İşte eyalet ve özerklik yetkisi veren o maddeler
Erdoğan'ın danışmanlarının çıkışıyla gündeme gelen yeni anayasada özerklik ve federasyon tartışmaları üzerine AKP'liler iddiaları reddetti. Oysa anayasa değişikliğinin 16. maddesine saklanan 123. madde Cumhurbaşkanına 'kamu tüzel kişiliği oluşturma' yetkisi veriyor. Bu yetkiye Cumhurbaşkanı eyalet kurablir. İşte o madde:
123. madde ne diyor?
1. İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzelkişiliği
Madde 123 – İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.
İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır.
Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur.
124. madde ne diyor?
2. Yönetmelikler
Madde 124 – Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.
Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir.
127. madde ne diyor?
Madde 127 – Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir.
Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.
(Değişik: 23/7/1995 – 4121/12 md.) Mahalli idarelerin seçimleri, 67 nci maddedeki esaslara göre beş yılda bir yapılır.Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.
Mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.
Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.
Mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Cumhurbaşkanının izni ile birlik kurmaları, görevleri, yetkileri, maliye ve kolluk işleri ve merkezi idare ile karşılıklı bağ ve ilgileri kanunla düzenlenir. Bu idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır.
Levent Gök: 123. maddede bu yetkiler var. Başbakan hemen istifa etmeli
Kadir Topbaş İstanbul'a 'özerklik' istedi
NUSRET SENEM: MHP'NİN İTİRAZ ETTİĞİ MADDEYİ 16. MADDEYE SAKLADILAR
Anayasa değişikliğinin 16. maddesi. O maddeye şöyle bir hüküm eklediler; ‘Tüzel kişi kurmak bizim anayasamıza göre ancak TBMM’nin yetkisinde yani kanunla olur. Başka türlü mümkün değil. Şimdi Cumhurbaşkanı’nda ‘tüzel kişi kurma yetkisi’ veriliyor. 16. maddenin arasına sakladılar onu.
Çoğu insan farketmedi bu değişikliği. Başta 14. madde olarak düzenlemişlerdi, sonra MHP’nin itirazıyla onu çıkardılar ama çıkarmamışlar 16. maddenin arasına yerleştirmişler. Bu bölgesel yönetimler kurmak, ona tüzel kişilik vermek demek. Federasyonun önü açılıyor. MHP’yi de kandırmışlar.
‘Kaldırdık o maddeyi diyorlar’, hani kaldırmamışlar. Açın 16. maddeyi okuyun. Bu Türkiye’yi parçalama sürecine götürecek bir anayasal sistem. Bu işle böyle anayasa yazarak, kanun yazarak olur mu orası ayrı. Türkiye buna asla müsade etmez. 16 Nisan’da ‘Hayır’ çıkacak. Çıkmasa bile böyle bir değişikliği gerçekleştirme şansları yok. Teşebbüs ettikleri an bu millet onları indirir. Savunabildikleri 4 maddesi var; 18 yaşa milletvekilliği, fazladan 60 milletvekili, askeri mahkemelerin kaldırılması gibi maddeler. Diğerlerini açıktan savunamıyorlar. Şu 16. maddeyi anlatsınlar bakalım millete. ‘Tüzel kişi’ nedir bir anlatsınlar. Federasyon değilse nedir söylesinler. Meclis’in yasa yapma yetkisini kaldırıyor 10. ve 12. maddeyle.
YUSUF HALAÇOĞLU: BU MADDELERE NE GEREK DUYDULAR AÇIKLASINLAR
Eyalet sistemini tartışmaya gerek bile yok. Anayasa değişikliğinde 16. maddenin içinde 123, 124, 127 var. Herşey ortada. Bunu tartışmak lüzumsuz zaman israfıdır. Bunların bu kafada olduğunu zaten biliyoruz. Biz hep bunun mücadelesini verdik. Bütün konuşmalarımızda halka bunu anlattık. Yeni değil ki. 50 kere adamlar aynı şeyi söylediler hâlâ anlamıyorsak yapacak birşey yok.
Başbakan "ispat ederlerse istifa ederim" diyor. İstifa edecekse etsin.16'ncı madde içerisindeki değişikliklere baksın. Kimseyi kandırmasınlar. Ne gerek duyarak 123, 124 ve 127'yi anayasaya koydular. Bunu açıklasınlar.
ÖZDAĞ: BAHÇELİ ÖNCE 123. MADDEYE KARŞI ÇIKMALIYDI
Devlet Bahçeli'nin Erdoğan'ın danışmanının eyalet sözlerine tepki gösteren MHP Genel Başkan adayı Ümit Özdağ şunları söyledi:
“Erdoğan danışmanı görevden alınca eyaletlerin önünü açan 123. madde yürürlükten kalkacak mı? Hayır. Bahçeli danışmandan önce 123. maddeye karşı çıkmalıydı”
FEYZİOĞLU: BU ANAYASA İÇİNDE ÖZERK BÖLGE YARATMA TEHLİKESİ VAR
Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, 16 Nisan’da oylanacak anayasa değişikliğinde “eyaletlere bölünme tehlikesi olduğunu” söyledi.
Metin Feyzioğlu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın ‘İstanbul özerk olmalı’ dediğini de hatırlatarak, “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı, İstanbul’a ciddi ciddi özerklik isterken neyi ağzından kaçırdı dersiniz. Beni mitinglerde sayın Cumhurbaşkanı diline dolamış ama ben buna cevap istiyorum. Bu anayasanın 123, 124, 127’nci maddeleri özerk bölgeler, eyaletler kurma yetkisini dağıtarak içeriyor. Aynı maddede değil özellikle farklı maddelere dağılmış ki kimse fark etmesin diye” dedi.
