modeli de çöküş sürecine girdi.

Bu kırılgan yapının üstüne Amerika ile yaşanan siyasi gerginlikler de eklenince dolar/TL kurunda sert yukarı hareketler gördük. Ancak kurun çıkmasını geçmişte sadece Brunson sağlamadığı gibi, gelecekte de çıkmasını sağlayacak gelişme S-400 olmayacak…

CEHALET DİZ BOYU

S-400 alınınca kurun tekrar 7 hatta 10 lira olacağını söyleyen kesimlerin ıskaladığı noktalar var… Bir kere finansta bol keseden sallayarak kur tahmini yapılmaz. Sırf popüler olmak adına açık artırma gibi 10, 11, 12 denilmez… Elbette jeopolitik gerginlikler kur üzerinde etkilidir. Ancak bu etki ekonomide belli bir üretim kapasitesi mevcutken “yıkıcı” değil “piyasa dalgaları” şeklinde kendilerini gösterirler…

Türkiye ekonomisinin zayıf olduğunu söylüyoruz ancak bu ekonomi kimse kusura bakmasın bir Yunanistan, Arjantin ya da Venezuela değil… KOBİ’ler oldukça dinamik ve yaralarını hızlı sarma kapasitesine sahip. Genç hücrelerden oluşmuş Türk ekonomisi an itibari ile oluşan büyük yarasını iyileştirecek dirilikte…

KUR NE OLACAK?

Jeopolitik gerginliklerde kurun anlık yükselmesinin doğal ama bunun kalıcı olacağını iddia etmenin yanlış olduğunu söyledik. Hemen bu noktada tüm okuyucularımızı “bol keseden sallayanlardan” kurtarmak adına bir kur hesabı yapalım…

En basit haliyle reel kur hesaplamasında e.( Pf/P) formülü kullanılır.

Bu formülde;

E= Nominal Kur

Pf= Dış ülke TÜFE’si (yabancı ülke fiyat düzey)

P= İç TÜFE (Ulusal fiyat düzeyi) olarak belirlenir.

1 yıl önce USDTRY= 3,80

1 Yıl sonra USDTRY= 5,44

ABD 1 yıl önce enflasyon oranı = %2

Türkiye’de enflasyon oranı = %20 olsun;

ABD’de enflasyon %2 olduğunda fiyat düzeyi 100’den 102’ye

Türkiye’de enflasyon %20 olduğunda fiyat düzeyi 100’den 120’ye yükselmiştir.

5,44*(102/120)= 4,62

USDTRY kuru 5,44 düzeyindeyken enflasyon rakamları hesaba katıldığında USDTRY’nin reel değeri 4,62’dir. Buradan TL’nin ilgili dönem içerisinde USD karşısında fazla değer kaybı yaşadığı yorumu yapılabilir.

Bazı dostlar enflasyon rakamlarına güvenmiyoruz diyebilir ama makro hesapları yapmak için referans kabul edeceğimiz ciddi başka bir rakam yoktur. TUİK rakamlarının yabancı kurumlar tarafından da baz alındığını söylemekle beraber gıda enflasyonundaki %50-70’lik artışları not etmekte de fayda olduğunu söylemek gerek. Ancak sadece gıda enflasyonu belirtilen formüle uygulanamaz.

Neticede hesabı boş verip tabela gerçektir dersek, kurun yükselme gerekçesini de Türk halkının haklı olarak ekonomi politikalarına güvenmemesi ve dolara talep geliştirmesi olarak belirtebiliriz. Zaten her hafta açıklanan Merkez Bankası verilerinde döviz tevdiat hesaplarının artışından bu gerçek net bir şekilde görülüyor.

Ancak 4,62 civarı bir reel kur varken gidip kurun 10-11-12 TL olacağını söylemek de kelimenin tam anlamı ile ya art niyet ya da cahilliktir.

S-400’ÜN SİYASİ KODLARI

Finans ve ekonomi mantığı olarak S-400 ile kurun sert hareket geliştirme potansiyeli olduğunu, ancak bunun kalıcı olmasının mümkün olmadığını göstermeye çalıştık. Bir diğer nokta Türkiye S-400 ile birilerinin dediği gibi kur şoku yiyip yıkılırken Avrupa ve Rusya’nın elleri armut mu toplayacak?

S-400 karşısındaki lobi o kadar cahil ki, bugün Avrupa’nın Uni Credit, BNP Paribas, BBVA gibi büyük bankalarında ne kadar hatırı sayılır Türk tahvili portföyünün bulunduğunu bilmeden sallayıp duruyorlar.

Türkiye’nin Almanya gibi Avrupa’nın motoru olan bir ülke ile ne kadar yakın ticaret yaptığını ıskalıyorlar, topraklarında milyonlarca Türk yaşayan Almanya’nın geçen Ağustos döneminde yardım için düğmeye basmaya hazırlandığını unutuyorlar… Türkiye’nin düşüşü Avrupa’da bankacılık krizini tetikler, Avrupa ekonomisinde durgunluk reaksiyonu başlatır, o nedenle kimse Türkiye’nin düşüşünü ellerini bağlayıp izlemez, izleyemez… Çünkü Türkiye’nin düşüşü Avrupa ve Rusya’nın çıkarlarına tamamen zıt bir durumdur…

S-400 karşıtlarının ıskaladığı bir konu daha var: ABD’ye verilen taviz tavizi doğurur… Tamam tüm bu anlattıklarımıza yanlış diyelim… Peki sizce ABD S-400 almaktan vazgeçen Türkiye’yi rahat bırakacak mı? Suriye’den çık, Afrin’i boşalt, Münbiç’e girme demeyecek mi? Kur bir silahsa ABD bunu sonuna kadar kullanacaktır… Burada bizim vatandaş olarak yapmamız gereken bu yaygaracı ABD lobisinin gazına gelmemek, yani yüksek seviyeden panikle dolar almamak, bu devleti yönetenlere de bir an önce yapısal reformlarla ekonomiyi tekrar üreten hale getirmek için baskı yapmaktır…