Sakatlıkları azaltmanın koşulu bilinçli spor

HER geçen gün düzenli spor yapanların sayısı artmaktadır. Bilinçli yapılmadığı takdirde, sağlık için yapılan sportif egzersizler insan sağlığını bozabilmektedir. Günümüzde çok sayıda insan spor yaparken yaralandığı için ortopedi kliniklerine başvurmaktadır.

Spor yaralanması iki türlü olur. Akut yaralanmalar, ani bir travma sonucu oluşur. Özellikle temas sporlarında kemik, kas, tendon ve bağlarda kırıklar, ezilmeler, yırtılmalar sıklıkla olabilmektedir. İkinci tür spor yaralanmaları ise aşırı yüklenme sonucu meydana gelir. Daha çok uzun mesafe koşuları gibi dayanıklılık sporları yapanlarda görülür.

Spor yaralanmalarını şöyle sınıflandırmak mümkündür: Kırıklar, çıkıklar, kas ve tendon yaralanmaları (ezilmeler, kramplar, tendinitler, tendon kopmaları), bağ yaralanmaları, eklem içi yaralanmalar (eklem kıkırdağı kırıkları, menisküs yırtıkları vb), sıcak çarpmaları.

SPOR YARALANMALARINDAN KORUNMA

Spor yaralanmalarından korunmak için genel öneriler şöyledir:

Yapılacak spora uygun biçimde fizik kondisyonunuzu yükseltin. Kaslarınız dayanıklı, güçlü ve kuvvetli, eklemleriniz esnek ve hareketli olsun. Yeterli çevikliği kazanmış olun. Kalp ve akciğer fonksiyonlarınız üst düzeyde olsun.

Yaptığınız sporun kurallarını öğrenin ve bunlara uyun. Spora uygun koruyucu tedbirler alın. Futbolcu iseniz baldırlık kullanın, voleybolcu iseniz koruyucu dizlik takın vb.

Spor malzemelerinin doğru kullanımını öğrenin ve uygulayın. Mesela, kayak yapıyorsanız, ayakkabınızı kayağa doğru bağlayın…

Spora başlamadan önce ısınmayı ihmal etmeyin. Hasta ve yorgun olduğunuzda spor yapmayın.

Spor yaptığınız alanı ve onun zeminini iyi seçin. Hava durumu gibi çevre şartlarına dikkat edin. Aşırı sıcak, soğuk havalarda veya yüksek irtifada spor yapacaksanız öncelikle vücudunuzun bu şartlara uyum sağlamasını bekleyiniz (aklimitizasyon), sonra spor yapınız.

Bu genel ilkelerden ayrı olarak her spor dalı için özel önlemler de almak gerekir.

BASKETBOL

Basketbol yaralanmalarından korunmak için şunlar önerilir:

Vücudunuzu ısıtın ve germe egzersizlerinizi yapın. Soğuk adaleler daha çabuk yaralanır. Isınma için önce yürüyün ve sonra yavaş yavaş koşun. Hafif terleyince germe egzersizlerini yapın.

Sadece kendi pozisyonunuzda oynayın. Diğer sporcuların sahanın neresinde olduğuna dikkat edin, çarpışma ihtimalini azaltın. Rakibinizi tutmayın, çekmeyin, itmeyin, tehlikeli biçimde engellemeyin. Basketbol tekniğine uygun şekilde pas ve şut atın.

Basketbola uygun ayakkabı seçin, kalın pamuklu çoraplar giyin. Bunlar teri emer ve ayağı destekler. Ayak bilekliği takarsanız dönmeleri önleyebilirsiniz.

Yastıkçıklı dizlik ve dirseklik takın; bunlar ezilmeleri, çizilmeleri önler. Ağzınızı ve dişlerinizi korumak için ağzınızın içine koruyucu yerleştirin. Gözlük takıyorsanız, kırılmaz cam veya gözlük koruyucusu kullanın. Oynarken takı takmayın ve sakız çiğnemeyin.

Açık havada oynuyorsanız, zemine dikkat edin; çıkıntılar, çukurlar olmasın. Kapalı sahada oynuyorsanız, zeminin tozlu ve ıslak olmaması gerekir.

Kenar çizgiler duvarlara, oturma yerlerine yakın olmamalı ve pota arkalarındaki duvar yastıklarla örtülmelidir.

FUTBOL

Vücudunuzu ısıtın ve germe egzersizlerinizi yapın. Soğuk adaleler daha çabuk yaralanır. Isınma için önce yürüyün ve sonra yavaş yavaş koşun. Hafif terleyince germe egzersizlerini yapın.

Bacağınızın ön kısmında, cildin hemen altında kemik vardır, darbeler bu kemiği yaralamasın diye plastik koruyucu takın. Kramponlu ayakkabılar giyin. Tabanı uzun vidalı ayakkabılar yaralanma riskini artırır ama ıslak ve kaygan zeminlerde giyilmesi gerekir.

Yağışlı havalarda sentetik, su emmeyen toplar ile oynayınız. Deri toplar su emer ve ağırlaşır; yaralanma riskini artırır. Kale direklerine dikkat edin, altında oturmayın, ağlara asılmayın; direklerin devrilmesi ciddi sağlık sorunları yaratabilir.

Oyun alanının yüzeyi iyi durumda olmalıdır. Çukurlar doldurulmalı, çıplak bölgeler çimlendirilmeli ve çöplerden arındırılmalıdır.

YÜZME

Vücudunuzu ısıtın ve germe egzersizlerinizi yapın. Isınma için önce yürüyün ve sonra yavaş yavaş koşun. Hafif terleyince germe egzersizlerini yapın.

Nasıl yüzüleceğini öğrenin ve yalnız başınıza yüzmeyin. Cankurtaran gözetiminde yüzün. İyi yüzme bilmiyorsanız can yeleği giyin. Yorgunsanız, üşüyorsanız veya çok ısındıysanız yüzmeyin.

Sığ sulara dalmak için atlamayın. Bu nedenle her yıl yüzlerce insan boyun ve sırt yaralanması sonucu felç olmaktadır.

Havuzda yüzüyorsanız derinliğin ne kadar olduğunu öğrenin. Atlama tahtasının ucundan dalın. Tahta üzerinde koşmayın. Mümkün olduğu kadar uzağa atlayın ve suya dalar dalmaz sizden sonrakilere yer açmak için uzaklaşın. Atlama tahtasından her seferinde bir kişi atlamalıdır.

Dere veya nehirde yüzüyorsanız suya koşarak gelip balıklama atlamayın. Su altında kaya ve onun gibi tehlikeli cisimler olabilir. Sürekli yağışlardan sonra nehirlerde veya göllerde yüzmeyin, şiddetli su akıntısı, sel olabilir. Su kirlenebilir ve derinliği değişebilir.

Açık havada yüzecekseniz hava raporunu dinleyin. Alkol aldıktan sonra suya girmeyin. Alkol karar verme mekanizmalarını etkiler, hareketleri yavaşlatır ve görüşü bozar, soğuğun etkisini artırır ve yüzmeyi zorlaştırır.

VOLEYBOL

Vücudunuzu ısıtın ve germe egzersizlerinizi yapın. Dizlerinizi darbelerden korumak için dizlik takın. Dizlere kadar inen ve yastıkçıklarla desteklenmiş şortlar giyin. Bu şekilde uyluğunuzu yere çarpmalar sırasında oluşacak yanmalardan ve sıyrıklardan korumuş olursunuz.

Voleybol oynanan alanın tavanı yeterli yükseklikte olmalıdır. Voleybol ağı çelik tel ile desteklenmiş ise bu kısımlar yumuşak maddeler ile kaplanmalıdır.

Oyun alanının yüzeyi önemlidir; açık havada oynuyorsanız cam gibi keskin şeylerin olmamasına dikkat ediniz.

KAYAK

Mümkünse bir arkadaş ile beraber kayılmalıdır. İki kayakçı birbirlerinin görüş mesafesinden mümkünse çıkmamalı; birisi gözden kaybolursa diğeri durup onu beklemelidir.

Kayakçılar önce yavaş kayarak ısınmalı, sonra kaymaya başlamalıdır. Kayılacak pist üzerindeki kayalar, buzlar dikkate alınmalıdır. Hava şartlarına ve yüzeyin buz, tozlu kar veya yumuşak kar oluşuna göre düzenlenmeler yapılmalıdır. Hava şartlarına uygun kıyafetler seçilip giyilmeli, başlık ve eldiven takılmalıdır.

İyi bir kayak hocasından ders alınmalı, güvenli bir şekilde nasıl kayılacağı, durulacağı ve düşüleceği öğrenilmelidir. Kayakçılar bilinen yerlerin dışına çıkmamalıdır. Bağlamalar ve kayaklar kaymaya başlamadan önce kontrol edilmelidir. Aktiviteden önce ve sonra bol su içilmelidir.

- BİTTİ -

Düzenli egzersiz kronik hastalıkları uzak tutar

Sağlıklı yaşamın anahtarı düzenli egzersizde